دولت با درایت کارها را پیش می‌برد

این‌که هنوز بانک‌های بزرگ آلمانی به صورت جدی با ایران وارد تعامل نشده‌اند را می‌پذیرد ولی می‌گوید که تمایل برای از سر گیری روابط بانکی و مالی با ایران وجود دارد. او در مورد دلیل تاخیر به وجود آمده در همکاری‌های بانکی تهران ـ‌ برلین تاکید می‌کند که به غیر از مانع‌تراشی‌ها و صدور دستورالعمل‌های گاه و بی‌گاه آمریکا، سود کم بانک‌های بزرگ اروپایی و ضرر ده شدن برخی از آنها در کنار آماده نبودن بانک‌های کشورمان از لحاظ فنی برای اتصال به شبکه‌های بین‌المللی هم در این تاخیر بی‌تاثیر نبوده است.

 وی که از دیپلمات‌ها و کارشناسان با تجربه اقتصادی است، مباحث سیاسی و انتخابات آمریکا را در تردید بانک‌های بزرگ اروپایی برای تعامل مالی با کشورمان موثر می‌داند.

دیپلمات 71 ساله کشورمان با انتقاد از ضررهایی که مردم بابت سرمایه‌گذاری‌های زود بازده اقتصادی در دولت قبل متحمل شده‌اند تاکید می‌کند که برای به ثمر نشستن پروژه‌هایی که در آینده ایران اثراتی بلند مدت داشته باشد حداقل یک سال زمان نیاز است.

علی ماجدی اقتصاددان و دیپلمات با سابقه کشورمان که حدود دو سال است مسوولیت سفارت ایران در برلین را بر عهده دارد در گفت‌وگو با ایسنا، به بررسی تعامل‌ تهران ـ برلین در پسابرجام پرداخت و در رابطه با نگرش شرکت‌های آلمانی در قبال همکاری با ایران تاکید کرد که شرکت‌ها و سایر بخش‌های تجاری این کشور علاقه زیادی برای تعامل با ایران در زمینه مالی و بانکی دارند و تاکنون برای گسترش همکاری‌های بانکی با آلمان موفقیت‌هایی به دست آورده‌ایم.

وی ادامه داد: نباید فراموش کرد که در گذشته برای یک پرداخت یا دریافت ساده در خارج از کشور مشکلات زیادی داشته‌ایم و نقل و انتقالات مالی بسیار هزینه‌بر بود. برای انتقال پول از طریق صرافی‌ها هزینه‌های گزافی پرداخت می‌شد و حتی برخی از پروژه‌های محدودی که احیاناً در دولت قبلی انجام می‌شد هزینه‌های بسیار زیادی برای آنها پرداخت می‌شد. این در حالی است که امروز  بعد از اجرای برجام این نقل و انتقالات مالی با سهولت و با اطمینان از طریق بانک‌ها انجام می‌شود.

سفیر کشورمان در آلمان با بیان این‌که کارگزاری بانک‌ها شروع شده است و بانک‌های متوسط و کوچک در عمل وارد میدان همکاری با ایران شده‌اند، افزود: در حال حاضر برخی بانک‌های بزرگ دولتی برای تعامل با ما اعلام آمادگی کرده‌اند و اگر احیاناً کشور ثالثی بخواهد مشکل ایجاد کند، با توجه به این‌که این بانک‌ها مستقل هستند می‌توانند با اخلال‌گران برخورد کنند.

ماجدی دلایل تردید برخی از بانک‌های اروپایی برای از سر گیری همکاری با ایران را جریمه‌های سنگینی دانست که  قبلاً از سوی آمریکا به برخی از این بانک‌ها تحمل شده بود و افزود: از طرف دیگر بخشی از پرداخت‌های بانک‌های بزرگ در اروپا با دلار انجام می‌گیرد، در حالی که ما می‌خواهیم با بانک‌ها تنها در قالب یورو کار کنیم و تمام این مسائل باعث می‌شود در محاسبات بانک‌ها تردید ایجاد شود. آنها می‌دانند که با ایران فقط می‌توانند در بخش یورو کار کنند. هم‌چنین آنها واهمه دارند که مبادا سهمی از عملیات بانکی‌ خود را در آمریکا از دست بدهند و در آینده مشکل پیدا کنند.

هیچ مانعی برای تعامل بانک‌های آلمان با ایران وجود ندارد

انتظار داریم تا پایان 2016 بانک‌های بزرگ با ایران وارد همکاری شوند

این دیپلمات کشورمان با بیان این‌که در آلمان هیچ مانع قانونی برای تعاملات بانکی با ایران وجود ندارد، خاطرنشان کرد: تنها هراس آنها برای از دست دادن بخشی از بازارشان است که به تدریج برطرف خواهد شد، البته تا حدی جو سیاسی انتخابات آمریکا در این قضیه سهیم است. هر چند بانک‌های بزرگ به طور کلی محافظه‌کار هستند. علاوه بر این این بانک‌ها سود بسیار محدودی دارند زیرا نرخ‌های بهره بسیار پایین است و حتی برخی از بانک‌های بزرگ اروپایی در سال 2015 دچار ضرردهی شدند از این رو درجه ریسک‌پذیری بانک‌ها بیش از تصور بالاست، بنابراین بخشی از این احتیاط زیاد به همین موضوع باز می‌گردد.

وی ادامه داد: ما باید از دید بانک‌های بزرگ به موضوع نگاه و محدودیت‌های آنها را درک کنیم چرا که اگر زمانی آمریکا بخواهد آنها را جریمه کند ـ البته حق این کار را ندارد، این امر موجب می‌شود تا آنها بیش از پیش محافظه‌کار شوند، البته این وضعیت به تدریج برطرف خواهد شد.

سفیر تهران در برلین با اشاره به این‌که بانک‌های ایرانی به دلیل دور ماندن از تعاملات بین‌المللی در چند سال گذشته باید خود را با شرایط روز بانک‌داری بین‌المللی تطبیق دهند، این نکته را متذکر شد که بانک‌های ما هم لازم است تا سیستم خود را ارتقاء دهند. چندین سال است که ما از تعاملات با بانک‌های بین‌المللی دور بودیم از این رو باید ضمن آشنایی با مقررات بین‌المللی خود را با بانک‌داری بین‌المللی تطبیق دهیم که این موضوع نیز زمان‌بر است.

ماجدی تاکید کرد: البته این انطباق‌سازی میان بانک‌های ما و بانک‌داری بین‌المللی شروع و در حال انجام است.

وی با اشاره به آمادگی بیمه‌های صادراتی برای همکاری با ایران خاطرنشان کرد: ما انتظار داریم تمامی روند انطباق بانک‌داری ایران با بانک‌داری بین‌المللی تا پایان سال 2016 برطرف و بانک‌های بزرگ هم با ایران وارد همکاری شوند.

باید ابتدا از هرج و مرج اقتصادی دولت قبل نجات پیدا می‌کردیم

این دیپلمات کشورمان در پاسخ به این پرسش که در هفت ماهی که از برجام گذشته است تعاملات اقتصادی کشورمان با اروپا را چطور ارزیابی می‌کنید؟ گفت: ما ابتدا باید شرایطی را در ایران فراهم می‌کردیم تا از هرج و مرج اقتصادی که دولت قبل ایجاد کرده بود نجات پیدا کنیم و همین امر ایجاب می‌کرد تا به ثبات نسبی در اقتصاد برسیم که دولت جدید هم با تمام توان این کار را انجام داده است؛ رسیدن به ثبات اقتصادی یعنی تورم قابل کنترل باشد.

وی با بیان‌ این‌که در حال حاضر نرخ‌های تورم در دنیا بسیار پایین است تصریح کرد: دولت ما هم در این زمینه موفق عمل کرده و نوسانات نرخ ارز محدود و کاملا تحت کنترل قرار گرفته است. این درحالی ست که با آن همه درآمد ارزی دولت قبل نتوانست سیستم ارزی قابل قبولی عرضه کند. امروز ارزهای عمده به ریال از ثباتی نسبی برخوردار بوده و کاملاً کنترل شده هستند؛ چرا که مدیریت صحیحی در این زمینه اعمال می‌شود.

 ماجدی با بیان این‌که تراز پرداخت‌های ما فاکتور دیگری است که باید در نظر گرفته شود، توضیح داد: تمام این عوامل در کنار ثبات و امنیت سیاسی و اقتصادی کشور باعث می‌شود که ما وارد فاز جدیدی شویم. این فاز جدید همان جذب سرمایه‌ خارجی همراه با انتقال تکنولوژی و در نهایت رسیدن به بهره‌برداری و افزایش تولید ناخالص داخلی است. طی کردن این مراحل زمان‌بر است بنابراین نباید فضای مثبت حاصل از برجام را خدشه‌دار کرد.

سفیر ایران در آلمان خاطرنشان کرد: دو اجلاس در آلمان داشتیم که با همکاری بانک‌های آلمانی و بانک‌های ایرانی انجام شد. در ماه سپتامبر هم جلسه دیگری داریم که از بانک‌های ایران برای ارتقاء همکاری‌های بانکی دعوت شده است تا بتوانیم دانش بانک‌داری بین‌المللی خود را با کمک سیستم بانک‌داری آلمان و با کمک وزارت اقتصاد و انرژی آنها گسترش دهیم.

آمریکایی‌ها امنیت روانی برای تعامل با ایران ایجاد نمی‌کنند

وی تأکید کرد: مذاکرات برای انجام پروژه‌ها و رسیدن به قرارداد به طور معمول بین شش ماه تا یک سال به زمان نیاز دارد و بعد از این مدت قرارداد امضا می‌شود. سپس پروژه وارد مرحله ساخت می‌شود. در این دوره بخشی از آثار قراردادها که اشتغال‌زا است ظاهر می‌شود. به همین دلیل زمانی‌که پروژه به مرحله تولید رسید افزایش تولید و اشتغال را می‌توانیم مشاهده کنیم. اگر انتطار داریم آثار اقتصادی برجام را زودتر از موعد برداشت کنیم یا باید واردات را افزایش دهیم یا پروژه‌های زود بازده را مجددا احیا کنیم. هر دو روش قبلا امتحان خود را پس داده‌اند. روش اول مربوط به واردات است که به معنای از بین بردن منابع کشور تلقی می‌شود. اجرای پروژه‌های زود بازده در دولت قبلی موجب شد که بانک‌ها با مشکلات زیادی مواجه شوند که هموز ادامه دارد و ملت هم از آن منتفع نشدند. بنابراین ضرورت دارد ما به ایران و آینده قوی‌تر و با ثبات‌تر و با اقتصادی مستحکم نظر داشته باشیم، نه آن‌که زمینه‌ای فراهم کنیم که با فعالیت‌های نمایشی ناشی از اجرای پروژه زود بازده یا واردات، آینده اقتصادی کشور را با مشکل رو به رو سازیم. معتقدم باید تا دو سال پس از اجرای برجام را تحمل کنیم و پس از آن ثمره‌اش را ببینیم. اگر بخواهیم عجله به خرج دهیم در عمل منافع بلند مدت و پایدار را جایگزین اهداف کوتاه مدت و مقطعی کرده‌ایم که به نفع کشور نیست.

ماجدی در پاسخ به این‌که سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان گفته است، آمریکایی‌ها در زمینه برجام بدعهدی می‌کنند و طرف آلمانی با طرف آمریکایی وارد مذاکره خواهد شد، گفت: اروپایی‌ها به طور کلی و ‌آلمان‌ها به طور خاص در این رابطه با آمریکایی‌ها مذاکرات بسیاری داشته‌اند. ما هم پیگیر این موضوع هستیم. از طریق وزارت اقتصاد و هم از طریق وزارت دارایی آلمان پیگیر بوده و می‌دانیم که آنها با آمریکایی‌ها مذاکره می‌کنند.

وی ادامه داد: آمریکایی‌ها نمی‌گویند که مقررات اجازه تعامل مالی و بانکی با ایران را نمی‌دهد، بلکه بحث‌هایی را مطرح می‌کنند که باعث تردید بانک‌های اروپایی برای تعامل با ایران می‌شود. آمریکایی‌ها امنیت روانی برای تعامل با ایران ایجاد نمی‌کنند. در حال حاضر پول در بانک‌های اروپایی بسیار زیاد است و آنها برای برقراری فاینانس با ایران به طور کامل آمادگی دارند. آلمانی‌ها با آمریکایی‌ها مذاکره می‌کنند تا جو روانی خلاف تعامل با ایران ایجاد نکنند. به نظر ما آلمان‌ها در مذاکره با آمریکایی‌ها موفق بوده‌اند چرا که بانک‌هایی که با تردید با ایران مذاکره می‌کردند امروز مطمئن‌تر گام برمی‌دارند و هم‌چنین بانک‌های متوسط به طور کامل با ما آماده همکاری هستند بنابراین ما رو به پیشرفت بودن تعاملات با بانک‌های آلمانی را حس می‌کنیم.

ماجدی در رابطه با این‌که قراردادهای ایران و آلمان در زمینه پتروشیمی به چه صورت پیش می‌رود؟ اظهار کرد: مذاکرات مربوط به قراردادهای دو جانبه در زمینه‌های مدنظر ما شروع شده و در رابطه با توسعه میادین نفتی شرکت آلمانی در حال مذاکره با شرکت نفت ایران است. قراردادهای نفتی ماهیت بلند مدت دارند و برای نهایی شدن بین شش تا یک سال زمان نیاز دارند ولی با توجه به این‌که برخی شرکت‌های نفتی مذاکرات خود را زود شروع کرده‌اند، انتظار می‌رود تا پایان سال جاری میلادی یا حداکثر پایان سال شمسی مذاکرات به امضا قراردادها منتهی شوند.

وی در رابطه با تعاملات ایران و آلمان در صنعت پتروشیمی هم افزود: شرکت‌های مختلفی آلمانی که قبلا هم در صنعت پتروشیمی ما فعال بودند هم اکنون مذاکرات قراردادی خود را با شرکت‌ها و هلدینگ‌های ایرانی مثل خلیج فارس، غدیر و باختر شروع کرده‌اند. ما هم در سفارت برنامه ویژه‌ای داریم که بر اساس آن سعی می‌کنیم تا شرکت‌های ایرانی و آلمانی گفت‌وگوهای خود را تا رساندن به قراردادها ادامه دهند.

همکاری با بانک‌های خصوصی بزرگ شروع شده است

وی ادامه داد: تمامی اقداماتی که در دوره پسابرجام به ویژه در زمینه نفت و توسعه میادین نفتی با آلمان‌ها انجام شده به طور کامل جدید است. در زمینه پتروشیمی هم سابقه حضور آلمان‌ها در ایران زیاد است. حدود 40 درصد از مجموعه پتروشیمی کشورمان به کمک آلمان‌ها ساخته شده است.

ماجدی در ادامه با اشاره به این‌که علاوه بر بحث پتروشیمی و خودروسازی در زمینه راه‌سازی هم همکاری‌ها با آلمان در دست مذاکره و بررسی است افزود: طرف‌های آلمانی با وزارت راه و شهرسازی کار گسترده‌ای راجع به پروژه‌های راه‌آهن آغاز کرده‌اند. از سوی دیگر با وزارت نیرو هم با توجه به انتقال تکنولوژی توربین‌های گازی نوع F همکاری‌هایی شروع شده است. به طور کلی گفت‌وگوهای عادی با اکثر وزارت‌خانه‌های کشورمان در دست انجام و مذاکره است و امیدواریم این نوع مذاکرات قراردادی هر چه سریع‌تر به نتیجه برسند.

سفیر کشورمان در آلمان هم‌چنین در مورد آغاز مذاکرات فاینانس بین تهران و برلین گفت: در این زمینه مذاکراتی صورت گرفته است و با وجود این‌که اعلام می‌شود همکاری‌های بانکی آن طور که باید و شاید پیشرفت نداشته است ولی باید بگویم که در مورد بانک‌های خصوصی بزرگ به نظرم همکاری‌ها شروع شده اما قطعا به زمان بیش‌تری نیاز است تا روابط مالی و بانکی ما با اروپا به حد مطلوب برسد. وقتی قراردادهای مربوط به پروژه‌ها منعقد می‌شود قطعا با فاینانس همراه خواهد بود و امیدواریم که این نوع مذاکرات در مورد پروژه‌ها که توام با فاینانس هستند به نتیجه برسد.

این دیپلمات کشورمان با اشاره به همکاری تهران ـ برلین در زمینه خودروسازی خاطرنشان کرد: در این زمینه هم مذاکرات قراردادی بین دایملر با مجموعه ایران خودرو و شرکت فولکس واگن در جریان است. فولکس واگن با ایران در حال مذاکره است تا نهایتا کار خود را با شرکت ایرانی تا پایان سال جاری میلادی آغاز کند.

او هم‌چنین در مورد پایین آوردن ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در ایران هم این طور توضیح داد که درجه ریسک سرمایه گذاری در ایران از 7 به 6 کاهش پیدا کرده است و این امر برای کشورهایی که قصد سرمایه‌گذاری در کشورمان دارند و می‌خواهند سرمایه‌گذاری خود را بیمه کنند یک مزیت محسوب می‌شود. طبق پیش‌بینی‌های ما در ماه اکتبر که نشست مجدد کشورهای OECD برگزار می‌شود انتظار می‌رود درجه ریسک سرمایه‌گذاری در ایران به 5 یا 4 کاهش یابد.

ماجدی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به پروژهای مختلفی که تهران و برلین آنها را در دست بررسی دارند اشاره کرد و افزود: برخی از این شرکت‌ها آماده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هستند، به ویژه این نوع سرمایه‌گذاری‌ها در زمینه پتروشیمی قابل توجه است. قبلا پروژه‌ها فایناس می‌شدند و بعد خارج می‌شدند اما اگر ما بتوانیم برخی از پروژه‌ها را به صورت سرمایه‌گذاری مستقیم انجام دهیم قطعا با انتقال تکنولوژی همراه خواهد بود.

سفیر کشورمان در پاسخ به این پرسش که چقدر در تاخیر ورود آلمان‌ها به پروژه‌های ایران می‌توان نبود زیرساخت‌های مناسب در کشور را دخیل دانست؟ اظهار کرد: در شرایط پس از برجام اگر بخواهیم کار اساسی و اصولی انجام بدهیم، به نوعی که مردم در حقیقت تغییر را حس کنند، باید گام‌هایی برای دراز مدت برداریم. برای مثال تلاش وزارت نفت به طور کامل مشهود است؛ چراکه در زمان محدودی صادرات نفت روزانه به 2 میلیون بشکه رسید. با اجرای طرح جدید IPC و سرمایه‌گذاری‌هایی که در بخش بالادستی انجام می‌شود، می‌توان آینده خوبی را برای این بخش انتظار داشت. هر چند زیر ساخت‌ها در داخل کشور در حد مطلوب نیست اما در سطح قابل قبولی است. هم‌چنین بسیاری از پروژه هایی که من از آن‌ها آگاه هستم در جهت افزایش امکانات زیر ساخت کشور  مثل راه‌آهن، جاده، فرودگاه و بنادر است.

در دولت گذشته ضررهای مالی فراوانی متحمل شدیم

نباید پروژه‌های بلند یا میان مدت را فدای کارهای نمایشی کنیم

این دیپلمات کشورمان با تاکید بر این‌که نباید پروژه‌های بلند مدت یا میان مدت را فدای کارهای نمایشی کنیم، گفت: این یک حقیقت است که در زمینه اقتصاد نمی‌توانیم پروژه‌های بلند مدت خود را فدای سرعت کنیم. ایران قبلا پروژه‌های زود بازده را تجربه کرده است و این پروژه‌ها غیر از این‌که تورم ایجاد کرد و در اثر آن منابع مالی در دولت قبلی هدر رفت، دستاوردی برایمان به ارمغان نیاورد.

وی ادامه داد: در دولت گذشته تحت عنوان پروژه‌های زودبازده ضررهای مالی فراوانی متحمل شدیم. ما باید کاری ریشه‌دار، بلندمدت و با بازده‌های ماندگار داشته باشیم به همین دلیل کمی باید تحمل کرد تا پروژه‌های بلندمدت به ثمر بنشینند البته نمی‌خواهیم منکر این مسئله باشیم که در بخش حقیقی اقتصاد یعنی شرکت‌های آلمانی که ما پیگیر آن هستیم کارها به سرعت پیش نمی‌رود. با این‌که در بخش مالی سرعت مورد انتظار را نداریم اما این روند روز به روز در حال بهبودی است. بالاخره باید مردم بدانند که دولت برای آینده آنان با درایت و با دید بلند کارها را پیش می‌برد که برای بهره‌برداری از نتایج آن ضرورت دارد صبور باشند و همکاری کنند تا در آینده‌ای نه چندان دور نتایج ماندگاری آن را مشاهده کرده و بهره‌مند شوند.