شکست انحصار امریکا در زمینه تولید داروی درمان لنفوم خون

 محققان مرکز تحقیقات سرطان پژوهشگاه جهاددانشگاهی ابن‌سینا با دستیابی به دانش فنی تولید واکسن سرطان توانستند تومورهای سرطانی پستان را در فاز حیوانی از بین ببرند و امیدوارند با حمایت مسؤولان این تحقیقات بر روی بیماران داوطلب بر روی نمونه‌های انسانی آغاز شود.

ایده ساخت واکسنی به منظور پیشگیری یا درمان سرطان از زمان کشف اولین واکسن‌ها همواره ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده شکست انحصار امریکا در زمینه تولید داروی درمان لنفوم خوناست. در این راستا از 15 سال قبل برای اولین بار ایده ساخت واکسن سرطان در پژوهشگاه ابن‌سینا شکل گرفت.

نوع نگاه متفاوت و غیرمرسوم به مقوله سرطان به عنوان یک امر طبیعی و پایان‌دهنده حیات پستانداران یکی از وجوه تمایزی بود که در سرلوحه تحقیقات محققان پژوهشگاه ابن سینا قرار گرفت.

در این راستا این محققان سعی کردند تا با طراحی هوشمندانه و روش آزمون و خطا در بدو امر بتوانند مولکول‌های هدفی را پیدا کنند که به صورت اختصاصی در سلول‌های بنیادی سرطان بیان می‌شدند و سلول‌های بنیادی طبیعی آنها را نیز بیان نمی‌کردند.

این تیم تحقیقاتی با کشف مولکول‌های پروتئینی مخصوص سلول‌های بنیادی سرطان و تولید برخی آنتی‌بادی‌های مناسب برای شناسایی این مولکول‌ها گام اولیه و مهم این پروژه را برداشتند.

محققان مرکز تحقیقات سرطان پژوهشگاه جهاددانشگاهی ابن‌سینا در ادامه مولکول‌های پروتئینی طراحی شده را به منظور ارزیابی عملکرد مناسب و بررسی عوارض جانبی آن به عنوان یک واکسن کاربردی به موش تزریق کردند.

دراین طرح 120 موش آزمایشگاهی ماده با سن 6 تا 7 هفته در 12 گروه 10 تایی تقسیم شدند و به هرکدام 5 میلیون سلول سرطانی پستان موش موسوم به 4T1 تزریق شد.

پس از رشد این سلول‌ها و ظهور تومور به این موش‌ها 12 نوع واکسن تزریق شد که از این تعداد 7 واکسن توانایی از بین بردن تومور را به طور کامل دارا بودند، ضمن آنکه 3 واکسن نیز به صورت 50 درصد حجم تومور را کاهش داده و 2 واکسن در این زمینه کارا نبودند و از مطالعه حذف شدند.

آزمایش بر روی موش‌های آزمایشگاهی به گونه‌ای دیگر تکرار شد؛ بدین صورت که ابتدا موش‌ها با 12 واکسن ساخته شده ایمن شدند، سپس به موش‌ها سلول سرطانی پستان تزریق شد و در نهایت این محققان مشاهده کردند که در 7 گروه از موش‌ها تومور رشد نکرد، در سه دسته از موش‌ها تومور حدود 50 درصد رشد داشته و در 2 دسته دیگر از موش‌ها تومور رشد کرده است.

موش‌های کنترل که به آنها تنها سلول سرطانی پستان موش تزریق شده بود، پس از گذشت 25 تا 36 روز از تزریق این سلول‌ها، از بین رفتند؛ چراکه سلول سرطانی پستان موش یک سلول بسیار مهاجم است که پس از رشد، تمامی اندام‌های موش را درگیر کرده و باعث مرگ حیوان می‌شود.

این نتایج، تیم تحقیقاتی را امیدوار کرد که این دارو عملکرد دوگانه دارد که هم برای پیشگیری و هم برای درمان قابل کاربرد است، ضمن آنکه در یک دوره 9 ماهه از زمان آزمایش‌های اولیه هیچ‌گونه عوارض جانبی در موش‌ها مشاهده نشد.

این تیم تحقیقاتی برای توسعه مطالعات خود بر روی دیگر رده‌های سلولی سرطان مانند مغز، کبد، مثانه و روده آزمایشات را بر روی بیماران داوطلب در دستور کار دارند.

 محققان امیدوارند در صورت حمایت نهادهای مربوط از طرح ملی واکسن سرطان، می‌توان به ورود این واکسن برای درمان سرطان پستان در مرحله اول و در دیگر سرطان‌های شایع مانند پروستات، روده و خون طی یک دوره 5 ساله امیدوار بود.

از دیگر پروژه‌های این محققان تولید داروی "زوالین" است. این دارو به همت سازمان گسترش وزارت صنعت در پژوهشگاه ابن سینا در حال اجرا است. این دارو برای درمان بیماران لنفوم خون که به درمان‌های رایج پاسخ نمی‌دهند، پاسخ می‌دهد.

این دارو در حال حاضر با خروج هزاران دلار ارز از کشور وارد می‌شود و دانش فنی آن انحصارا در اختیار کشور آمریکا است. این دارو یک آنتی بادی منوکلونال موشی ضد مولکول CD20 است که به ماده رادیو اکتیو ایتریوم 90 متصل شده است.

به گزارش ایسنا، سرطان خون گروهی از انواع سرطان است که معمولاً از مغز استخوان شروع می‌شود و باعث شکل‌گیری تعداد زیادی گلبول سفید غیرطبیعی می‌شود. نشانه‌های این بیماری شامل مشکلات خونریزی و کبودشدگی، احساس خستگی شدید، تب و خطر افزایش عفونت می‌شود که این نشانه‌ها به دلیل نبود سلول‌های خونی نورمال ایجاد می‌شوند. سرطان خون دارای 3 نوع  سرطان خون لوکمی یا لوسمی (Leukemia)، سرطان خون لنفومی (Lymphoma)، سرطان خون میلوما (Myeloma) است.

سرطان خون لنفوم خون دارای دو نوع «هوچکین» و «غیر هوچکین» است.

سیستم لنفاوی قسمتی از سیستم ایمنی بدن است که به دفاع بدن در برابر بیماری و عفونت کمک می‌کند. سیستم لنفاوی شامل شبکه‌ای از عروق ظریف لنفاوی است که همانند عروق خونی به داخل بافت‌های سرتاسر بدن پخش شده است. عروق لنفاوی، لنف را حمل می‌کنند. لنف، مایع بی‌رنگی است که حاوی سلول‌های دفاعی بدن در برابر عفونت که لنفوسیت نام دارند، است.

همراه این شبکه عروقی، نقاط کوچکی وجود دارند که غدد لنفاوی نامیده می‌شوند. غدد لنفاوی به‌صورت خوشه‌هایی زیر بغل، کشاله ران، گردن، سینه و شکم یافت می‌شوند. قسمت‌های دیگر سیستم لنفاوی طحال، تیموس، لوزه‌ها و مغز استخوان است. بافت لنفاوی همچنین در قسمت‌های دیگر بدن همانند معده، روده و پوست یافت می‌شود.

در بیماری هوچکین سلول‌های سیستم لنفاوی غیرطبیعی شده و رشد و تکثیر این سلول‌ها بدون کنترل و نامنظم می‌شود. از آنجایی که بافت لنفاوی در سراسر بدن وجود دارد، بیماری هوچکین می‌تواند در همه جای بدن دیده شود.