بعد از انگلیس نوبت کدام کشور است؟

آیا همه پرسی انگلیس، آغازگر حرکت دومینووار خروج از اتحادیه اروپ خواهد بودا؟

صندوق های رأی، امروز تعیین کننده سرنوشت عضویت انگلیس در اتحادیه اروپا است. کارشناسان مسایل بین الملل در گفت وگو با ایرنا بر این نکته تاکید کردند که همه پرسی برای ماندن یا رفتن انگلیس از اتحادیه اروپا با هر نتیجه ای، می تواند دومینویی از تردید در دیگر کشورها را در زمینه عضویت در اتحادیه به حرکت درآورد.

امروز پنجشنبه سوم تیرماه (بیست و سوم ژوئن) برای مردم انگلیس روزی مهم و سرنوشت ساز به شمار می رود زیرا آنان باید در همه پرسی پیش رو، درباره ماندن در اتحادیه یا جدا شدن از آن تصمیمی تاریخی بگیرند. کارشناسان این حوزه مدت ها است که به تحلیل و بررسی این موضوع و پیش بینی نتیجه همه پرسی می پردازند.

همزمان با آغاز همه پرسی، گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا گفت وگویی با 2 تن از کارشناسان مسایل اروپا در این زمینه انجام داده است.

* غلبه عقلانیت بر هیجان، در نهایت انگلیس را در اتحادیه نگه خواهد داشت

«عزیزالله حاتم زاده» تحلیلگر مسایل بین المللی در زمینه رویکرد سران و نیز شهروندان انگلیسی در زمینه خروج کشورشان از اتحادیه اروپا به پژوهشگر ایرنا گفت: رفراندوم پیش رو با وعده «دیوید کامرون» نخست وزیر این کشور محقق شد و شمار قابل توجهی از چهره های حزبی و سیاسی بریتانیا خواستار خروج از اتحادیه اند. این خواست یا نتیجه فشارهای حزبی است یا به منظور استفاده از احساسات عمومی صورت می گیرد؛ همانند اقدام هایی که حزب «یوکیپ» (حزب ضدمهاجر و ضداروپایی انگلیس) انجام می دهد.

حاتم زاده افزود: به طور عمده، عوام در بریتانیا خواستار خروج از اتحادیه اند زیرا در مقایسه با مزایا و فرصت ها، هزینه ها و چالش های عضویت در اتحادیه برای مردم این کشور عینی تر و ملموس تر است. به عنوان نمونه، بر پایه آمارهای ملی بریتانیا، در نتیجه قوانین اتحادیه اروپا در زمینه مهاجرت و آزادی عبور و مرور هم اکنون حدود 2 میلیون کارگر از اروپای شرقی و غربی و حدود سه میلیون کارگر غیراروپایی در انگلیس کار می کنند. مورد دیگر سهم بریتانیا در بودجه اتحادیه اروپا به عنوان «حق عضویت» است که به عنوان مثال پارسال حدود 13 میلیارد یورو بود.

این کارشناس مسایل بین المللی با نگاهی به فرصت ها و تهدیدهای ناشی از خروج انگلیس از اتحادیه اظهار کرد: خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا اقدامی بی نظیر در نوع خود محسوب می شود. تاکنون هیچ کشوری از اتحادیه خارج نشده است تا بتوان بر اساس الگوی پیش آمده برای آن کشور در این زمینه پیش بینی کرد که پیامدهای خروج برای بریتانیا چه خواهد بود. در حال حاضر، هم مخالفان و هم موافقان خروج از اتحادیه دیدگاه ها و پیش بینی های خود را ارایه می دهند تا رای و نظر مردم را در همه پرسی جلب کنند. آنچه که تا حدودی مشخص است خروج از اتحادیه به بریتانیا آزادی و اختیار عمل بیشتری خواهد داد.

حاتم زاده موضوع عضویت انگلیس در اتحادیه اروپا را متفاوت از سایر اعضا دانست و گفت: بریتانیایی ها هرگز نپذیرفته اند که به طور کامل اروپایی هستند. عضویت شان در اتحادیه با فشار آمریکا و تا اندازه ای از سر مصلحت بود. آنان هیچگاه خود را به مثابه یک عضو عادی اتحادیه تلقی نکرده اند و موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه با عنوان «برکسیت» (Brexit) همواره مطرح بوده است. بنابراین، نمی توان گفت در صورت خروج بریتانیا از اتحادیه سایر کشورها نیز از این الگو پیروی می کنند اما این حرکت می تواند یک روند دومینووار احساسی بین مردم کشورهایی مانند یونان و اسپانیا ایجاد کنند و آنان نیز خواستار خروج کشورهایشان از اتحادیه شوند.

تحلیلگر مسایل بین المللی تصریح کرد که این مساله به طور قطع به اهمیت، اعتبار و کارآمدی اتحادیه اروپا ضربه خواهد زد اما فراتر از آن، سایر نمونه های همگرایی منطقه ای را زیر تاثیر خود قرار می دهد. حتی ترکش این مساله به ادبیات همگرایی در نظریه های علوم سیاسی و روابط بین الملل نیز اصابت خواهد کرد و بار دیگر شاهد بلند شدن صدای رئالیست ها خواهیم بود.

حاتم زاده ادامه داد: طبق آخرین نظرسنجی روزنامه «فایننشال تایمز» که چند روز پیش منتشر شد، مخالفان و موافقان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا هر کدام با 44 درصد در سطحی برابر قرار دارند. در این میان متغیر تعیین کننده، رای کسانی است که هنوز در تردید و ابهام به سر می برند، یعنی کسانی که نمی دانند پیامدهای خروج از اتحادیه چه خواهد بود. به نظر من این تردید و ابهام به سود ماندن در اتحادیه تمام خواهد شد و در نهایت غلبه عقلانیت بر احساسات، بریتانیا را در اتحادیه نگه خواهد داشت.

*رفراندوم با هر نتیجه ای بر سیاست داخلی انگلیس تاثیر می گذارد

«یاسر نورعلی وند» تحلیلگر مسایل اروپا و پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک در گفت وگو با ایرنا دلایلی چون موقعیت جزیره ای انگلیس، غرور و خودبرتربینی تاریخی شهروندان این کشور، رهایی از قوانین دست وپاگیر اتحادیه ای و همچنین نسبت دادن مشکل های اقتصادی و اجتماعی کشورشان به اتحادیه را از جمله دلایل تمایل انگلیسی ها به خروج از اتحادیه دانست.

نورعلی وند اظهار کرد: بریتانیایی ها بر این باورند که کمیسیون اروپا به همراه فرانسه و آلمان با تصویب مقررات مالی خاص در حال آسیب رساندن به فعالیت ‌های مالی شهروندان این کشور است. آنان تمایل ندارند که در یک فرایند همگرا به خاطر رشد دیگر کشورها به اقتصاد خود لطمه بزنند. در مجموع، معتقدند که در صورت تداوم حضور انگلیس در اتحادیه اروپا، کشورشان درگیر مسایلی می شود که منافع چندانی برای آنان ندارد.

این تحلیلگر مسایل اروپا موضوع مهاجران و تهدیدهای احتمالی آنان را از دیگر دلایل اشتیاق برخی برای خروج از اتحادیه دانست و گفت: بسیاری از بریتانیایی ‌ها اتحادیه‌ اروپا را مسوول تعداد بالای مهاجران خارجی و تهدیدهای وابسته به آنان در کشور خود می ‌دانند چرا که معتقدند قوانین اتحادیه به مهاجران اجازه می ‌دهد در بریتانیا بدون هیچ محدودیتی وارد شده و مشغول به کار شوند.

پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک با نگاهی به پیشینه همکاری انگلیس با اتحادیه اظهار کرد: هرچند لندن از همان ابتدای شروع پروژه‌ همگرایی قصد داشت از آن به طور کامل دور نباشد اما هرگز همراهی کاملی با این پروژه نداشت و در برخی موارد تلاش‌ های فراوانی برای کاستن از شتاب این پروژه انجام داده است.

نورعلی وند تصمیم گیری مستقل انگلیس در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی-امنیتی و مالیاتی و همچنین بی نیازی از پرداخت سهمی از بودجه اتحادیه اروپا را از مزیت های مهم این کشور در خروج از اتحادیه به شمار آورد. به باور وی اما تهدیدهای خروج از اتحادیه اروپا برای بریتانیا بسیار بیشتر از فرصت های آن است.

این کارشناس مسایل بین المللی در ادامه به بررسی تهدیدها و ضررهای خروج انگلیس از اتحادیه برای این کشور پرداخت و گفت: انگلیس در صورت خروج از اتحادیه اروپا بازار بزرگ 500 میلیون نفری اتحادیه را از دست می ‌دهد و این کشور باید گفت وگوهای خود را با تک تک ٢٧ عضو اتحادیه به صورت جداگانه انجام دهد؛ روندی که بسیار وقت گیر و زمانبر خواهد بود. افزون بر آن، این کشور از چارچوب گفت وگوهای اتحادیه اروپا در زمینه مسایل بین المللی در منطقه های مختلف کنار گذاشته خواهد شد و دیگر نمی تواند از تاثیرگذاری اتحادیه اروپا در مجامع بین المللی بهره ببرد.

وی نتیجه همه پرسی پیش رو را بر سیاست داخلی این کشور اثرگذار دانست و تاکید کرد: احتمال آن می رود که این همه‌ پرسی تاثیر عمیقی در تاریخ طولانی 150 ساله حزب محافظه کار و آرایش سیاسی آن ایجاد کند زیرا تقابل درون حزبی بین میانه روها و تندورهای حامی خروج بعد از همه پرسی با هر نتیجه ای به شکاف درون حزبی دامن خواهد زد.

نورعلی وند درباره خروج احتمالی انگلیس و امکان تبدیل شدن آن به رویه برای سایر کشورهای عضو، گفت: اگر این خروج سبب رشد اقتصادی و قدرت گیری سیاسی مجدد آن در نظام بین المللی شود، می تواند به الگویی برای سایر دولت های عضو اتحادیه اروپا تبدیل شود. در مقابل، در صورت بازگشت دوران طلایی به اتحادیه، کشورها حاضر به خروج از آن نخواهند شد.

افزون بر آن، خروج بریتانیا به احتمال زیاد به استقلال اسکاتلند و آغاز خشونت ‌های تازه در ایرلند شمالی منجر خواهد شد. چنان که «نیکولا استرجئون» رهبر حزب ملی اسکاتلند تهدید کرده است در صورت موفقیت موافقان خروج در همه‌ پرسی حزب، او دوباره پرونده استقلال اسکاتلند را باز و برای برگزاری دوباره هم ه‌پرسی در این مورد تلاش خواهد کرد؛ مساله ای که به نظر می رسد در صورت خروج بریتانیا از اتحادیه، این بار بروکسل (پایتخت سیاسی اتحادیه اروپا) چندان نسبت به آن بی میل نباشد.