سیا پشت کودتای ترکیه بود؟

  ارتشبد 'ایلکر باش بوغ' رئیس پیشین ستاد فرماندهی ارتش ترکیه گفت: به باور من ،سازمان اطلاعات امریکا - سیا - پشت کودتای نافرجام ترکیه بود و این سازمان با استفاده از عوامل نفوذی فتح الله گولن در ارتش دست به حرکت 15 جولای زد.

ژنرال بازنشسته ارتش ترکیه در گفت و گو با احمد حاکان خبرنگار سرشناس سی.ان.ان.ترک که به طور زنده از این شبکه تلویزیونی پخش می شد و تا بامداد امروز - سه شنبه - ادامه داشت، گفت: رویداد 15 جولای را یک کودتا ارزیابی نمی کنم. این شورش و قیام مسلحانه عناصر جماعت گولن بود که با کودتاهای پیشین نظامی در ترکیه تفاوتهای جدی دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که ' آیا امریکا قصد داشت فتح الله گولن و جماعت نور را که دارای دیدگاه های متعصبانه مذهبی هستند در ترکیه روی کار بیاورد؟' اظهار داشت : سیا هم شورش را راه انداخت و هم کاری کردکه این حرکت به سرانجام نرسد . هدف آنها تضعیف ارتش ترکیه و بی اعتبار کردن ارتش نزد مردم ترکیه بود که به نظر می رسد در این زمینه موفق هم شده اند.

باش بوغ افزود: سیا می دانست بعد از این حرکت ، دولت ترکیه با ارتش و ارتشی ها برخورد خواهد کرد و در نتیجه یکی از بزرگترین ارتش های منطقه بشدت تضعیف خواهد شد.

وی افزود: نمی دانم دولت امریکا و اوباما در جریان دخالت سیا در کودتای ترکیه بود یا نه ، اما ساده اندیشان است ،فکر کنیم سازمان سیا که 15 سال است اجازه اقامت فتح الله گولن را در امریکا داده ، از او استفاده ای نکند.

وی افزود: در جریان دادن اجازه اقامت به فتح الله گولن در امریکا، اف بی آی مخالف این موضوع بود و با تایید و پا درمیانی سیا این شخص توانست اجازه اقامت بگیرد،جالب است بدانید که دو مامور سیا که اجازه اقامت گولن در امریکا را امضا کرده اند ، روز کودتا در ترکیه بودند.

رئیس ستاد فرماندهی پیشین ارتش ترکیه در ادامه این گفت و گو ، افزود: گروه فتح الله گولن در کودتای نافرجام 25 تیرماه آلت دست سیا بود و هدف از این کودتا نیز تضعیف ترکیه در راستای اجرای سیاست های منطقه ای قدرتهای بزرگ بود.

او با ادعای اینکه سه گروه در پشت پرده این ماجرای خونین قرار داشت گفت: عنصر اصلی در طراحی، مدیریت و ویرایش، جماعت گولن است. گروه دوم، گروهی است که با گروه گولن نبودند ولی ناراضی بودند ، گروه سوم نیز افراد جاه طلبی بودند که می خواستند از این فرصت برای رسیدن به مقام استفاده کنند.

باش بوغ با اشاره به اینکه هدف جماعت گولن ، براندازی دولت در ترکیه و برپایی نظامی در راستای باورها و برداشت های دینی خود بود، گفت: نگاهی به محل زندگی گولن سر نخهایی در خصوص دست بیگانه به دست می دهد. ترکیه اکنون با توجه به تحولات منطقه و مبارزه با جدایی طلبان در داخل و تحولات سوریه و خاورمیانه از دوران بسیار حساسی عبور می کند.

باش بوغ گفت: گولن در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می کند و امکان این زندگی را سیا برای او تامین کرده است . سیا همینطوری به کسی اجازه اقامت در آمریکا نمی دهد .آیا می شود باور کرد که سازمانهای اطلاعاتی نخواهند از وی استفاده کنند؟

او گفت: نتیجه را باید دید؛ در پی این کودتای نافرجام اعتبار ارتش ترکیه خدشه دار نشد ولی قدرت آن تضعیف شد.

گرچه سایر مقامات ترکیه نیز تا کنون به نوعی از دست داشتن آمریکا در کودتای نافرجام و یا حداقل تشویق و یا استفاده از این شورش برای تحقق اهداف منطقه ای و جهانی آن کشور سخن گفته اند، ولی این اولین باری است که بالاترین مقام سابق در ارتش ترکیه به عنوان ارتشی که در درون ناتو از همکاری بسیار نزدیک دو جانبه و چند جانبه با آمریکا برخوردار بوده است، شک و شبهه خود را از دست داشتن سیا و سازمانهای جاسوسی غربی در کودتای نافرجام در ترکیه سخن می گوید.

ایلکر باش بوغ بیست و ششمین رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه است و به گفته خود 50 سال در نیروهای مسلح خدمت کرده است و بعداز بازنشستگی در سال 2013 نیز به اتهام توطئه کودتا علیه دولت محاکمه و روانه زندان شد. اما بعداز افشا شدن اینکه همه این ها دسیسه ای برای دور کردن عناصر مخالف با گروه گولن در داخل ارتش بوده است، تبرئه و از زندان آزاد شد.

این ژنرال بازنشسته ، دولت آنکارا را به دلیل اینکه در دوره ای به دست خود موجب نفوذ گسترده عناصر گولن در درون دستگاههای دولتی و ارتش شد، مورد انتقاد قرار داد و گفت: سال 2003 که حزب اسلام گرای عدالت و توسعه به قدرت رسید و در دوره ای که جماعت گولن با حزب حاکم دچار انشقاق نشده بود ، جماعت گولن توانستند در ارگان حکومت نفوذ کنند ،شاهد این نفوذ هم گفته اردوغان است که خطاب به این جماعت می گوید چه خواستید که ما به شما ندادیم .

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه ، اما بعداز سال 2010 متوجه نیات این گروه شد ولی نتوانست همه دولت را در همراهی با خود در مبارزه با این گروه متقاعد سازد و در مبارزه با این گروه تنها ماند.

شایان ذکر است در عملیات مشهور به ارتشا و فساد که در 17 دسامبر سال 2013 میلادی با مشارکت و سازماندهی قوه قضائیه و نیروی پلیس و ادارات دولتی انجام شد اتهامات جدی به شخص اردوغان، خانواده وی، چهار تن از وزرای کابینه دولت آنکارا وارد آمد و بیش از 80 نفر در این عملیات دستگیر شدند. در ادامه آن در دو عملیات متفاوت بر علیه حاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعات ترکیه و عملیاتی برای افشاسازی ارسال تسلیحات نظامی از ترکیه به معارضان سوری انجام گرفت. دولت آنکارا در این دوره بود که متوجه عمق خطر علیه خود شد و این عملیات را دسیسه ای برای براندازی دولت منتخب ارزیابی و جماعت گولن را به تشکیل دولت موازی در درون دستگاه دولتی متهم و عملیاتی را برای پاکسازی عناصر آن شروع کرد.

اما به گفته باش بوغ اردوغان در سه سال اخیر نیز نتوانست همه مقامات بلندپایه را در خصوص نیات این جماعت، متقاعد کرده و مبارزه یکپارچه ای را علیه گولن شروع کند ولی با رویداد اخیر همه به عمق و گستردگی این خطر پی بردند.

او در تبیین اهداف جماعت گولن در این کودتا گفت: ساده لوحانه خواهد بود که بگوئیم این گروه راسا و بدون هدایت و امیدواری از پشتیبانی خارجی دست به چنین طرح بزرگی زده باشند.

ایلکر باش بوغ از عملکرد سازمان اطلاعات ترکیه ( میت ) نیز به شدت انتقاد کرد و گفت: در دوره 2002 تا 2010 میلادی حتی یک نفر از جماع گولن در راستای گزارش های میت از ارتش اخراج نشده اند و اخراجی ها بیشتر از گروه دیگری وابسته به محمد کرداوغلو شاخه دیگر جماعت نور بوده اند. به نوعی می توان گفت برای پاکسازی جماعت رقیب با جماعت گولن از ارتش استفاده کرده اند.

ژنرال بازنشسته ارتش ترکیه با اشاره به اینکه جماعات دینی از سالهای 70 میلادی به نیروهای مسلح نفوذ کرده اند، گفت: اما بیشترین نفوذ در دوران تورگوت اوزال رئیس جمهوری فقید ترکیه و در بعداز کودتای نظامی 1980 میلادی صورت گرفت و حزب حاکم نیز سالها به هشدارها در این زمینه گوش خود را بست.

باش بوغ با انتقاد از عملکرد فرماندهی ارتش در جمعه شب 15 جولای گفت: متاسفانه آزمون خوبی ندادند. او با اشاره به گستردگی مشارکت عناصر وابسته به گولن در نیروهای مسلح در این شورش در سطح ترکیه گفت: برنامه ریزی بسیار جدی با در دست گرفتن ظرفیت جدی از قدرت ارتش صورت گرفته شده بود ولی در اجرا همانطور که در بالا گفتم با تردید گروههای ناراضی دیگر و اشتباهاتی که در مدیریت کودتا مشاهده شد، نتوانستند به نیات خود برسند.

وی در پاسخ به اینکه اگر آمریکا از اعاده گولن به ترکیه خودداری کند، چه خواهد شد، گفت: این دو تعبیر دارد. اگر اعاده شود به مفهوم این خواهد بود که تاریخ مصرف وی برای آمریکا به سر رسیده ولی اگر اعاده نشود، یعنی هنوز کاربرد می تواند داشته باشد.

او با انتقاد از اقدامات عجولانه ای که با استفاده از اختیارات دولت در دوه حالت فوق العاده اعلام شده در ترکیه در بعداز کودتای نافرجام برای تغییرات بنیادین در ساختار ارتش ترکیه صورت می گیرد، گفت: این بیش از پیش موجب تضعیف در انسجام ارتش خواهد شد.

رئیس ستاد فرماندهی پیشین ارتش ترکیه تاکید کرد که به لحاظ قانونی ، دولت نمی تواند در حالت فوق العاده دست به تغییر قوانین بزند و تغییر ساختار ارتش نیز باید در زمان مناسب و با تصویب پارلمان ترکیه صورت بگیرد.