گزارشی از سفر ظریف به نروژ و آلمان

دومین تور اروپایی وزیر امور خارجه کشورمان به نروژ و آلمان در حالی هفته گذشته انجام شد که دیدار وی با همتایان اروپایی و آمریکایی‌اش در گروه 1+5 درباره برجام از بخش‌های قابل توجه برای رسانه‌ها و افکار عمومی بود.

محمد جواد ظریف در دومین تور اروپایی خود هفته گذشته در راس هیاتی در سفری چهار روزه به نروژ و آلمان رفت.

نروژ قدیمی‌‌ترین حکومت پادشاهی اروپا را دارد. نروژی‌ها در سال‌های 1972 و 1994 در دو همه پرسی مخالفت خود را با پیوستن به اتحادیه اروپا اعلام کردند و در حال حاضر این کشور به صورت پادشاهی مشروطه اداره می‌شود و نظام سیاسی آن مشروطه سلطنتی با دموکراسی پارلمانی است به گونه‌ای که پادشاه در آن نقش اجرایی و مسوولیتی نداشته و در واقع قدرت اجرایی در دست دولت بوده و پادشاه یک مقام تشریفاتی است.

وزیر امور خارجه کشورمان اولین دیدار خود با مقام‌های نروژی در روز دوشنبه را به ملاقات بورگه برنده وزیر امور خارجه این کشور اختصاص داد که آبان ماه سال 93 به تهران آمده بود.

پیش از دیدار وزرای امور خارجه ایران و نروژ تعداد اندکی از اعضای گروهک تروریستی منافقین در مقابل وزارت امورخارجه جمع شده بودند و پلاکاردهایی با تصویر ظریف در دست داشتند که روی آن علامت ضربدر داشت و خطاب به وزیر امور خارجه کشورمان شعار «برو برو» را فریاد می‌زدند. هیات ایرانی به همراه اسکورت از در دیگر ساختمان وزارت خارجه نروژ بدون آنکه با تجمع منافقین رو به رو شوند وارد شدند.

ساختمان وزارت خارجه نروژ  متعلق به دوران جنگ جهانی دوم که در آن زمان مقر گشتاپو بوده و بعد از جنگ مورد بازسازی قرار گرفته، است.

پس از پایان مذاکرات دو طرف اعلام کردند که درباره بحران سوریه و راه‌های پایان آن، وضعیت عراق و افغانستان و همچنین روابط دوجانبه و همکاری‌های سیاسی و اقتصادی و موضوعات مربوط به پسابرجام گفت‌وگو کردند.

بورگه برنده در این نشست خبری مشترک با ظریف از توافق هسته‌ای به عنوان دستاوردی بزرگ برای ایران و دیپلماسی جهانی یاد کرد. هم‌چنین با اشاره به این که بحران‌های جهانی فقط به خاورمیانه محدود نیست، تاکید کرد که این توافق به ما یادآوری می‌کند، آن‌چه که اکنون همه به آن نیاز دارند، نوعی از صبر و تعامل است. در لحظات پایانی این نشست در حالی که وزیر خارجه نروژ برای حضور در پارلمان این کشور عجله داشته است خطاب به ظریف ضمن عذرخواهی گفت که باید خودم را به موقع به پارلمان برسانم، نمی‌دانم در ایران هم همین‌طور است یا نه و ظریف نیز با لبخند جواب داد اتفاقا من روز گذشته آنجا بودم و هر دو خندیدند.

دیدار بعدی وزیر خارجه کشورمان، پارلمان نروژ و دیدار با اولمیک تومسن رئیس پارلمان نروژ بود. اتاق مستطیل شکل و باریکی که بخشی از آن را کتابخانه و بخش دیگر از دیوار آن را مجلات و روزنامه‌ها به خود اختصاص داده بودند و در بالای دیوار عکس روسای پارلمان در سال‌های گذشته به ترتیب روی ظرف‌هایی به دیوار آویخته شده بود. پارلمان نروژ 169 کرسی دارد و سپتامبر 2017 انتخابات آتی پارلمان این کشور برگزار می‌شود و تا آن زمان دولت فعلی از ائتلاف احزاب محافظه‌کار، ترقی، دموکرات مسیحی و لیبرال تشکیل و طبق توافق آنها دو حزب نخست در قدرت حضور خواهند داشت.

وزیر امورخارجه کشورمان در تمامی دیدارهایش با مقام‌های این کشور اروپایی به گرمی مورد استقبال قرار گرفت. ظریف در میانه اولین روز حضور در اسلو و زمانی که برای اندکی استراحت و صرف ناهار به هتل بازگشت و در آنجا با دو نخست وزیر اسبق نروژ به نام های "بوندوویک" و "کوره ویک" که از شهرت و محبوبیت زیادی بین مردم این کشور برخوردار بودند دیدار کرد، این بار وزیر کشورمان استقبال گرمی از آنها کرده و به گرمی آنها را در آغوش گرفت.

رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان هم‌چنین در ادامه سفرش به نروژ در سمیناری تحت عنوان "برجام و فرصت های جدید همکاری ایران و نروژ" با میزبانیPRIO ، سفارت ایران و INNOVATION NORWY  شرکت کرد و به سوالات حاضران پاسخ گفت و در نهایت اساتید و کارشناسان حاضر در سمینار پس از شنیدن صحبت‌های ظریف برای دقایقی او را تشویق کردند.

دیدار بعدی وزیر امور خارجه کشورمان با خانم ارنا سولبرگ نخست‌وزیر نروژ بود که در آخرین انتخابات پارلمانی این کشور در سال 2013 پیروز میدان شد و در این سه سال امور کشور را به دست گرفته است. ظریف نیز برای ملاقات با وی و ابلاغ دعوت رسمی روحانی از  ارنا سولبرگ به دفتر نخست‌وزیری که تاریخچه آن به اواسط قرن 18 باز می‌گردد رفت. با مستقر شدن طرف‌های مذاکره پشت میز نخست‌وزیر نروژ به تیم خود که متشکل از پنج خانم و یک مرد بود و تیم ظریف که پنج مرد در آن بودند نگاهی انداخت و هم‌زمان با ورود خبرنگاران خانم ایرانی، خنده‌ای خطاب به هیات ایرانی کرد و گفت: با حضور این دو نفر کمی در هیات شما توازن برقرار می‌شود.

بنا بر این گزارش، در ساعات پایانی دوشنبه و پس از روزی پرکار وزیر امور خارجه کشورمان در جمع ایرانیان مقیم نروژ حاضر شد.

یکی از بانوان ايراني این مسئله را که امکان گرفتن پاسپورت براي فرزندان زنان ايراني با همسر خارجي وجود ندارد مطرح کرد و ظریف در پاسخ به او گفت: ما در وزارت خارجه امكان ويژه سفر به ايران را براي خانم‌ها فراهم مي كنيم، اين طرح اكنون از سوي معاونت كنسولي در حال پيگيري است و اميدواريم مشكل اين زنان و فرزندانشان از اين طريق حل شود.  

یکی از اهداف سفر وزیر امور خارجه کشورمان به نروژ شرکتش در اجلاس "اسلو" با حضور وزیر خارجه این کشور و رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. اجلاس "اسلو" 2016 با عنوان «بهبود میانجی‌گری درگیری مسلحانه» به میزبانی وزارت خارجه نروژ و مرکز گفت‌وگوهای بشردوستانه انجام شد. ساختمان محل اجلاس متعلق به زمین گلف و چیده شده از وسایل قدیمی بود. در پایان سخنرانی ظریف و موگرینی در این اجلاس، آنها با حضور وزیر خارجه نروژ در یک کنفرانس خبری مشترک شرکت کردند.

اما یکی از حاشیه‌های داغ سفرهای وزیر امور خارجه کشورمان در چهار ماه گذشته دیدارهای دو جانبه و خصوصی وی با همتایان اروپایی و آمریکایی عضو گروه 1+5 درباره اجرای برجام و رفع موانع و مشکلات از سر راه تحریم‌هاست؛ دیدارهایی که نتایج آن اغلب رسانه‌ای نشده و در عمل هم به نظر بسیار کم و کند پیشرفت دارد.

فدریکا موگرینی و محمدجواد ظریف صبح روز سه‌شنبه پیش از آغاز اجلاس "اسلو" با یکدیگر دیدار کردند. در این دیدار سیدعباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان وی در امور حقوقی و بین‌المللی و اروپا آمریکا و نیز سخنگوی وزارت خارجه کشورمان حضور داشتند.

نکته قابل توجه در دیدار هیات وزارت خارجه کشورمان با هیات اتحادیه اروپا، وجود زنان در هیات سیاسی اروپایی در مقابل هیات مردانه ایران بود.

در دهه‌های اخیر حضور زنان در عرصه سیاست بسیار قابل توجه و چشمگیر بوده است امری که هیچ دورنمای روشنی در ایران ندارد.

در فاصله برگزاری اجلاس "اسلو" سید عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی معاونان ظریف با هلگا اشمید معاون موگرینی درباره جزییات همکاری‌ها میان ایران و اروپا و در چارچوب اجرای تعهدات 1+5 به ویژه رفع موانع مبادلات بانکی با یکدیگر دیدار کردند و این دیدار در عصر روز سه‌شنبه نیز بار دیگر تکرار شد.

جان کری وزیر امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه به همتایان ایرانی، اروپایی خود در  گراند هتل اسلو محل اقامت هیات‌های سیاسی ملحق شد. اما محل مذاکرات وزیران خارجه ایران و آمریکا هتل "رادیسون بلو" بود.

پیشرفت تداوم اجرای برجام شامل مسائل مربوط به بانکداری و لغو تحریم‌های مرتبط هسته‌ای ایران از جمله محورهای مورد مذاکره ایران و آمریکا بود.  در این دیدار که هفتاد دقیقه پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران و رسانه‌های تصویری و تنها با حضور تصویربرداران هیات‌های دو طرف انجام شد.  در این دیدار معاونان ظریف و نیز استفان مال هماهنگ‌کننده ارشد برجام در وزارت خارجه آمریکا نیز حضور داشتند.

جان کری در گفت‌وگو با خبرنگاران پس از دیدارش با ظریف اظهار کرد که در این دیدار بر اهمیت نقش ایران و نفوذش در دولت سوریه برای تضمین انتقال کمک‌های بشردوستانه و لزوم حفظ آتش بس با مخالفان میانه روی سوریه نیز صحبت کرده است.

وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به انتقادها و تاکیدات مقامات عالی ایران برای محقق ساختن دستاوردهای برجام در بخش لغو تحریم‌ها گفت: فکر می‌کنم که مواردی وجود دارد که آمریکا می‌تواند برای نشان دادن حسن‌نیت خود انجام دهد.

در این میان اما وزیر امور خارجه کشورمان درباره دیدارش با همتای آمریکایی خود هیچ سخنی نگفت.

دیدار با جان کری آخرین ایستگاه ملاقات‌های ظریف در نروژ بود و هیات ایرانی عصر چهارشنبه اسلو را به مقصد برلین ترک کردند.

در سفر چند ساعته ظریف به برلین، وی تنها با فرانک والتر اشتاین مایر همتای آلمانی دیدار کرد. دیدار در ویلایی بسیار زیبا و سرسبز متعلق به وزارت خارجه آلمان انجام شد پیش از نشست دو جانبه وزیران خارجه که سابقه دوستی طولانی با یکدیگر دارند آنها در محوطه بیرونی ساختمان دقایقی را به تنهایی قدم زدند.

برگزاری مسابقات فوتبال یورو 2016 در حاشیه دیدار وزیران خارجه ایران و‌ آلمان  از سوی خبرنگاران و رسانه‌های آلمانی به دقت دنبال می‌شد.

همتای آلمانی ظریف در ضیافت افطاری که به احترام هیات ایرانی و به مناسبت ماه رمضان ترتیب داده بود از دیگر بخش‌های قابل توجه سفر چند ساعته هیات ایرانی بود هر چند در این میان هیات خبری ایران در لیست پذیرایی طرف آلمانی قرار نداشت