همشهری تندرستی
نوشت: در سال ۱۹۸۳ براساس توصیه شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل،
کمیسیون توسعه اجتماعی از دبیر کل این سازمان تقاضا کرد که اقداماتی برای
ارتقای آگاهی در زمینه مشکلات و نیازهای خانواده و راه های حل آن در بین
دولت ها، سازمان های بین المللی، سازمان های غیردولتی و افکار عمومی به عمل
آورد.
در همین راستا موضوع «خانواده در فرایند توسعه» به عنوان یکی از محورهای
مجمع عمومی سال ۱۹۸۵ قرار گرفت و سال ۱۹۹۴ به عنوان سال جهانی خانواده با
عنوان «خانواده؛ منابع و مسئولیت ها در جهان در حال تغییر» نام گذاری شد.
در همان سال مجمع عمومی روز پانزدهم ماه می را روز جهانی خانواده اعلام
کرد. این روز فرصتی را برای ارتقای آگاهی در موضوعاتی که به خانواده مربوط
می شود. فراهم می آورد و جریان های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی موثر بر
خانواده را مورد توجه قرار می دهد.
گرامیداشت روز جهانی خانواده نشانگر اهمیت خانواده نزد جامعه جهانی است. در
این روز دولت ها، سازمان های غیردولتی، نهادهای آموزشی و افراد تشویق می
شوند تا در سطح ملی نسبت به جریانات اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی که خانواده
را تحت تاثیر قرار می دهند، اطلاع رسانی کنند. چنین برنامه هایی فهم بهتری
از اهمیت کارکرد و نیازهای خانواده فراهم می آورد.
بیکاری پنهان
از نظر ساختاری بحث خانواده در زیرمجموعه شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان
ملل (اکوسوک) است. اکوسوک یکی از شش رکن اصلی سازمان ملل در کنار مجمع
عمومی، شورای امنیت، دبیرخانه، شورای قیومیت و دیوان بین المللی دادگستری
است و وظیفه آن هماهنگی، گفت و گو و تدوین سیاست ها و ارائه توصیه و
پیشنهاد در مورد موضوعات مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است.
در سال ۲۰۱۵ اکوسوک در گزارش خود یکی از معضلات و عوامل تهدیدکننده خانواده
را در دنیا، بالارفتن سن ازدواج عنوان کرده است. اکوسوک معتقد است با
افزایش سن ازدواج، دنیا وارد یک چالش خطرناک شده که وجود خانواده را تهدید
می کند. اکوسوک در گزارش خود اولین عامل این تهدید را «اقتصاد جهانی» می ی
داند؛ بیکاری، نبود سیستم بیمه خانواده در اکثر کشورها و همچنین نبود
«امینت اجتماعی» دیگر دلایل مدنظر این شورای بین المللی است.
اکوسوک در همین گزارش، ذیل سرفصل بیکاری از افزایش رغبت به تحصیل در بین
جوانان خبر می دهد و معتقد است همین رغبت است که باعث شده ازدواج و تشکیل
خانواده اکنون دیگر اولویت اول جوانان نباشد و از تحصیل جوانان و به خصوص
در میان جوانان آسیای شرقی به عنوان «بیکاری پنهان» نام می برد.
مردان مسئول، برابری جنسیتی
سازمان ملل برای برگزاری روز جهانی خانواده هر سال محورهایی را معرفی می
کند. محورهای روز جهانی خانواده در پنج سال گذشته عبارت اند از:
۲۰۱۴: اهمیت خانواده ها برای تحقق اهداف توسعه: بیست سال بعد از اولین روز جهانی خانواده
۲۰۱۳: ارتقای تعامل اجتماعی و انسجام بین نسلی
۲۰۱۲: تضمین توازن بین کار و خانواده
۲۰۱۱: مبارزه با فقر و انزوای اجتماعی
۲۰۱۰: تاثیر مهاجرت بر خانواده در سراسر جهان
محصول اصلی روز جهانی خانواده در سال ۲۰۱۵، مردان مسئول، برابری جنسیتی و حقوق کودکان در خانواده های معاصر نام گذاری شده است.
ازدواج، یکی از اساسی ترین و حساس ترین مقاطع زندگی انسان به شمار می رود.
ازدواج اصلی ترین نمود این پاسخ است. از دیدگاه جامعه شناسی، ازدواج یک
قرارداد و نوعی مبادله اجتماعی و ضامن بقا و تداوم نسل بشر است. آرامش و
امینت یک جامعه، در گرو ازدواج سالم و کانون آرام خانواده است. معمولا در
همه جوامع برای ازدواج، یک پایه سنی حداقلی وجود دارد که در قوانینی مدون
یا غیرمدون در نظر گرفته می شود و افراد تا پیش از رسیدن به آن، نسبت به
برقراری پیوند زناشویی مجاز نیستند. این پایه سنی معمولا همزمان با بلوغ
جنسی، یا اندک زمانی پیش یا پس از آن، تعیین می شود.
ولی به دلیل آنکه ازدواج به عنوان شیوه بهنجار ارضای این نیاز، فقط بعد
زیستی ندارد و مانند سایر امور انسانی، با فرهنگ جامعه شکل گرفته و جهت می
یابد، معمولا افزون بر بلوغ جنسی، باید فرد توانمندی لازم برای اداره امور
خانواده را داشته باشد و به تعبیری، به بلوغ عقلی، فکری و اقتصادی رسیده
باشد، به گونه ای که فرد بتواند در نظر عرف و قانون، مسئولیت تعهدهای خویش
را در قبال دیگران بپذیرد. به این ترتیب، سن ازدواج در هر جامعه ای بر حسب
شرایط محیطی، اقتصادی و فرهنگ خاص آن جامعه تعیین می شود.
آمریکایی ها دیگر منتظر ازدواج نیستند
شبکه تلویزیونی «ای بی سی نیوز» (ABC News) نیز در یک میزگرد تلویزیونی با
حضور یک روان شناس و یک مددکار اجتماعی و یک استاد دانشگاه در برنامه ای با
عنوان «چرا آمریکایی ها دیگر در انتظار ازدواج نیستند؟» دست به یک نظرسنجی
زد که بیش از ۱۶۰۰ نفر از بینندگان این برنامه در آن شرکت کردند که بخش
عمده ای از آن ها در این نظرسنجی مردان بودند.
شرکت کنندگان معتقد بودند رغبت زنان برای ازدواج پایین آمده، کارشناسان
حاضر در آن میزگرد نیز این دلیل بینندگان را تایید و اعلام کردند آمار
اداره سرشماری ایالات متحده نشان می دهد از سال ۱۹۷۰، متوسط سن زنان متاهل
۲۵.۵ در سال بوده اما ۱۰ سال بعد این رقم کمتر شده است. دکتر رافدر، روان
شناس در همان برنامه اعلام کرد: در حال حاضر، بیش از نیمی از جمعیت مردان
جوان آمریکا منتظر هستند تا دختران و زنان آمریکایی برای ازدواج به آنان
جواب مثبت بدهند.
ازدواج نمی کنند چون از طلاق می ترسند
لیندا ویت، استاد جامعه شناسی در دانشگاه شیکاگو توضیح می دهد که زنان نمی
خواهند وابسته کسی باشند و البته از طلاق و جدایی هم می ترسند. این استاد
جامعه شناسی می گوید: ترس همچنین ممکن است یک عامل باشد.
بیست تا سی درصد جوانان امروزی جامعه آمریکا فرزندان طلاق هستند و این
واقعیت که بسیاری از این بچه ها، بچه های طلاق هستند، باعث می شود آن ها
محتاط شوند. آن ها می ترسند و مفهوم ازدواج آن ها را ترسو می کند.
آندریا کوروین بیست و هفت ساله یکی از بیننده های آن برنامه بود که روی خط
می آید و اظهار می کند به عنوان یک کودک طلاق، به طور خودکار از ازدواج
دوری می کند. او می گوید احساس می کنم مفهوم تعهد برای ازدواج از بین رفته
است!
ازدواج سفید دشمن ازدواج واقعی و اصیل
مرکز تحقیقات ار آلمان یکی از بزرگ ترین نهادهای تحقیقاتی در حوزه اقتصاد
است. این مرکز معتقد است پدیده هم خانه بودن و دوست بودن، اولین عامل
تهدیدکننده ازدواج است!
در گزارش این مرکز آمده است که اکنون در جوامع غربی رغبت به ازدواج بسیار
کم شده است، بسیاری از پسران و دختران از سنین بیست سالگی به دلایل بسیاری
مثل تقسیم هزینه، اجاره خانه، کار مشترک و همچنین تحصیل در رشته یا دانشگاه
های برابر بدون ازدواج با یکدیگر زندی می کنند.
این نهاد تحقیقاتی همچنین معتقد است زشتی وجود کودکان خارج از ازدواج به
طور قابل توجهی کاهش یافته است و از سوی دیگر حمایت قانونی از زوج های
ازدواج نکرده و کودکان متولدشده از آن ها تا حد زیادی افزایش یافته است؛ که
یکی از دلایل رو به رشد عدم تمایل به مردان برای ازدواج است.
پرچم آسیایی ها بلند است
پژوهشکده خانواده دانشگاه جان هاپکینز در مقاله ای به نام «آسیایی ها پرچم
دار ازدواج هستند» می نویسند: بخش عمده قاره کهن آسیا را مسلمانان و
بوداییان و هندوها تشکیل می دهند، البته مسیحیان معتقدند نیز بخشی از
مردمان این قاره هستند. این پژوهشکده معتقد است ویژگی قابل توجه و عمده این
قاره مذهبی بودن مردمان آن است و آن ها به شدت به مذهب و خانواده اعتقاد
دارند. در آسیای شرقی خانواده مقدس ترین کانون اجتماع است و مردان و زنان
جوان برای تشکیل این ابتدایی ترین بخش جامعه بی تاب هستند.
نویسندگان این گزارش که به تعداد زیادی از کشورهای آسیای مراجعه کرده اند و
یافته های این گزارش را حاصل تحقیقات میدانی شان می دانند، اعلام کرده اند
در آسیا، ژاپن، چین، تایلند و عربستان سعودی از جمله اولین کشورهایی هستند
که سن ازدواج در آن ها رو به رشد است اما در کشورهایی مثل گرجستان،
آذربایجان و ارمنستان به دلیل مشکلات اقتصادی حاکم بر این کشورها سن ازدواج
افت کرده است. این پژوهش به ایران، عراق و ترکیه نیز اشاره کرده و از آن
ها به عنوان کشورهایی با نرخ بالای زنان مجرد و مردانی دور از ازدواج نام
می برد.
ترس از جنگ
مرکز تحقیقات «پیو» یک مخزن علمی است که درباره تحقیق جمعیت شناختی، تجزیه و
تحلیل محتوا و دیگر تحقیقات علوم اجتماعی مبتنی بر افکار عمومی جهان
فعالیت می کند. این مرکز در گزارشی با عنوان «چرا سن ازدواج پایین آمده
است؟» اعلام کرده از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۱ سن ازدواج در مردان ۲۰ درصد
پایین آمده است، این مرکز اما سیاست و امنیت ملی آمریکا را از جمله دلایل
افت سن ازدواج در مردان می داند و معتقد است بسیاری از مردان آمریکایی به
علت حوادث جنگ خلیج فارس و همچنین حملات یازده سپتامبر و جنگ های بعد از آن
در افغانستان و عراق از پذیرش ازدواج سر باز می زنند و آینده خود را زندگی
شان را موکول به خاتمه این جنگ می دانند.
آن ها مذهبی هستند!
دیزرت نیوز نشنال یک شبکه سراسری سنجش افکار عمومی است، این شبکه تحت عنوان
مقاله ای با نام: «سن ازدواج ملی در حال افزایش است، اما نه برای همه
مردم!» با اشاره به افت گرایش مردم جهان برای ازدواج اعلام می کند اما سن
ازدواج در بخش هایی از جوامع رو به رشد سریع است و از آمار پنج سال قبل
یعنی در سال ۲۰۰۹ تا کنون (زمان این گزارش سال ۲۰۱۴ است) ۱۴ درصد افزایش
یافته است و این آمار مربوط به خانواده های مذهبی دنیاست.
دکتر براد، مدیر پروژه ملی ازدواج در دانشگاه ویرجینیا و یکی از نویسندگان
اصلی این گزارش می نویسد: در حالی که سن ازدواج در حال افزایش است و نرخ
ازدواج در حال کاهش است، جوامع مذهبی اعم از مسیحیان، یهودیان و مسلمانان
به شدت پیگیر و مشتاق ازدواج سنتی و مذهبی هستند. او در دلایل خود می
افزاید: این ها بیشتر مذهبی هستند و یک جهت گیری داخلی و کودک محور نسبت به
دیگر جوامع دارند.
دکتر براد می نویسد: پیامبر بزرگ اسلام، محمد (ص) به زنان می گوید اگر
خواستگار نیکو یافتید، ازدواج کنید و بر آن پایبند بمانید و امروز این
فرمان دینی در بین مسلمانان دنیا هواداران زیادی دارد.
