ماندگاری شاعر ربطی به جنسیت ندارد

در مراسم با حضور وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی و معاون فرهنگی برگزیدگان هفتمین جایزه ادبی پروین معرفی شدند.

 علی جنتی در مراسم اختتامیه هفتمین جایزه ادبیات پروین که عصر امروز 18 مردادماه برگزار شد درباره اهمیت شعر برای مردم ایران  گفت: شعر فارسی قرن‌ها است سخنگوی روحیه معنوی و هستی بوده و کلمات شاعران همواره درازگشایی عالم غیب پرداخته است.

وی ادامه داد: از این منظر شعر فارسی به مباهات سر به آسمان می‌کند. شاعران بزرگ ایران اغلب در رسای حکمت و معرفت سخن راندند و علاوه بر بیان احساس در شعر حکیمی خداجو و عارف سالک حق به شمار می‌آیند.

وزیر ارشاد اضافه کرد: شاید شما هم بارها حسرت خورده باشید که چرا در دوران بزرگانی مثل فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی و خیام نزیسته‌اید تا از نزدیک عجایب و شگفتی روح و روان آنها را درک کنید اما از آن طرف نیز به خود بالیده‌اید که هم عصر نام آورانی چون شهریار ، ملک‌الشعرای بهار و پروین اعتصامی بوده‌اید.

وی سپس مشخصا درباره پروین اعتصامی اظهارداشت: پروین شاعره نادره روزگار ما بود و هم شعرش ویژگی اصیل شاعران گذشته را داشت و هم به مسایل روز جامعه و مخصوصا مسایل حوزه زنان ایرانی بی‌تفاوت نبود.در واقع پروین نمایه و تجربه شاعران گذشته و نگرانی برای آینده نه چندان روشن پیش‌روی جامعه خود را می‌سراید و بیشتر از آن‌که در شعرهایش به شخص خودش توجه کند دیگران برایش مهم بودند.

وزیر ارشاد ادامه داد: متاسفانه بیماری فرصت نداد شعرهای بیشتری خلق کند و زبان فارسی را غنا بخشد اما همین تعداد شعر نیز چنان پرمایه و استوار است که بدون‌شک نام او را در جمله بزرگترین شاعران فارسی ما قرار می‌دهد.

جنتی سپس با اشاره به سخنان ملک‌الشعرای بهار درباره پروین اعتصامی گفت: ملک الشعرا درباره این شاعر گفته بود اگر در ایران شاعران مرد متعددی داریم اما شاعر زنی با این مهارت و قوت در کار از نوادر محسوب می‌شود.

او همچنین تاکید کرد: پروین  اعتصامی در دوره تحول شعر فارسی می‌زیست و به زیبایی ارتباطی قوی بین شعر قدیم و جدید ایجاد کرد آن‌هم با مضامین پر از اخلاق، معرفت و دفاع از حقوق انسانی برای همین است که شعر او در گذر زمان در ذهن‌ها جای گرفته است .

وزیر ارشاد استفاده از مناظره در شعر را یکی از نشانه‌های اصلی چهره پروین اعتصامی دانست و گفت: پروین در شعرهایش از شخصیت بخشی به جا استفاده می‌کرد و مناظراتی حتی میان اشیا رقم زد. جامعه ما نیز امروز به شدت به گفت‌وگو و تعامل نیاز دارد؛ گفت‌وگو و تعاملی برای سهم نقاط مشترک و تلاش برای درک موارد مورد اختلاف.

جنتی همچنین به مسایل زنان در شعر پروین گریزی زد و گفت: پروین در عصر افول قاجار و سربرآوردن پهلوی رضاخانی زیست، دورانی که خبری از شأن و مقام برای زن نبود اما او با شعرهایش ارزش‌های ناب زن را معرفی کرد. به عقیده پروین توشه و دارایی مرد حمایت زن و ثروت زن مهر و محبت به همسر و فرزندان است. او در شعرهایش از جامعه‌ای سخن می‌گوید که زن با آگاهی و با فرصت برابر در توسعه و تاثیر اجتماع شرکت می‌کند.

وی افزود: جای خوشبختی است بعد از انقلاب الگوی پروین اعتصامی تکثیر یافت و مشارکت زنان در عصر ما سرعت گرفت. می‌توان گفت امروز آرزوی پروین هر چند دیرهنگام محقق شده و زن ایرانی هویت مستقل حقوقی برابر با مردان دارد و به لحاظ تحصیلات و فعالیت اجتماعی نیز گستره فعالیتی هم پای مردان به دست آورده است. همچنین باید تاکید کرد ماندگاری شاعر کمترین ربطی به جنسیتش ندارد و این شعر خوب و بد است که می‌ماند نه شاعر زن یا مرد.

جنتی با اشاره به برگزاری 7 دوره از جایزه پروین یادآور شد: جایزه پروین در این سال‌ها به مهمترین اتفاق ادبی حوزه زنان در کشور مبدل شده و قطعا حضور بیشتر و جدی‌تر زنان در این محفل ادبی به رونق آن کمک می‌کند آن هم در زمانی که از هر دو نویسنده یک نویسنده زن است و آثار پرکننده از آن زنان است.

دبیر علمی جایزه پروین نیز در سخنانی با انتقاد از پخش گزارشی توهین‌آمیز به زنان در رسانه‌ملی گفت: واقعا شرمنده شدم در رسانه‌ملی برنامه و گزارشی پخش شد که شأن و شخصیت زن را پایین آورد و آن هم به نام دین. من به اندازه سهم خودم می‌گویم معارف دینی و تعالیم اسلامی از همان ابتدای بروز و ظهور که در فضایی سرد و یخ زده مملو از جهالت سر بر آورد به انسان کرامت گذاشت و فرقی نمی‌کرد انسان زن باشد یا مرد .

مهدی مهدوی‌راد افزود: شاید عده‌ای بگویند برخی آیات و احادیث و روایات به گونه‌ای تفسیر و تعبیر می‌شود که شأن و مقام زن را پایین‌تر از مرد ارزیابی می‌کند؛ یکی از شاگردان ما در دانشکده حدیث رساله‌ای نوشت که در آن بدون دغدغه تمامی روایات و احادیث موجود درباره زنان را بررسی کرده بود و صراحتا به این نتیجه می‌رسید که تمامی این احادیثی که به نوعی نقد، کاستی و پایین آوردن شأن و مقام زن از آنها تعبیر می‌شود هیچ کدام سند قطعی ندارند و چنانچه سندی باشد سند سالم و قابل اتکا نیست. یکی از مفاد مهم در بررسی احادیث این است که حتما سند و راوی آن مورد تایید باشد. بسیاری از این احادیث از نظر نوع سندیت راوی مشکل داشتند.

دبیر علمی جایزه پروین سپس با اشاره به برخی آیات که از آن به احساساتی بودن زن تعبیر می‌شود و براساس می‌گویند زن نمی‌تواند قاضی شود، گفت: وقتی ترجمه این آیه را در دست یک خانم تازه مسلمان دیدم و درباره آن از من سوال شد با همان نگاه اول ترجمه و تفسیر را مطابق با سبک و سیاق جاهلان یافتم. مثلا می‌گویند در یک حدیث معروف از پیامبر پوراندخت دختر خسرو پرویز مورد بررسی قرار گرفته، در حالی‌که اصلا از نظر زمانی چنین مساله‌ای ممکن نیست. شاید برخی این‌گونه تحلیل کنند که بعد از پیامبر که تفسیر قران و احادیث با دگرگونی‌هایی همراه شده اما ما باید اصل مساله را در نظر داشته باشیم.

مهدوی‌راد همچنین به توجه میان بیان واقعیت و ارزش اشاره کرد و گفت: حدیثی است که در آن حضرت‌زهرا(س) از پیامبر شنیده که بهترین زن کسی است که هیچ ارتباطی با مردان نداشته باشد و هیچ مردی او را نمی‌بیند، درحالیکه اصل ماجرا این است که سوال اصلی حضرت‌زهرا(س) از رسول‌اکرم این بوده که ایشان چه حالتی را بهتر می‌بینند اما این مساله اصلا یک ارزش‌گذاری نیست بلکه بیان یک واقعیت درست است یعنی این بهترین حالت است، نه بهترین ارزش.

وی متذکر شد: در واقع برای همین است که می‌گویم تفسیر حدیث از تفسیر قرآن دشوارتر است. در تفسیر حدیث حتی اگر متنی با واقعیت جاری در تضاد باشد سند آن هر چقدر هم قوی، حدیث مورد قبول نیست. امیدوارم کسانی که دل در گرو دین دارند طوری رفتار کنند تا به قول علامه طباطبایی به جایی نرسیم که بگوییم دین زیباست آن را بد جلوه ندهیم.

مهدی قزلی مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی و شعر ایرانیان نیز در سخنان کوتاه ضمن ارایه آماری از این دوره جایزه پروین گفت: در هفتمین دوره جایزه پروین 8 هزار و 975 اثر در 6 حوزه رقابتی مورد بررسی قرار گرفتند. جای خوشحالی است بانوان ما تا این حد در کمیت آثار ادبی رشد داشته‌اند و از سهم یک سی‌ام قبل از انقلاب به برابری یک به یک رسیده‌اند. در این دوره همچنین 150 تن از بانوان شاعر و داستان‌نویس در حضور اساتید فن و پیشکسوتان به تجربیات خود افزودند.

در پایان این مراسم نیز از برگزیدگان هفتمین دوره جایزه پروین در 6 حوزه تجلیل شد .

به برگزیدگان اثر برتر لوح تقدیر، نشان پروین و 12 سکه بهار آزادی اهدا شد و آثار شایسته پروین نیز علاوه بر لوح تقدیر و نشان پروین 4 سکه بهار آزادی دریافت کردند.

بر همین اساس در بخش پژوهش نقد کتاب تاریخ شعر زنان از آغاز تا صده هشتم قمری نوشته روح‌انگیز کراچی از انتشارات پژوهشکده علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، در بخش کودک و نوجوان کتاب شعر آب و تاب از سعیده موسوی‌زاده و نشر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در بخش شعر مجموع شعر دایره از مریم جعفری آذرمانی از نشر فصل پنجم و در بخش داستان بزرگسال رمان خون‌مردگی نوشته الهام فلاح چاپ نشرچشمه به عنوان آثار برگزیده معرفی شدند.

همچنین در دو بخش ترجمه دو کتاب فشرده فرهنگی لغت‌چینی به انگلیسی برای عشاق با ترجمه ریحانه وادی‌‌دار از نشر ققنوس و بیرون از من ترجمه آناهیتا یارمحمدی از نشر پیدایش شایسته تقدیر شناخته شده‌اند دو نمایشنامه تاج‌ماه از فریده فرجام از نشر مروارید و مرده ریگ از تهمینه محمدی چاپ نشر افراز شایسته تقدیر شناخته شدند.

سودابه امینی یکی از داوران بخش کودک نوجوان در قسمتی از مراسم از آقایان جنتی و صالحی درخواست کرد سال آینده بخش ویژه‌ای برای بررسی آثار دختران نوجوان و نویسنده نیز اختصاص داده شود.

همچنین در این مراسم فرحناز جباری بانوی ترمیم‌پژوه و باتریس کریس مترجمه ونزوئلایی شاهنامه به اسپانیایی مورد تقدیر قرار گرفتند.