دخترانی که در برزخ سنت و مدرنیته گرفتارند

بسیاری از دختران ایرانی هنوز تکلیفشان با وضعیت خودشان مشخص نیست از یک سو با پیشینه فرهنگی مملو از الگوهای زندگی سنتی مواجه هستند و از سوی دیگر نمی توانند غافل از موهبت های زندگی مدرن شوند.

دختران جوان بخشی مهم و تاثیر گذار از جمعیت جوان کشور را تشکیل می دهند، هم از این منظر که در آینده می توانند مادران جامعه باشند و همچنین این که بخشی از سرمایه اجتماعی مهم جامعه محسوب می شوند، باید به آنان نگاه ویژه ای داشت.

دختران امروز جامعه ایران با چالش های زیادی در گیر هستند از طرفی باید پاسخگوی رویکردهای جامعه سنتی جامعه باشد و از سوی دیگر در جامعه ای مدرن به سر می برند که اقتضائات خاص خودش را دارد.

به مناسبت روز دختر میزگردی با عنوان 'نیازهای امروز دختران جامعه' به مناسبت 15 مرداد روز دختران با حضور دکتر کتایون مصری، فعال حقوق زنان و روزنامه نگار، دکتر زهرا کوهساری معاون سابق معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، سکینه سیف جمالی مشاور معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، ساعده سیما ، فعال امور زنان در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) برگزار شد.

**دختران غایبان بزرگ سیاست ها و برنامه های کلان جامعه

کتایون مصری روزنامه نگار و فعال حوزه حقوق زن در اسلام که یکی از سخنرانان این میزگرد بود، گفت : فارغ از سیاست های دولت ها، مساله دختران جوان همیشه مغفول مانده و بیشتر به نقش مادری و همسری زنان توجه شده است.

مصری با ارائه تعریفی از دختر گفت: جنس مونث پیش از ازدواج را دختر می گویند که در دو طیف سنی 19-12 (نوجوان) و 30 – 19 سال (جوان) قرار دارند.

وی تاکید کرد: مطالبات و نیازهای این دو طیف سنی با هم متفاوت است و نهادهای مدنی و رسمی نیز باید توجه ویژه ای به این نیازها داشته باشند.

مصری با اشاره به این که مسائل و مشکلات این قشر از جامعه قابل تقسیم بندی است، اظهار کرد: ما باید به تفاوت نسل ها توجه کنیم چرا که گاهی اوقات مسائلی عنوان می شود که نیازهای واقعی این گروه نیست برای مثال مسائل و مباحثی که در کارگروه دختران جوان در معاونت زنان رییس جمهوری مطرح می شود متعلق به این نسل نیست.

**ضرورت ارتباط صمیمی دختران با پدر و برادرشان

وی تاکید کرد: اولین کار در زمینه نیاز سنجی دختران این است که علاوه بر طیف سنی باید تفاوت آنها با نسل های گذشته نیز مورد توجه قرار گیرد.

این روزنامه نگار و فعال در حوزه حقوق زن در اسلام مطالبات و نیاز دختران را به چهار بعد خانواده، فردی، اجتماعی و حقوقی تقسیم کرد.
مصری گفت: دختران نیاز دارند که با اعضای خانواده ارتباط داشته باشند. به خصوص در سن بلوغ با پدر و برادران خود رابطه صمیمی داشته باشند.
به گفته وی نیازهای فردی دختران مانند الگوهای زیبایی، لباس پوشیدن، اندام متناسب و موارد دیگر نسبت به گذشته تغییر کرده است.
وی ادامه داد: نیازهای اجتماعی دختران همچون اوقات فراغت و شادی نشاط است که کمتر به آنها توجه شده و امکانات تفریحی و ورزشی دختران نسبت به پسران به ویژه در شهرستان ها محدودتر است.
مصری اظهارکرد: نیاز حقوقی مانند حقوق های مدنی بعد دیگری از نیازهای دختران است که کمتر به آن توجه شده است و باید بررسی های لازم در این خصوص انجام شود.
به گفته این روزنامه نگار هویت و شادی و نشاط دختران دو نیاز دیگر دختران در جامعه کنونی است.
وی با تاکید بر این که شادی و نشاط مطالبه ضروری دختران است گفت: البته باید این شادی ها منطبق با خطوط قرمز و قوانین شرعی و قانونی کشورمان باشد.

**میزان افسردگی و اضطراب زنان قبل و بعد ازدواج از مردان بیشتر است
مصری ادامه داد: براساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده میزان اضطراب و افسردگی زنان قبل و بعد از ازدواج بسیار بالا است.
وی توضیح داد: دختران مجبور هستند که مسیر تحصیلی پر استرس راهنمایی، دبیرستان و کنکور را طی کنند به خصوص با افزایش سن ازدواج دختران راهی به جز ادامه تحصیل ندارند و به دلیل تابوهایی که در برخورد و ارتباط با جنس مخالف دارند این فشار روانی افزایش می یابد در نتیجه باید این انرژی های درونی تخلیه شود.
وی در خصوص هویت دختران نیز گفت: جامعه پذیری، آرمان ها و ایده های متفاوت باعث می شود که هویت دختران امروز و گذشته باهم متمایز باشد.
مصری با بیان این که ریسک پذیری دختران امروز بیشتر است گفت: دختران امروز نیاز به استقلال دارند و باید حق استقلال را برای آنها در نظر گرفت.
این روزنامه نگار سنجش و تقویت هویت دختران را مهم عنوان کرد و گفت: تقویت هویت از طریق آموزش انجام می شود.
وی در پایان اظهار کرد: بروز احساسات، تفکر انتقادی و پرسشگری بد نیست و باید در بحث نیازسنجی به آنها توجه کرد.
زهرا کوهسار، معاون سابق معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفت : درمباحث مربوط به جوانان و بخصوص دختران که مربوط به موضوع این میزگرد می شود ابتدا باید نیارها ،شناسایی شود و سپس یک بسته مشترک از این نیاز فراهم شود و همچنین آسیب ها نیز در خصوص شناسایی و در نهایت نیاز سنجی شود، اما می توان گفت که مهمترین نیازهای دختران در مباحث روانی است.

**یک دسته از آسیب ها به واسطه نیازهای تامین نشده به وجود می آید
وی خاطرنشان کرد: یک دسته از آسیب ها به واسطه نیازهای تامین نشده به وجود می آید که درچنین مواقعی عموما یک یا چند راه و عامل برای مقابله با این آسیب ها مطرح می شود .
کوهساری ادامه داد : در حوزه فرهنگ یک سری پیشنهاد هایی به دختران جوان ارائه می شود که از سوی خانواده و بعد مطالباتی است که از سوی دنیای مدرن از سوی رسانه ها مطرح می شود و همچنین مطالباتی هم از سوی شبکه های ارتباطی غیر رسمی طرح می شود .
وی تصریح کرد: اما مهم این است که آنچه در یک خانواده سنتی به دخترجوان گفته می شود با آنچه در رسانه ها ارائه می شود و با آنچه شرع می گوید متفاوت است و نتیجه آن این می شود که دختران در بر سر چند راهی گیر می کنند .
کوهساری تاکید کرد: اما آنچه شرع می گوید در دیدگاه ما بهترین است ،اما شاید دختران جوان آنچه را شرع می گوید را بنا برتاثیرپذیری از رسانه های ارتباطی مانند شبکه های اجتماعی و ماهواره شرع را کنار بگذارند و راه دیگری را انتخاب کنند .
وی با اشاره به اینکه دولت ها برای حفظ منافع خود تلاش می کنند، اما باید توجه کرد که موضوعات مربوط به حوزه دختران و آسیب های آن نباید فدای مسایل سیاسی شود، زیرا این اتفاق موجب می شود نه تنها آسیب ها رفع نشود ،بلکه آسیب ها به دست فراموشی سپرده شود و در اینجا دختران جوان هستند که آسیب می بینند .
کوهساری گفت : به طور کلی برای جوانان و بخصوص برای دختران جوان باید یک برنامه کانالیزه از ابتدای تولد و در تمام مراحل زندگی شان داشت .

** موضوع هم افزایی فرهنگی بسیار مهم است
وی تاکید کرد: در حوزه مربوط به دختران و آسیب های این حوزه باید هم افزایی فرهنگی داشت ،نیود این هم افزایی و نیود فضای سالم و فعال موجب می شود که هر فضا و هر نوع آدمی بر روی این حوزه تاثیر گذار باشد .
وی با اشاره به اینکه باید درنظر داشت که فرهنگ ما از شرع ماست گفت :اما آنچه باعث می شود جوان ما از اسلام دوری کند این است که فرهنگ و ایدوئولوژی اسلام به جای اینکه از طریق شخصیت های اسلامی به جوانان منتقل شود از طریق منتسبین به اسلام منتقل می شود و باید برای این امر تفکیک قایل شد ،شخصیت های اسلامی معرف اسلام هستند و باید به نسل جوان شناسانده شوند و به هیچ عنوان نمی شود اینها را از اسلام حذف کرد .

**موضوعات درون خانوادگی دختران نیازسنجی شود
کوهساری گفت : موضوعات درون خانوادگی دختران نیازسنجی شود و بعد به جامعه تسری یابد و باید توجه داشت که 90درصد نیازها در درون خانواده شکل می گیرد و منتقل می یابد .
وی با تا کید بر اینکه یکی از مهمترین وظایف والدین بحث عقلانی و کمک به رشد متعادل عقلانی دخترا ن است ،ادامه داد : نیازهایی که در درون خانواده رفع نشود و پاسخ داده نشود وآسیب های ناشی از آن نیز حل نشود به جامعه وارد می شود که اینها موجب می شود آسیب های فردی و اجتماعی پدیدار شود .

**دختران جوان نیاز به معاشرت و رفاقت با پدر و مادر دارند
وی یادآوری کرد:دختران جوان نیاز به معاشرت و رفاقت با پدر و مادر دارند ،اگر این نیاز به رفاقت و ارتباط صمیمی بین دختر، پدر و مادر شکل نگیرد ،نیاز به ارتباط با جنس مخالف درجامعه به شدت شکل می گیرد.

** ارتباط خوشایند دختر با پدر ،الفبا و نحوه تعامل درست با جنس مخالف در جامعه را شکل می دهد
وی با بیان اینکه بهتراست ازعنوان جنس مقابل به جای جنس مخالف استفاده شود به دلیل اینکه واژه مخالف اصطحکاک را به یاد می آورد و گفت : ارتباط خوشایند دختر با پدر،الفبا و نحوه تعامل درست با جنس مخالف درجامعه را شکل می دهد.

**دخترجوان نیاز به حمایت بی قید و شرط از سوی خانواده را دارد
کوهساری گفت : دخترجوان نیاز به حمایت بی قید و شرط از سوی خانواده را دارد و باید به احساسی برسد که بی قید شرط توسط خانواده مورد حمایت قرار می گیرد تا در فضای بیرون از خانواده مطالبه حمایت کمتری از جامعه داشته باشد ،چرا که نیاز وی از درون خانواده تامین شده است .

** خانواده ها باید اجازه بیان آزادانه عقاید را به دختران بدهند
وی خاطر نشان کرد: خانواده ها باید اجازه بیان آزادانه عقاید را به دختران را بدهند ،اگرچه در جوامع مختلف بیان عقاید افراد از شدت و ضعف برخوردار است ،اما باید در خانواده این توانمندی به دختران داده شود و تقویت شود و نسبت به این موضوع اطمینان حاصل شود تا دختران بتوانند تفکرات و عقایدخود درجامعه را نیز بیان کنند .

**برخی از آسیب ها و رفتار های نادرست ناشی از نیازهای واپس زده دروان کودکی دارد
وی گفت : برخی از نیازها و حتی برخی از آسیب ها که در زندگی برخی افراد مشاهده می شود ناشی از نیازهای واپس زده دوران کودکی دارد ،نیازی که دختران در دوران کودکی خود داشته و پاسخ داده نشده و عقایدی که آزادانه بیان نشده است،دختران باید بتوانند نیازها وعقاید و حتی آرزوهای خود را آزادانه مطرح کنند ،چه تامین شود و چه تامین نشود ،اما نباید این نیازها سرکوب شود .

** ضرورت دارد که درمقوله احترام به دختران و نیاز های آنها به سنت پیامبر (ص) برگردیم
کوهساری گفت : به عقیده من آنچه ضرورت دارد این است که برای احترام به دختران و تامین نیاز آنها به سنت پیامبر (ص) برگردیم .
وی خاطرنشان کرد: پیامبراسلام تاکید کرده اند که بهترین فرزندان شما دختران تان هستند و در خصوص حفظ کرامت دختران تاکیدات زیادی داشتند ،اما امروز ما به کجا رفته ایم که با این همه سفارش و تاکید اکنون از اینها خیلی فاصله گرفته ایم .
وی اظهارکرد: نیاز اساسی دختران ما امروز دیده شدن است و تامین نیازهای دختران از سوی پدر و سپس از سوی مادر نیز ازمقوله های مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد ،حتی در این خصوص باید دید پدر و مادر امروز که خود دختر جوان دارند در دوران کودکی خودشان چقدر نیازهایشان تامین شده ،گاهی نیازهای این پدران و مادران بسته به شرایط زمانی شان رفع نشده و دخترجوان هم که درمعرض انواع و اقسام تبلیغات و داده های دنیای مدرن قرار می گیرد در سردرگمی قرار می گیرد و پدر و مادر و فرزندی که یکدیگر را درک نمی کنند و نتیجه آن می شود شکاف نسل .
وی ضمن تاکید به نقش مهمتر پدران در تامین نیاز و همین طور ارتباط مستمر و قوی تر با دخترانشان گفت : باید یک سری از مسابل تربیتی برای خانواده ها بازخوانی وبازنگری شود .

** نیاز به سیاستگذاری داریم
سکینه سیف جمالی مشاور معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان با اعلام این که نقص در سیاست گذاری و اجرایی قوانین در حوزه دختران جوان وجود دارد، گفت: برای احقاق نیازهای واقعی زنان، نیاز به سیاست گذاری داریم.
وی در ادامه با اشاره به نیازهای خاص دختران 12 تا 19 ساله و 20 تا 29 ساله گفت: در گروه نخست، اوقات فراغت و روابط اجتماعی برای دختران اهمیت دارد و دختران در سنین 20 تا 29 اشتغال و ازدواج برایشان الویت اساسی است.
جمالی در ادامه عضویت دختران کمتر از 20 سال را در نهادهای غیر دولتی را مفید ارزیابی کرد و گفت: خضور دختران در این مهادهای علاوه بر ایجاد انگیزه سبب تولید فکر در میان دختران می شود.
وی درخصوص اهمیت اوقات فراغت برای جوانان بخصوص دختران گفت: اوقات فراغت سبب می شود دختران استعدادهایشان را شناسایی کنند و در ادامه توسعه انسانی در جامعه محقق شود.

** نیاز به رصد خانه اجتماعی حس می شود
جمالی با اعلام این که اطلاعات در خصوص دختران جامعه محدود و قدیمی است، گفت: اطلاعاتی که هم اکنون درباره دختران جوان در اختیار داریم متعلق به 10 سال پیش است و به روز نیست.
وی با اشاره به ضرورت های اقتصاد مقاومتی گفت: در این اقتصاد باید از ظرفیت و توانمندی های همه افراد از جمله دختران جوان جامعه که مملو از انرژی، امید و ابتکار هستند، بهره برد.

** نیاز دختران به احساس امنیت روانی و سربار نبودن
ساعده سیما عضو کارگروه دختران معاونت زنان ریاست جمهوری هم دراین باره می گوید: بیشترین نیاز دختران جامعه امروز، مورد توجه بودن و دیده شدن است.
وی تاکید کرد: باید به نیازهای درون دختران توجه شود تا آنان این قدرت را پیدا کنند که در جامعه مسایل شان را حل و فصل کنند.
وی نیازهای دختران را به چند گروه عاطفی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دسته بندی کرد و توجه به نیازهای عاطفی و روانی را مهم برشمرد.
وی ادامه داد: اگر از دختران پرسیده شود که بیشترین نیازشان درجامعه چیست؟ آنان احساس امنیت روانی، بودن در خانواده و سربار نبودن را بیشترین نیاز خود عنوان می کنند.
وی می گوید: واقعیت دیگر در باره دختران آن است که آنان دنبال هویت مشخصی در جامعه هستند و دلشان می خواهد که با حضور در اجتماع، موقعیت خود را در جامعه ترویج دهند. آنان می خواهند با حضور در اجتماع نیازهایشان را خود برآورده کنند.
سیما با بیان اینکه دختران امروز مادران فردا هستند، افزود: اگربه نیازهای دختران بخوبی توجه بشود، آنان در سیاست گذاری ها و قانون گذاری های کلان بخوبی دیده می شوند.
وی دختران را به دو گروه نوجوان و جوان دسته بندی کرد و اظهارداشت:هر گروه نیاز خودش را دارد، نیاز یک دخترنوجوان با یک دختر جوان کاملا متفاوت است که باید تفکیک این دو گروه مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس حقوق بشر تاکیدکرد: نیاز دختران نباید به عنوان مسائل سیاسی دیده شود بلکه باید به عنوان مساله ای اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در نظر سنجی که انجام شد؛ نیاز سنجی درگروه دختران صورت گرفت و مشخص شد که دختران ما بیشتر به محبت کردن و رسیدن به موفقیت بسیار نیازمند هسسند.
سیما افزود: باید با توجه به توانمندی های دختران مان کاری کنیم که آنان خود را پیش از پیش بشناسند و به خودآگاهی و خود باوری برسند در این مرحله است که به رضایت درونی می رسند.
عضو کارگروه دختران معاونت زنان ریاست جمهوری ادامه داد: دختری که خودباوری رسیده باشد اعتماد به نفس پیدا می کند و می تواند درجامعه بخوبی ایفای نقش کند.بنابراین باید دخترانمان را از سنین کودکی توانمند کنیم تا به خودباوری برسند.
این کارشناس حقوق بشر با اشاره به نقش خانواده در تامین نیازهای دختران افزود: روانشناسان معتقدند که هرچه رابطه پدر با دختر مطلوب باشد دختران کمتر دچار اشتباه و راه خلاف می شوند و مسیر زندگی بهتری را طی خواهند کرد.
سیما با تاکید بر نقش خانواده در تربیت دختران می گوید: تحقیقات وعلم امروز نشان می دهد که هرآنچه امروز اتفاق می افتد ریشه درگذشته افراد دارد بنابراین دختران باید بتوانند همه اتفاقات زندگی خود را برای خانواده خود تعریف کنند.
وی ادامه می دهد: از آنجا که دختران جامعه ما بیشتر وقتشان را در خانه و با پدر و مادر می گذرانند بنابراین تاثیرگذاری خانواده بر آنها بسیار زیاد است اگردر خانواده خوب تربیت شوند و رشد کنند بی تردید به خود باوری بالایی دست خواهند یافت.
وی با بیان اینکه توجه به دختران، سرمایه گذاری نسل آینده است، افزود: هرچه این سرمایه گذاری بهتر باشد در جامعه و نسل آینده موفق تر خواهیم بود.
عضو کارگروه دختران معاونت زنان ریاست جمهوری همچنین به مبحث آموزش دختران اشاره کرد و افزود: همیشه اینگونه است که به دختران تنها آموزش مهارت های زندگی و پیش از ازدواج داده می شود اما هیچ گاه شاهد آموزشی در حوزه های ارتباطی دختران با خانواده، ارتباط دختر با مادر، ارتباط دختر با پدرو یا متقابلا پدر و مادر با دختران نیستیم ،هیچ گاه خوب درک کردن مسائل به آنها آموزش داده نشده است که اگر از این آموزشها برخودار شوند بطور قطع می توانند بهتر رشد کنند ودر نتیجه بهتر زندگی کنند.
سیما در بخش دیگر سخنانش به رفتارهای دوگانه دختران در جامعه از مدرسه تا خانه و رفتار با خانواده درخانه اشاره کرد و گفت:مشاهده می شود که فاصله رفتاری این دو مقوله در دختران بسیار زیاد است و دختر با با مواجه این دو نوع رفتار دچار بی هویتی فرهنگی می شود.
وی با تاکید برداشتن زبان مشترک بین دختران و پدر ومادر و تغییرفرهنک عمومی رایج نسبت به دختران نیز گفت: خانواده ها باید به نیازهای دختران خود توجه کنند و با آموزش های مناسب آنها را مورد توجه قرار دهند.