مقاله نیویورک تایمز درباره تاخیر در فروش هواپیما

قراردادهای ایران برای خرید بیش از 200 هواپیما از بویینگ و ایرباس – مهم‌ترین دستاورد تجاری توافق هسته‌ای – با تاخیرهایی روبه‌رو است که می‌تواند این قراردادها را تنزل دهد یا حتی در معرض فروپاشی قرار دهد.

 روزنامه نیویورک‌تایمز در مقاله خود آورده است: بر خلاف مفاد مندرج در توافق هسته‌ای که اجازه انجام چنین معاملاتی را می‌دهد، قانونی که در 17 ژوییه توسط مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید، اساسا این توافق‌های چند میلیارد دلاری را با مانع روبه‌رو خواهد کرد.

بااین که انتظار می‌رود اوباما، رییس‌جمهور آمریکا آن قانون را وتو کند اما این اقدام زمان تحویل این هواپیما را طولانی‌تر کرده که بسیار باعث ناراحتی مقامات ایرانی شده است.

فرهاد علوی، یکی از مدیران گروه حقوقی آکریویس Akrivis، شرکتی در واشنگتن که در تبعیت از تحریم‌ها تخصص دارد، در این باره گفت: من انتظار این موضوع را نداشتم اما شگفت‌زده هم نشدم. این اقدام با تلاش‌های پیشین کنگره در تضعیف توافق هسته‌ای مطابقت دارد.

اظهارات دنیس مویلنبرگ، مدیر اجرایی شرکت بویینگ در نمایشگاه هوایی بین‌المللی فارنبوروگ در ماه جاری در بریتانیا ممکن است بر تردیدها افزوده باشد. وی گفت: که اگر شرکتش نتواند طبق یادداشت توافق ماه ژوئن به ایران‌ایر هواپیما بفروشد، پس هیچ کس دیگر هم نباید این کار را انجام دهد.

مدیر اجرایی بویینگ به توافق ایرباس اشاره داشت که زمانی که حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران از فرانسه دیدار کرد با سر و صدای زیاد این توافق علنی شد.

برای ایران تامین بودجه از طرف بانک‌های خارجی که هنوز از انجام تجارت با ایران طفره می‌روند دشوار است. کاهش قیمت نفت، عمده‌ترین صادرات ایران، به این موضوع کمکی نمی‌کند.

تردید در وضعیت ریاست جمهوری در ایران و ایالات متحده تردیدهای بیش‌تری را به وجود آورده است.

به نوشته نیویورک‌تایمز با توجه به این که کم‌تر از یک سال به انتخابات ریاست جمهوری ایران مانده، حسن روحانی، رییس‌جمهور میانه‌روی که پایان دادن به تحریم‌های مرتبط هسته‌ای را در سال 2013 در اولویت خود قرار داد، اکنون با برملا شدن حقوق‌های بالای دولتی روبه‌رو شده که می‌تواند امیدهایش برای دور دوم را از بین ببرد.

هم‌چنین ایران محتاطانه احتمال پیروزی دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواه ریاست جمهوری آمریکا که انتقاداتش از توافق هسته‌ای مشهور است را بررسی می‌کند. این که او ممکن است از توافق هسته‌ای کنار بکشد مبهم است.

طبق گفته وکلای آگاه به روند توافق خرید هواپیما، توافق‌های هواپیمایی با تاخیر روبه‌رو شده موجی از تردید را به صنعت هوایی فرستاده‌اند و به طور بالقوه‌ی کارهای پیش‌بینی شده توسط موسسات مالی، تامین کنندگان، تامین‌کنندگان خدمات، بیمه‌گذاران و دیگران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مقامات هواپیمای ایران که بی‌صبرانه منتظر به‌روزرسانی کردن ناوگان هوایی هستند تلویحا اعلام کرده‌اند که برای خرید هواپیما ممکن است سراغ فروشندگان دیگر بروند.

رویترز، اخیرا گزارش داد که مقامات ایرانی علاقه خود را برای خرید هواپیماهای متوسط شرکت میتسوبیشی ژاپن اعلام کرده‌اند. در دیگر نشانه‌ای برای کاهش احتمالی انتظارات، گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که ایرانیان ممکن است دستور خرید 12 ایرباسA380  جامبوجت را لغو کنند.

این که ایران بتواند هواپیمای جدیدی را اجاره کند یا آن‌ها را بخرد نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

تحلیل‌گران صنعتی می‌گویند شرکت‌های لیزینگ ممکن است در حالتی که ایران توافق هسته‌ای را نقض کند یا از هواپیما برای مقاصدی غیر از حمل و نقل غیرنظامی استفاده کند، با مشکلاتی برای بازگرداندن این هواپیماها رو به رو شوند.

حتی تحت نظام جدید لغو تحریم‌ها هم بویینگ و هم ایرباس به مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیما به ایران نیاز دارند.

بویینگ و ایرباس هر دو مکررا اعلام کرده‌اند که منتظر مجوزها هستند و بدون آن‌ها نمی‌توانند اقدامی کنند. مقامات خزانه‌داری از اظهارنظر درباره‌ی این که چه زمانی ممکن است این مجوزها صادر شوند خودداری کرده است.

بویینگ اتهامات برخی از منتقدان کنگره‌ای مبنی بر این که اشتیاق این شرکت برای فروش هواپیما به کشور دشمن با آمریکا نامعقول است را رد کرده است.

تیم نیله، سخنگوی بویینگ در مصاحبه‌ای تلفنی گفت: اساسا چیزی که مابه آن‌ها گفتیم این بود: ببینید دولت آمریکا و 5 دولت دیگر این توافق‌نامه را امضا کردند. هواپیماها هم بخشی از این توافق هستند.