دانش‌آموزان بیشتر چه‌رشته‌ای را انتخاب می‌کنند؟

 همین هفته پیش بود که مدیر کل دفتر آموزش متوسطه نظری وزارت آموزش و پرورش از علاقه دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل در رشته‌های نظری خبر داد؛ اما نکته مهم این خبر گرایش دانش‌آموزان به رشته علوم تجربی بود.در واقع از میان رشته‌های نظری رشته «علوم تجربی» پرطرفدارترین رشته در میان دانش آموزان اعلام شد.

پزشک شدن یک آرزوی مشترک در بین اکثر کودکان است و راه رسیدن به این آرزو ورود به رشته تجربی در زمان انتخاب رشته در مدرسه است. با این حال برخی از دانش‌آموزان با ورود به مدرسه و مواجه شدن با دشواری‌ یادگیری درس‌های تخصصی رشته تجربی نظیر زیست‌شناسی از تحصیل در این رشته منصرف می‌شوند یا طی تحصیل به بر اساس علاقه یا توانمندی به سایر رشته‌ها گرایش پیدا می‌کنند. اما طی چند سال اخیر شاهد آن هستیم که با وجود رقابت‌های سخت در کنکور برای ورود به دانشگاه‌های علوم پزشکی دانش آموزان و خانواده‌های آنها هم‌چنان تمایل و یا اصرار به ادامه تصحیل در این رشته دارند.

آنچه در این میان تبدیل به نگرانی شده است آینده شغلی این دانش آموزان است زیرا در صورت تدوام این علاقه‌مندی به رشته تجربی در آینده نه چندان دور، کشور دچار عدم توازن در رشته‌های تحصیلی و مشاغل می‌شود و در بسیاری از حرفه‌ یا مشاغل با کمبود نیروی انسانی مواجه می‌شویم که امید است با اجرای برنامه هدایت تحصیلی که از امسال آغاز شده است دانش آموزان بتوانند بر اساس توانمندی، علاقه‌مندی و ظرفیت‌های کشور به رشته مناسب گرایش پیدا کنند.

از هر 2 نفر، یک نفر در کنکور «علوم تجربی» موفق می‌شود

علی زرافشان، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا با بیان اینکه عوامل محیطی و جامعه در گرایش دانش‌آموزان به تحصیل در رشته علوم تجربی تاثیر دارد، می‌گوید: طی سه تا چهار سال اخیر گرایش دانش‌آموزان از رشته ریاضی فیزیک به علوم تجربی تغییر پیدا کرده است که علت آن سیاست آموزش و پرورش نیست زیرا امکان تحصیل در تمام رشته‌ها در کشور برای دانش آموزان وجود دارد.

وی می‌افزاید: تعداد ظرفیت در رشته ریاضی فیزیک و علوم انسانی 50 درصد ظرفیت دانش آموزان است اما در رشته علوم تجربی تعداد دانش آموزان دو برابر ظرفیت دانشگاه است یعنی در رشته‌های ریاضی و انسانی هیچ رقابتی وجود ندارد اما در علوم تجربی از هر دو نفر، فقط یک نفر به دانشگاه ورود پیدا می‌کند و رقابت سختی وجود دارد.

هدایت تحصیلی راهی برای توزیع متوازن رشته‌ها

زرافشان اجرای طرح هدایت تحصیلی را راهکاری برای رفع مشکلات مربوط به افزایش علاقه‌مندی دانش آموزان به رشته علوم تجربی دانست و یادآور شد: با اجرای این طرح علاوه بر علاقه و توانمندی دانش آموزان به ظرفیت‌های استان و نیاز کشور به شغل‌های مختلف نیز توجه می‌شود. برای مثال، وقتی اگر ظرفیت یک استان برای رشته علوم تجربی 200 نفر باشد در صورت تکمیل ظرفیت دانش‌آموز دیگری در این رشته ثبت نام نخواهد شد زیرا کشور در آینده نیاز به تمام رشته‌ها و حرفه‌ها دارد.

وی می‌گوید: بیش از علاقه دانش‌آموزان تمایل و اصرار خانواده‌ها برای پزشک شدن است که دانش آموزان را وادار به ادامه تحصیل در رشته علوم تجربی می‌کند.

زرافشان یادآور شد: در دهه 70 بیشتر دانش‌آموزان علاقه به تحصیل در رشته ریاضی فیزیک را داشتند و تصور برآن بود که هر کس در این رشته تحصیل کند از نظر علمی و سواد در رتبه بسیار مناسبی است. اما اکنون این روند تغییر پیدا کرده و رشته علوم تجربی انتخاب اول و ریاضی فیزیک انتخاب سوم دانش آموزان در شاخه‌های نظری شده است.

انتخاب رشته تنها به دوره تحصیلی خلاصه نمی‌شود در واقع وقتی دانش‌آموز وارد مرحله انتخاب می‌شود آینده شغلی 30 ساله خود را رقم می‌زند به همین افزایش آگاهی دانش‌آموزان نسبت به‌ آینده شغل‌های مختلف، تقویت توانمندی آنها در رشته‌های مورد علاقه، پرهیز از هر گونه تاثیرگذاری در افکار دانش آموزان و ... می‌تواند موجب تصمیم آگاهانه در آنان شود.

تب «علوم تجربی» بالا گرفت

قربانعلی افشانی، مدیر کل متوسطه نظری وزارت آموزش و پرورش با تایید اینکه تب انتخاب رشته علوم تجربی در دانش‌آموزان بالا گرفته است، به آنا می‌گوید: اکثر دانش‌آموزان به دلیل اینکه آینده شغلی مناسبی برای خود در رشته علوم تجربی متصور می‌شوند و گمان می‌کنند که در این رشته اشتغال وجود دارد و با مشکل بیکاری مواجه نمی‌شوند. بنابراین به سمت انتخاب «علوم تجربی» گرایش پیدا می‌کنند اما در این میان تعصب خانواده‌ها نیز به‌شدت تاثیرگذار است.

کاهش طرفداران رشته ریاضی فیزیک

وی می‌افزاید: در سال تحصیلی 95-94، 31 درصد دانش آموزان متوسطه نظری در رشته علوم انسانی، 21 درصد در ریاضی فیزیک و 48 درصد در رشته علوم تجربی فارغ‌التحصیل شدند که تداوم این امر توزان شغلی آینده کشور را دچار اختلال می‌کند.

مدیر کل متوسطه نظری وزارت آموزش و پرورش در ادامه یادآور شد: رشته علوم تجربی جزو میان رشته‌هاست یعنی رشته‌ای است که نسبت به علوم انسانی دارای دروس تخصصی‌تر و نسبت به ریاضی فیزیک کمی‌ راحت‌تر است که این امر نیز می‌تواند در علت افزایش گرایش به این رشته تاثیر داشته باشد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اگر انتخاب رشته به دانش‌آموزان واگذار و زمینه‌های انتخاب آگاهانه برای آنها فراهم شود، نوجوانان می‌توانند بر حسب توانمندی خود در رشته مورد علاقه شرکت پیدا کنند که این امر آینده نیروی انسانی کشور را نیز دچار مخاطره نمی‌کند.