21 هزار میلیارد سرمایه رها شده در بیابان!

مسکن مهر یکی از مهم ترین طرح هایی بود که در دولت قبل به اجرا درآمد و قرار بود برای افراد کم درآمد جامعه کارگشا باشد. حسن روحانی در ابتدای سال جاری گفته بود دولت با وجود همه‌ی مشکلات مسکن مهر را تکمیل می‌کند و تحویل می‌دهد. او ضمن انتقاد از پروژه مسکن مهر، اظهار کرده بود: اینکه تنها یک ساختمان دیواردار و سقف دار ساخته شود بدون آن که نیازمندی‌هایی مثل امنیت، بهداشت، آموزش، آب ، برق، گاز و غیره در نظر گرفته شود درست نیست و مردم چطور می‌توانند از ساختمانی که در بیابان ساخته و رها شده استفاده کنند، بنابراین برای حل مساله مسکن باید راه صحیح را انتخاب کنیم. از طرفی خبرها حکایت از آن دارد که تعداد 117 هزار واحد مسکن مهر در سراسر کشور بدون متقاضی مانده و مردم استقبال چندانی از آن ندارند. طبق گفته جمشید برزگر در سال 93برای تولید کننده هر مترمربع احداث ساختمان به اضافه قیمت زمین بالای یک میلیون و 500 هزار تومان تمام می شد. البته این نرخ برای مناطق ارزان قیمت و ساختمان های معمولی است که با افزودن هزینه‌های مربوط به عوارض و انشعاب وخواب سرمایه، این رقم به 4 میلیون تومان هم می‌رسد.

اگر برای ساخت هر واحد حدود 100 میلیون تومان هزینه ساخت در نظر بگیریم، این عدد چیزی حدود 12 هزار میلیارد تومان می شود که بلاتکلیف رها شده اند. نبی‌الله قدیری نماینده متقاضیان مسکن مهر معتقد است دلیل این عدم استقبال سه عامل می باشد یکی بسته شدن سامانه مسکن مهر که از اوایل دولت یازدهم اتفاق افتاد و هدف آن بررسی کارشناسی این طرح بود، دومین عامل انتقاد دولتمردان از این طرح و واحد های آن که باعث سردی مردم به آن شد و عامل سوم بد عهدی پیمانکاران در تحویل این واحد ها به متقضیان بوده است.

از طرفی کارشناسان دیگر بر این باورند عدم جا نمایی مناسب برخی از این واحدها و نداشتن امکانات لازم دلیل اصلی عدم اقبال عمومی به طرح مسکن مهر بوده است.

۱۱۷هزار واحد بدون متقاضی مسکن مهر روی دست دولت

علی‌رغم تعدیل شرایط فروش واحدهای فاقد متقاضی مسکن مهر از سوی وزارت راه و شهرسازی گزارش‌ها حاکی از عدم استقبال از این واحدهاست بطوریکه تنها ۱۵۰۰ نفر برای ۱۱۷ هزار واحد مسکونی ثبت نام و درخواست خرید کرده اند.

فارس در گزارشی آورده است ،حذف چهار شرط برای خرید واحدهای فاقد متقاضی مسکن مهر نیز نتوانست موجب استقبال مردم شود بطوریکه با گذشت بیش از یک ماه از این اقدام تنها 400 نفر برای خرید واحدهای مسکن مهر فاقد متقاضی ثبت نام کرده‌اند. یکی از شروط چهارگانه‌ای که حذف آن می توانست کمک زیادی به استقبال متقاضیان و ثبت نام برای خرید واحدهای فاقد متقاضی مسکن مهر شود حذف شرط قرمز بودن فرم "ج” است.

در این شرط افرادی که قبلا از امکانات دولتی استفاده کرده اند نیز می توانند برای خرید واحدهای مسکن مهر فاقد متقاضی ثبت نام کنند،اما حذف این شرط که خیلی هم نباید آنرا به فال نیک گرفت باعث نشده تا متقاضیانی که حتی تمکن مالی مناسبی دارند نیز برای خرید استقبال کنند.
هر چند گفته می شود در میان متقاضیانی که برای خرید واحدهای مسکونی فاقد متقاضی ثبت نام کرده اند بیشترین آمار مربوط به همین افرادی است که قبلا از تسهیلات دولتی استفاده کرده و از وضعیت مالی خوبی هم بهره مند هستند.

دومین شرط حذف شده این است که مجردها و افراد بالای 18 سال هم می توانند نسبت به خرید این واحدهای مسکونی اقدام کنند.حذف این شرط دارای اشکالات فراوانی است که ظاهرا این روش هم برای ترغیب متقاضیان کارساز نبوده است.

سومین شرط حذف شده برای ثبت نام واحدهای مسکونی فاقد متقاضی مربوط به این است که متقاضیانی که دارای واحد مسکونی شخصی نیز هستند می توانند نسبت به ثبت نام واحدهای فاقد متقاضی مسکن مهر اقدام کنند. شرط چهارم حذف شده مربوط به 5 سال سابقه سکونت است.بدین معنی که متقاضیانی که به عنوان مثال در سیستان و بلوچستان ساکن هستند می توانند برای خرید این واحدها در شهر تهران نیز ثبت نام کنند. اما آخرین آماری که از ثبت نام فروش واحدهای مسکونی فاقد متقاضی استخراج شده این است که از 117 هزار واحد مسکونی فاقد متقاضی مسکن مهر تنها 1500 نفر یعنی 1،2 درصد برای خرید مسکن مهر ثبت نام کرده اند. مهرآبادی قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در مسکن مهر درخصوص واحدهای فاقد متقاضی اعلام کرده بود که این پروژه‌ها هیچ‌گونه متقاضی و مدعی ندارند ولی برای آن که هزینه دولتی صرف شده برای این واحدها هدر نرود و پول بانک به آن برگردد، نهایت تلاش را برای تعیین تکلیف آنها خواهیم کرد.

وی همچنین در این راستا تاکید کرد: متاسفانه پس از تعدیل شرایط ثبت‌نام واحدهای مسکن مهر با هدف تعیین تکلیف این پروژه‌ها استقبال خوبی از سوی مردم نشده و تا کنون یک‌هزار و 500 واحد از 117 هزار واحد بفاقد متقاضی به فروش رسیده است. گفته می شود که برخی واحدهای مسکن مهر فاقد متقاضی در سلفچگان، پرند، شیرین شهر، رامین، بینالود، لنگرود، هشتگرد ، کهنوج و دهلران واقع شده‌اند.

امکانات روبنایی با افزایش جمعیت شکل می گیرد

نبی‌الله قدیری نماینده متقاضیان مسکن مهر در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ابتکار با اشاره امکانات مسکن مهر در برخی از شهرها گفت: هر واحد تحویل شده همه امکانات اولیه سکونتی مانند آب برق و گاز را دارد و تنها در امکانات روبنایی مانند سوپر مارکت ها و امکانت فضای سبز و ... مشکل دارند که به مرور زمان این مشکل نیز بر طرف خواهد شد. وی تصریح کرد: زمانی که شهرک غرب ساخته شد هیچ گونه امکانات نداشت و حتی نانوایی هم تاسیس نشده بود با مرور زمان و افزایش جمعیت سرمایه گذاری در آن شکل گرفت.

قدیری اعتبار طرح مسکن مهر را حدود 100 هزار میلیارد تومان برآورد کرد و گفت : حدود 50 هزار میلیارد این اعتبار از طریق تسهیلات بانکی و نیم دیگر از طریق مردم تامین شده است. نماینده متقاضیان مسکن مهر افزود: این طرح در حدود یک و نیم میلیون در دولت نهم برآورد شده بود که کارشناسان در آن زمان این عدد را بالا می دانستند در حالی که اواخر دولت دهم، این برآورد به 2 میلیون 200 واحد افزایش پیدا کرد تا عملاً دولت بعد درگیر تعداد بیشتری واحد برای تحویل شود. وی تصریح کرد: تعداد واحد های تحویل شده توسط دولت یازدهم حدود 500 هزار واحد بوده که دولت دوازدهم نیز با این طرح درگیر خواهد بود.

امکاناتی که در طرح مسکن مهر دیده نشد

فرشید پورحاجت ـ کارشناس مسکن ـ می‌گوید: این‌که بدون ارایه خدمات و زیرساخت، در بیابان ساخت و ساز کنیم کار درستی نیست. مسکن، شهر و شهرک به عنوان یک موجود زنده احتیاج به تنفس دارد. مسکن، کالایی است که مردم باید در آن احساس آرامش، زندگی و طراوت کنند، لذا این مسائل باید در شهرسازی لحاظ شوند. جدا از زیرساخت‌های ضروری، ایجاد فضاهای آموزشی، فرهنگی و تفریحی نیز لازم است که این مسائل در مسکن مهر دیده شدند اما اجرا نشدند. پس از آن‌که شالوده‌ی مسکن مهر در قالب بند "د” تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ ریخته شد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت، اقتصاد ایران روز به روز انحنای بیشتری با اصول علم اقتصاد یافت تا در ایستگاه ابرتورم ۴۰.۴ درصد متوقف شود. تاثیر قابل توجه در ایجاد تورم ۴۰.۴ درصدی و رشد ۶۱.۶ درصدی پایه پولی کشور از سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱ از اثرات مخربی بودند که مسکن مهر به عنوان مهم‌ترین سیاست مسکنی دولت‌های نهم و دهم به جا گذاشت. به همین منظور دولت یازدهم ضمن توقف سیاست‌های اجرای این طرح، به تکمیل واحدهای متعهد شده آن اکتفا کرد تا پس از پایان سال ۱۳۹۵ "مسکن اجتماعی” را در قالب "طرح جامع مسکن” جایگزین مسکن مهر کند.