امپراتوری فوتبال انگلیس دچار فروپاشی شد؟

فوتبال انگلیس چهار نفر از 10 فوتبالیست پردرآمد دنیا، پنج مربی از 10 سرمربی گرانقیمت جهان و شش باشگاه از 10 باشگاه متمول را دارد. البته این آمار به پیش از رای تاریخی به جدایی از اتحادیه اروپا تعلق دارد چراکه با سقوط ارزش سهام تیم‌ها و موج خروج سرمایه‌گذاران خارجی از لیگ برتر در کنار کوچ ستاره‌ها به دلیل سقوط دستمزدها ناشی از کاهش ارزش برابری پوند مقابل سایر ارزها باید پادشاهی بریتانیا بر پرمخاطب‌ترین رشته ورزشی بشر را پایان‌یافته بدانیم.

متمول‌ترین و جذاب ترین لیگ فوتبال اروپا با رای تازه مردم انگلیس، از میدان وسیع و پولساز فوتبال در قاره سبز خارج شد. این دم‌دستی‌ترین نتیجه‌ای است که می‌توان پس از لرزه ناشی از پاسخ مثبت 52درصدی مردم بریتانیا به همه‌پرسی جدایی ازاتحادیه اروپا با قطعیت درباره‌اش سخن گفت.
ورزش انگلیس که در المپیک قبلی با استفاده از امتیاز میزبانی، مجموع 65 مدال شامل 29 طلا کسب کرد و خود را تا پله سوم جدول توزیع مدال بازی‌های تابستانی یعنی پشت سر آمریکا و چین و بالاتر از روسیه بالا کشید، به چند رشته خاص وابسته است و در ارزیابی رشته‌های المپیکی، ورزش چندان قدرتمندی ندارد.

رشته‌های دوچرخه‌سواری، قایقرانی، بوکس، سوارکاری در کنار چند ماده از دوهای دوومیدانی و کمی هم تنیس و تیراندازی، کل توان و قدرت ورزش انگلیس در رقابت با رقبای اروپایی اش را تشکیل می‌دهد که آن هم بدون باری گرفتن از رفقای ایرلندی، اسکاتلندی و ولزی ناممکن است. انگلیسی‌ها از قدیم در رشته گلف هم مدعی بوده‌اند اما هیچ‌کدام از این ورزش‌ها مثل فوتبال‌شان شهرت جهانی ندارد. فوتبالی که گرچه از دهه 60 تا امروز دقیقا نیم قرن است که هیچ جامی را در سطح ملی و در تورنمنت‌های جام جهانی و یورو فتح نکرده اما به توان باشگاه‌های ثروتمندش می‌نازد.

لیگ برتر انگلیس که از لحاظ معیارهای مختلف- فنی و کیفی گرفته تا بعد مالی- در صدر لیگ‌های اروپایی قرار دارد و به عبارت دیگر بهترین لیگ فوتبال دنیا شناخته می‌شود. بازیکنان شاغل در این لیگ همیشه درآمد خوبی داشته‌اند در شرایطی که هم‌اکنون در لیگ برتر انگلیس قراردادهای بالای 40 میلیون پوند هم بسته می‌شود بازیکنان به طور متوسط هفته‌ای 30 هزار پوند(معادل 148 میلیون و 200 هزار تومان) درآمد دارند.

همین سلطه بی‌چون و چرای انگلستان بر مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین ورزش جهان باعث شده تا افکارعمومی از ناتوانی و ضعف این جزیره پادشاهی در رشته‌های مهیجی مثل والیبال، بسکتبال، هندبال، شنا و ژیمناستیک (تا حدودی) و البته کشتی و وزنه‌برداری غافل بمانند. رشته‌هایی که حتی با جذب قهرمانان مهاجر و نژادهای دیگر هم به سطح رقابت با حریفان نرسیدند.

فوتبال انگلیس که به تنهایی چهار نفر از جمع 10 فوتبالیست پردرآمد دنیا را در خود جای داده، صاحب پنج مربی از مجموع 10 سرمربی گرانقیمت فوتبال جهان و شش باشگاه از ردیف 10 باشگاه متمول فوتبال دنیا نیز هست تا در کنار بیشترین درآمد حاصل از پخش تلویزیونی و گران‌ترین تعرفه تبلیغات محیطی فوتبال قدرتمندترین سیستم فوتبال جهان لقب گیرد. پس مروری بر تراز مالی همین چهار- پنج قلم می‌تواند عمق فاجعه‌ای که برای فوتبال در اروپا رقم خورده را در ذهن تصور کرد.

حالا بد نیست نگاهی گذرا به عواقب خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بیندازیم که گرچه گفته می‌شود تا دوسال آینده طول خواهد کشید اما به نظر می‌رسد با اصرار کشورهای عضو یورو تا پیش از رسیدن ژانویه 2017 اجرایی شود.

اسباب‌کشی سرمایه‌گذاران خارجی

فوتبال انگلیس بیش از یک دهه است که مقصد اصلی مولتی میلیاردرهای غیرانگلیسی عاشق ولخرجی در فوتبال است. از آبراموویچ مالک روس چلسی گرفته تا شیخ منصور در منچسترسیتی، گلیزرهای آمریکایی در منچستریونایتد، مالک تایلندی در لسترسیتی و فرهاد مشیری ایرانی در اورتون همگی حالا با محاسبات تازه‌ای در مناسبات مالی خود مواجه شده‌اند. خروج انگلیس از اتحادیه به‌طور حتم بر معادلات اقتصادی این بیزینس‌من‌های بزرگ تاثیر می‌گذارد و غیر از ایجاد مانع و دشواری در تجارت بدون مرز درکل قاره، مخارج ناشی از بهره‌برداری از جایگاه مالی‌شان را افزایش می‌دهد.

از آنجا که هزینه کردن در فوتبال فوق‌حرفه‌ای اروپا با شیوه‌ای که در ایران توسط چهره‌های متمول و شهرت‌پرست پیاده می‌شود متفاوت است، همتایان خارجی بابک زنجانی و دیگر رفقای پولدارش، حاضر نیستند در فوتبال بدون ارزیابی نحوه بازگشت سرمایه خود، حتی یک پوند خرج کنند. به زبان ساده‌تر آنها بدون برنامه نمی‌آیند در فوتبال پول‌شان را دور بریزند و تنها چیزی که نصیب‌شان شود چند تیتر و عکس در مطبوعات و چند تصویر در برنامه‌های تلویزیونی باشد.

در انگلیس و اروپا به فوتبال مثل هر صنعت و پیشه دیگری، از زاویه کسب سود و درآمد توجه می‌شود و چنانچه فرمول‌های رایج دنیای تجارت برای کسب درآمد در آن صدق نکند، هیچ ثروتمندی حاضر به سرمایه‌گذاری در آن نمی‌شود.

به این ترتیب با سقوط سطح درآمدها و البته ارزش پوند، در بازار کوچک شده بریتانیا باید منتظر کوچ این دسته از مالکان از فوتبال جزیره بود. مقصد بعدی آنها شاید اسامی اشتهاآور و آماده فروشی مثل آث میلان، ناپولی، فیورنتینا و اینتر در ایتالیا، والنسیا در اسپانیا، اشتوتگارت و ‌هامبورگ در آلمان و حتی مارسی در فرانسه باشد.

افزایش دستمزد سوپرستاره‌های مربی و بازیکن

با سقوط ارزش پوند در مقایسه با یورو، باشگاه‌های فوتبال در انگلیس باید پوند بیشتری برای جلب رضایت فوق‌ستاره‌های جهان فوتبال جهت کار در لیگ برتر کنار بگذارند تا انگیزه آنها را برای درخشش در لیگ انگلیس در همان سطح قبلی نگه دارند.

به‌طور مثال مربیان بزرگی مثل گواردیولا که به‌خاطر پیشنهاد نجومی سیتی‌زن‌ها راهی تیم کهکشانی منچستر شدند، حالا بخش قابل توجهی از رقم قرارداد خود را از دست داده‌اند و بعید است دست روی دست گذاشته و به این تغییر شرایط و زیان ناگهانی تن دهند. یقینا حالا شیخ منصور و دوستانش باید پوند بیشتری کنار بگذارند که این در بیلان مخارج باشگاه دیده نشده بود.
همچنین ارزش بالاتر واحد پولی پوند که تا دیروز عاملی برای رغبت ستاره‌های فوتبال جهت ترانسفر به فوتبال انگلیس محسوب می‌شد حالا کم‌کم جذابیت خود را از دست می‌دهد.

همچنین این خروج غیرمنتظره، هزینه باشگاه‌های انگلیسی برای انتقال ستاره‌های اتحادیه اروپایی را به طرز چشمگیری افزایش داده است. در مهم‌ترین مثال در دسترس، هزینه انتقال احتمالی پل پوگبا به لیگ برتر چهار میلیون پوند افزایش یافته است.

کاهش درآمد انگلیس از محل ترانسفر بازیکن

تنها در یک مورد، نشریه معتبر آس چاپ مادرید وضعیت تازه گرت بیل، ستاره ولزی رئال‌مادرید را به تیتر خود بدل کرده است. به نوشته AS، با توجه به جدایی بریتانیا (انگلیس، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی) از اتحادیه اروپا، گرت بیل از جمع قوهای سفید به عنوان بازیکن خارجی به شمار می‌آید و دیگر سهمیه اروپایی نیست. پیش از این اگر بازیکنی در داخل یکی از کشورهای اتحادیه اروپا بود به‌عنوان بازیکن داخلی به شمار می‌آمد اما با جدایی بریتانیا بازیکنان انگلیسی و ولزی شاغل در اروپا خارجی به شمار می‌آیند و یکی از سه سهمیه را پر خواهند کرد. این نکته باعث می‌شود آنها با مهره‌هایی نظیر سوارز و نیمار مقایسه شوند که باعث کاهش قیمت‌شان خواهد شد.

با توجه به اینکه رئال‌مادرید به دنبال تمدید قرارداد بیل تا سال 2023 است، باید یکی از بازیکنان خارجی خود را قربانی کند تا بیل را نگه دارد زیرا اکنون سهمیه سه بازیکن خارجی رئال‌مادرید را خامس، کاسیمیرو و دانیلو پر کرده اند.

سقوط ارزش سهام باشگاه‌های انگلیسی

باشگاه‌های انگلیسی از جمله پیشگامان بازار سهام در میان همتایان اروپایی خود بودند و به همین دلیل سهامداران بسیاری را از سایر کشورها جذب کرده‌اند. اگر سهامداران عمده و سرشناس این بازار سهام ورزشی را کنار بگذاریم، حجم سرمایه‌های خرد حاضر در بازار سهام فوتبالی لندن هم چشمگیر است.

حالا اگر سهولت خرید و فروش سهام باشگاه‌ها که راه مشارکت هواداران در اداره اقتصاد باشگاه محبوب‌شان است را در کنار آسانی سفر به انگلیس بگذاریم، می‌بینیم تعداد زیادی از سهامداران عام بهانه لازم را برای حراج سهام خود و خروج از بورس لندن پیدا کرده‌اند. غول‌های فوتبال انگلیس بیم و کابوس پیوستن به جمع انبوه شرکت‌ها و کارخانجات متضرر در این سقوط ارزش اوراق بهادار را لمس کرده‌اند و البته فعلا راهی برای فرار از سقوط مالی ندارند. سیل درخواست‌ها برای فروش سهام باشگاه‌های بریتانیایی در راه است و این یعنی عرضه بی‌حدوحصر در مقابل کاهش تقاضا و در پی آن ارزان شدن ارزش کلی باشگاه‌های انگلیسی.

فاجعه‌ای به نام مجوز کار برای 433 بازیکن اروپایی شاغل

از این پس بازیکنان اروپایی شاغل در لیگ برتر مجبور به دریافت اجازه کار خواهند بود. دریافت اجازه کار در فوتبال انگلستان بسیار سخت است و با رای عجیب انگلیسی‌ها تعداد زیادی از بازیکنان اروپایی امکان بازی در این لیگ را نخواهند داشت.

بازیکن ملی‌پوش کشوری که تیمش در بین 10 تیم برتر رنکینگ فیفا قرار داشته باشد، برای دریافت اجازه کار باید در 30 درصد بازی‌های ملی کشورش در دو سال اخیر بازی کرده باشد. برای تیم‌های رده 11 تا 20 رنکینگ فیفا، این عدد به 45 درصد می‌رسد برای رنکینگ 21 تا 30، 60 درصد و بالاخره برای رنکینگ 31 تا 50، 75 درصد مثلا برای فرانسه که در رتبه 17 رنکینگ فیفاست، بازیکنانش باید حداقل در 45 درصد بازی‌های دو سال اخیر تیم ملی بازی کرده باشند و بر این اساس بازیکنانی مثل الیاکیم مانگالا مدافع منچسترسیتی، مورگان اشندرلین هافبک منچستریونایتد و انگولو کانته هافبک لستر نمی‌توانند مجوز کار دریافت کنند. بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، 122 نفر از بازیکنان اروپایی که در حال حاضر در لیگ برتر بازی می‌کنند، با این قانون نمی‌توانند به بازی در تیم‌هایشان ادامه دهند.

باشگاه‌های انگلیسی در شرایط جدید برای جذب بازیکنان جوان هم مشکل خواهند داشت. فیفا به بازیکنان بالای 16 سال اجازه داده در قلمرو اتحادیه اروپا منتقل شوند. هکتور بلرین، مدافع اسپانیایی آرسنال در 16 سالگی به این تیم پیوست ولی در شرایط جدید امکان جذب چنین بازیکنانی وجود نخواهد داشت.