برخورد غلط با بیماران ایدزی، از خود ایدز بدتر است

نویسنده سریال «پریا» گفت: « در این مجموعه می خواستم نشان دهم که خطای مردم در نوع برخورد با یک بیمار مبتلا به ایدز که به خطا دچار این بیماری شده است، خطای بزرگ تری است.»

نشست تخصص ایدز عصر دیروز، چهارشنبه سوم شهریور ماه در سالن شماره 2 پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. فرزاد توحیدی فیلمساز و کارگردان مستند «رازدار»، اسماعیل عفیفه تهیه کننده و سعید فرهادی نویسنده سریال «پریا»، دکتر کازرونی رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، دکتر فلاحی کارشناس اداره سلامت وزارت بهداشت و مصطفی شیری کارگردان مستند «خون بازی» در این جلسه حضور داشتند.

سعید فرهادی نویسنده سریال «پریا» درباره روند نگارش متن این سریال و میزان استناد به تحقیقات بیان کرد: «من چهار ماه درباره ایدز تحقیق کردم. روزهای اول مسائل روشنی را درباره راه‌های انتقال، پیشگیری و کنترل این بیماری می‌دانستم. اما نمی‌دانستم چطور باید این مساله را مطرح کنم که نمایش آن امکان پذیر باشد. متاسفانه گاهی کادر درمانی کشور وقتی با بیمار مبتلا به ایدز برخورد می کنند، رفتار طرد کننده ای دارند و آن پرونده را کنار می گذارند.»

وی افزود: «از طرفی دیگر قرار بود به مردم بگوییم که به کادر درمانی برای کنترل ایدز اعتماد کنید. حال پیدا کردن نقطه میانی بین واقعیت موجود در جامعه و نمایش این تصویر امیدبخش کار سختی بود. من سعی می کردم در این روند به مبتلایان به ایدز حق بدهم و این حق دادن برایم به دلیل باور عمومی مردم چالش برانگیز بود. زیرا شخصیت داستان به دنبال یک کار خطا یعنی رابطه جنسی نامشروع به این بیماری دچار شده بود و من می خواستم نشان دهم که خطای مردم در نوع برخورد با او حتی بدتر از خطایی است که خود فرد مبتلا انجام داده است.»

اسماعیل عفیفه تهیه کننده سریال «پریا» نیز در پاسخ به این که برای شکسته شدن تابوی طرح مساله ایدز در رسانه ها گفت: «متاسفانه بسیاری اوقات ذهنیتی منفی درباره مسائلی ایجاد می شود که تا وقتی به آن نزدیک نشویم نمی توانیم آن را درک کنیم. ما در این سریال مکمل گفت و گو با کارشناسان را جای دادیم تا بتوانیم اطلاعات کامل تری در اختیار مردم قرار دهیم تا خانواده ها را به گفت و گو با نوجوانان خود و دادن اطلاعات درست به آن ها دعوت کند.»

وی افزود: «به نظرم در وزارت بهداشت افراد اشراف زیادی نسبت به ایدز دارند. در تلویزیون نیز دلسوزی برای طرح این مساله وجود دارد و وظیفه ما به عنوان برنامه ساز این است پیش داوری نکنیم و خودمان خط قرمز نسازیم. در حال حاضر مسائل اجتماعی زیادی مطرح است که می تواند در تلویزیون به دلیل برد و وسعت تاثیرش می تواند مطرح شود و اثر خود را بگذارد.»

دکتر فلاحی کارشناس اداره ایدز وزارت بهداشت درباره موضوع ایدز بیان کرد: «موضوع ایدز موضوعی است که ما آن را هولناک جلوه داده ایم. ما راه های انتقال بسیاری از بیماری ها را نمی دانیم. در حالی که در مورد ایدز به راحتی می توانیم از آن پیشگیری کنیم. متاسفانه ما گاهی ناخواسته به انگی دامن می زنیم که این بیماری را ترسناک و غیر قابل کنترل نشان می دهد.»

وی افزود: «ایدز یک بیماری رفتاری است و مشکل از جایی شروع می شود که ما بر اساس رفتارها دیگران را قضاوت می کنیم. ایدز را در رفتارهای پر خطر جنسی، مردانی که با مردان دیگر در ارتباطند و زنانی بدکاره می بینیم که به دلیل رفتاری بودن راه های شیوع آن، بیماری بدنامی شده است.»

این کارشناس در پاسخ به این که چه پژوهش هایی در وزارت بهداشت درباره مهم ترین راه های انتقال ویروس ایدز صورت گرفته است، عنوان کرد: «خوشبختانه زندان ها با برنامه کاهش آسیب توانسته اند در سال های اخیر در کاهش شیوع این بیماری موثر واقع شوند. مثلا در همه زندان ها متادون در اختیار معتادان قرار می گیرد و آن ها به جای استفاده از سرنگ ماده جایگزین کم خطرتری را دریافت می کنند. در ملاقات های شرعی نیز توزیع کاندوم صورت می گرفت. اما درباره آمار باید بگویم راه انتقال جنسی در حال حاضر از سایر راه های انتقال پیشی گرفته است.»

فلاحی همچنین خاطر نشان کرد: «برای فرهنگسازی درباره ایدز تنها ساخت سریالی مثل «پریا» کافی نیست. بلکه این روند را باید از سنین کودکی آغاز کرد. ساخت فیلم های پر مخاطب در این باره بسیار اهمیت دارد. همین سریال «پریا» باعث شده است آمار مراجعان حضوری و تلفنی اداره ایدز را افزایش داده است. بنابراین بحث های صرفا کارشناسانه در تلویزیون این تاثیر را ندارد. اگر هریک از ما رسالت اطلاع رسانی به 10 نفر را فراموش نکنیم، این فرهنگسازی اتفاق می افتد.»

فرزاد توحیدی کارگردان فیلم سینمایی «رازدار » نیز درباره ایده این فیلم توضیح داد: «من از نقطه الف برای ساخت این فیلم تحقیقم را آغاز نکردم و قبل از این تحقیقاتی در این باره داشتم. به نظرم برداشتن انگ از بیماران ایدز مهم ترین دغدغه ما درباره این بیماری است. مثلا پرسنل یک آزمایشگاه باید بداند اگر 72 ساعت بعد از ورود ویروس ایدز به بدن، طی مدت 28 روز داروهای خاصی مصرف کند، می تواند خود را از ابتلا این بیماری مصون نگه دارد.»

وی افزود: «می توان این انگ را از طریق فیلمسازی، داستان و فیلمنامه نویسی و یادداشت و مقاله این انگ را برداشت.»

این فیلمساز درباره وظایف نظام سلامت برای کاهش آمار ابتلا به ایدز در کشورادامه داد: «نظام سلامت در همه دنیا باید خدماتی را به طور عادلانه به افراد ارائه کند و ما باید بتوانیم در هر مقامی مسئولیت اجتماعی خود را نسبت به اطلاع رسانی ادا کنیم. ایدز ناشی از کنش اجتماعی است. در آمریکا و اروپا تقریبا کنترل شده است و امیدوارم در ایران نیز به این موفقیت دست یابیم.»

مصطفی شیری کارگردان مستند«خون بازی» نیز درباره دشواری های ساخت فیلم درباره این بیماری توضیح داد: «من بیشتر از مردم با مسئولان در ساخت این فیلم مشکل داشتم. سعی کردم به سوژه های فیلمم نزدیک شوم و اعتماد آن ها را جلب کنم و وقتی این اعتماد شکل می گرفت، اطلاعات درجه یکی را در اختیار من قرار می دادند. زندان های مشهد یکی از گلوگاه های اساسی کشور در شیوع ایدز هستند و این زندان ها برای ما تبدیل به کاراکتر در فیلم شدند.»

وی با اشاره به تغییر تصورش از شیوع ویروس ایدز در زندان های مشهد افزود: «زندان مشهد سه برابر ظرفیت مجاز خود محبوس و زندانی داشت و 30 درصد جمعیت حاضر مبتلا به ایدز بودند و هیچ کارشناسی این آمار و واقعیت را مطرح نمی کرد.  ضمن این که اساسا هیچ غربال گری در ورودی زندان ها برای تشخیص بیماران مبتلا صورت نمی گرفت.  اما طرح این مساله که می خواهیم مستندی درباره ایدز آن هم در زندان بسازیم کافی بود تا ما را پشت در روابط عمومی سازمان مربوطه هم راه ندهند! به همین دلیل جریان ساخت فیلم سه سال طول کشید و یک سال از این زمان صرف مجوز گرفتن برای فیلمبرداری در زندان شد.»

جشنواره فیلم سلامت تا پنجم شهریور ماه در پردیس سینمایی چارسو ادامه دارد.ش