فرصت های اقتصادی که در "اوج" سوخت

بالاترین درآمد نفتی تاریخ ایران در دوره ای رقم خورد که خروجی آن برای اقتصاد نابسمانی هایی بود که هنوز هم تاوان آن بر معیشت و اشتغال مردم جا خوش کرده است.

واقعیت این است که مدیریت صحیح این منابع سرشار می توانست سرنوشت شکوفاتری را برای کشور رقم بزند، اما آمارها و شاخص های اقتصادی حرف های دیگری داشت.

پیش از این اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس دولت یازدهم گفته بود: متاسفانه کشور فرصت دوران طلایی وفور درآمدهای نفتی را از دست داد و این سوال همچنان باقی است که 950 میلیارد دلار درآمد نفتی کشور در چه محلی هزینه شد و چه سرنوشتی پیدا کرد.

با شکل گیری دولت نهم و شروع سیاست های اقتصادی او 50 استاد دانشگاه به محمود احمدی نژاد نامه نوشتند تا او را از عواقب سیاست های غلط اقتصادی آگاه کنند.

نامه ای توسط دولت وقت سیاسی خوانده شد بعد ها رنگ واقعیت به خود گرفت و به نوعی تمام پیش بینی ها برای به هم ریختگی در اقتصاد به قوع پیوست.

فرصت های از دست رفته دولت های نهم و دهم کم نبودند در عین حال دولت یازدهم با وجود بحران های مشابه در دولت های گذشته مانند کاهش چشمگیر درآمد های نفتی سعی کرد تا ثبات و آرامش بازار را حفظ کند. روز گذشته حسن روحانی در این خصوص گفت: «در سال 91 درآمد نفتی نسبت به سال 90، 43 درصد کاهش یافت و به واسطه آن شاهد نابسامانی‌ و عدم آرامش در عرصه بازار و نوسان‌های مختلف و روزانه در قیمت‌ کالاها بودیم. در سال 94 نیز درآمدهای نفتی نسبت به سال 93، حدود 40 درصد کاهش پیدا کرد، اما با این حال شاهد ثبات و آرامش و حتی کاهش تورم و رشد مثبت اقتصادی بودیم.»

طنز تلخ طلبکاری مخالفان

طنز تلخ ماجرا از جایی آغاز می شود که مخالفان طلبکار امروز، علیرغم این همه فرصت سوزی، فساد های عجیب و نابسمانی های گسترده، در آن زمان یا سکوت کرده بودند یا به دفاع تمام قد از دولت وقت می پرداختند.

پیش از این کمال‌الدین پیرموذن نماینده مردم اردبیل در مجلس نهم اظهار کرده بود: احمدی‌نژاد درآمد افسانه‌ای نفت را با حیف و میل اطرافیانش و با کوتاهی خود پایمال کرد اما دلواپسان، نمایندگان، نشریات و سایت‌های همفکر آنان حساس نشدند.

در ماجرای دومیلیارد دلاری که در دولت نهم به دست آمریکایی ها سپرده شده بود رئیس دولت پیشین و وزیر اقتصاد طی نامه هایی نه تنها تقصیری را برعهده نگرفتند که مدعی شدند این موضوع نتیجه اهمال دستگاه دیپلماسی کشور است.
حسن روحانی روز گذشته در این خصوص گفت: «دولت نسبت به حقوق مردم از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است»، از خاطر نشان کرد: مقامات قضایی آمریکا در سال 88، یک میلیارد و 800 میلیون دلار از پول بانک مرکزی را توقیف کردند و در بهمن سال 91 با رای دادگاه این مبلغ را در تصرف خود درآوردند. البته شکایاتی در سال 93 و 94 به منظور تجدید نظرخواهی انجام شد که نهایتاً همان حکم اولیه سال 91 تایید گردید، در حالی که امکان‌پذیر بود که در بین سال‌های 86 تا 87 و در حدود 10 ماه فرصت طلایی که در اختیارمان قرار داشت، همه پول خود را از دسترس آمریکایی‌ها خارج کنیم، اما در این زمینه اهمال صورت گرفته و دستگاه قضایی و شورای عالی امنیت ملی و سایر نهادهای ذیربط وظیفه دارند که این موضوع را پیگیری کنند.

روز گذشته نیز یکی از نمایندگان مجلس در واکنش به نامه احمدی نژاد به اوباما نامه ای به رئیس جمهور سابق نوشت و از او خواست تا در برابر ملت ایران پاسخگو باشد.

در بخش هایی از نامه آمده بود: آن روزها انتظار این بود شما که ردای شهید رجایی بر تن کرده‌اید، هیولای فساد را به‌زیر بکشید اما هنوز زمان زیادی نگذشته بود که فهمیدیم شما نه‌تنها ریشه فساد اداری-مالی را نخشکاندید؛ بلکه با طوفانی از خودرایی و نخوتی غیردموکراتیک در آتش این فساد دمیدید که وقوع بزرگترین اختلاس تاریخ کشور توسط منصوبان‌تان هم دیگر چندان دور از انتظار نبود و همین شد که آن شکوه‌ها از بیت گرامی شهید رجایی بلند شد که این‌چنین از ایشان هزینه نکنید.

دولت احمدی نژاد اقتصاد کشور را ربع قرن به عقب راند

مهدی پازوکی در نشست ‹اقتصاد سیاسی، برجام و چشم انداز توسعه ایران› در مشهد افزود: از نظر مبانی اقتصاد سیاسی، اقتصاد ایران از اواخر دولت اصلاحات در حال بهبود بود.

وی اظهار کرد: اگر دولت روحانی یک دوره چهار ساله دیگر هم ادامه داشته باشد و دولتمردان فعلی بتوانند از نظر شاخص های کلان به وضعیت اقتصادی دوران اصلاحات برگردند باید به وزرای دولت جایزه داد زیرا احمدی نژاد در دوران هشت ساله ریاست جمهوری خود اقتصاد کشور را ربع قرن به عقب راند.

وی گفت: از قرارداد دارسی تا پایان سلطنت رضا شاه، کل نفتی که ایران فروخته 500 میلیون دلار، از شهریور 1320 تا انقلاب 1357حدود 136 میلیارد دلار و از انقلاب 1357 تا پایان دولت احمدی نژاد یعنی تا مرداد 1392 بیش از 1100 میلیارد دلار بود که 650 میلیارد دلار آن در دولت احمدی نژاد فروخته شد و این یعنی در هیچ مقطع تاریخی هیچ دولتی در ایران این میزان درآمد نفتی عایدش نشده است.

پازوکی افزود: ماحصل این درآمد نفتی کلان این شد که در پایان دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد یعنی در سال 1392 رتبه جهانی فضای کسب و کار ایران به 152 رسید.

وی اظهار کرد: عایدی دیگر این درآمد کلان نفتی این شد که در دوره احمدی نژاد نرخ رشد اقتصادی کشور از سال 1390 شروع به کاهش نمود و در سال های 1391 و 1392 اقتصاد کشور رشدهای منفی 6.8 و منفی 1.9 را تجربه کرد و نرخ رشد سرمایه گذاری در سال‌ های 1391 و 1392 به ترتیب به 21.9- درصد و 13.4- درصد رسید. استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در دو سال پایانی ریاست جمهوری احمدی نژاد یعنی سال های 1391 و 1392 هزینه مصرف نهایی بخش خصوصی به ترتیب نرخ رشد منفی 1.7 و 1 درصد را تجربه کرد که در سال 1393 به رشد مثبت 3.1 درصد بازگشت.

وی افزود: متوسط سالانه رشد نقدینگی در دوره 92 - 1390 به تبع اتخاذ سیاست های پولی انبساطی به بیش از 29 درصد و نرخ رشد نقدینگی که عمدتا با منشا بسط پایه پولی بود در سال 1392 به بیش از 38 درصد رسید.

وی اظهار کرد: نرخ تورم در سال 1391 و نیمه اول سال 1392 افزایش یافته و در دوازده ماه منتهی به مرداد ماه سال 1392 به 39 درصد رسید ضمن این که نرخ تورم نقطه به نقطه در فصل اول سال 1392 به 43 درصد و در فصل دوم سال 1392 به 42.9 درصد افزایش یافت.