چگونه با بودجه کم فیلم حرفه‌ای بسازیم؟

کتاب «جعبه ابزاری برای فیلم‌ساز» به نویسندگی جیسن جی. توماریک در قالب فصل های متعدد آموزش هایی درباره چگونگی نگارش فیلمنامه تا مراحل پیش تولید و تولید و همچنین پس از تولید را ارایه می دهد.

 کتاب «جعبه ابزاری برای فیلم‌ساز» توسط جیسن جی. توماریک به نگارش درآمده و لیدا کاووسی آن را ترجمه کرده است.

این کتاب قرار است پاسخی به این سوال باشد که چگونه با بودجه اندک فیلمی حرفه ای بسازیم؟ که در پنج درس و ۲۳ فصل و در ۴۵۳ صفحه به نگارش درآمده است.

توماریک در پیشگفتار کتاب خود با اشاره به اینکه خودش فیلمسازی را از سر شوق و نه در مدارس مرتبط با این حوزه آموخته، بیان می کند: مدارس فیلمسازی نخستین گام های حیاتی را به دانشجویان نمی آموزند؛ اینکه چگونه در ابتدا و با استفاده از منابع محلی و تنها با صرف هزینه ای اندک فیلمی با کیفیت بسازید و سپس به تولید فیلم هایی با بودجه بالاتر رو بیاورید.

خلاق، پیگیر و بلندپرواز باشید و رویاهایتان را زندگی کنید

وی در این کتاب مجموعه ای از تجارب عملی، نکات و ترفندهایی را که طی سال ها آموخته است، آموزش می دهد و خوانندگانش را دعوت می کند که خلاق، پیگیر و بلندپرواز باشند و رویاهایشان را زندگی کنند.

فصل اول کتاب وی به فیلمنامه اختصاص دارد و او در این فصل آموزش می دهد که چگونه با بهره گرفتن از ایده ای قوی با الهام از رویدادهای واقعی و تعیین ژانر، قالب و پیرنگ کار را آغاز کنید. توماریک در کتاب خود از فیلمساز می خواهد فیلمنامه را با هوشمندی انتخاب کند و همان ابتدا تصمیم بگیرد که می خواهد از فیلم پول دربیاورد؟ برای کسب تجربه فیلم می سازد؟ و یا می خواهد اثری هنری خلق کند.

در این فصل نویسنده درباره اهمیت نوع پیرنگ داستان می نویسد: هسسته مرکزی هر فیلم عالی ایده ای عالی است اما ندرتا پیش می آید که ایده ای به خودی خود منحصر به فرد باشد و درواقع روش نقل ایده است که آن را به ایده ای بکر و جدید بدل می کند.

نوشتن مستلزم نظم، تمرکز، تمایل به بازگشت به گذشته و بازنویسی مدام اثر است

این کتاب بخش هایی با عنوان «یادداشت کارگردان» دارد که در این فصل کارگردان در قسمتی از یادداشت خود می نویسد که همیشه از نوشتن متنفر بوده است. وی بیان می کند که نوشتن مستلزم نظم، تمرکز، تمایل به بازگشت به گذشته و بازنویسی مدام اثر است.

درس دوم این کتاب با موضوع پیش تولید، فصل های پیش تولید، بودجه بندی، زمان بندی، بیمه، لوکیشن ها، آزمون بازیگران، گروه فیلمسازی، اتحادیه ها و اصناف، تجهیزات و طراحی تولید را در بر می گیرد. فیلمساز در این فصل ها با موارد متعددی شامل بودجه بندی، تعیین تعداد روزهای فیلمبرداری، نکات لازم برای انتخاب لوکیشن ها و اینکه چطور باید از بازیگران آزمون گرفت، آشنا می شود. فیلمساز همچنین می تواند اطلاعاتی را درباره بخش های مختلف یک گروه فیلمسازی از جمله بخش تجهیزات الکتریکی، اثاثیه صحنه، گریم و آرایش مو، البسه، صدا و.. بدست آورد.

درس سوم از کتاب به تولید اختصاص دارد که شامل فصل های تولید، بازیگری، کارگردانی، فیلمبرداری، صدابرداری، گریم و آرایش مو و در نهایت خدمات، تغذیه و پذیرایی می شود. در بخش تولید اتفاقات یک روز فیلمرداری در صحنه شرح داده می شود و اینکه لازم است کارگردان قبل از ورود به لوکیشن از برنامه ریزی همه چیز روی کاغذ اطمینان داشته باشد. در این بخش به طور نمونه جزییات یک برنامه تولید آورده شده است و در بخشی از آن ترتیب دستورات صحنه نیز به نگارش درآمده است.

از گفتن «فقط طبیعی بازی کن» یا «فقط خودت باش» بپرهیزید

در بخش بازیگری نیز نویسنده توصیه هایی را برای کارگردانان به کار می گیرد از جمله اینکه از گفتن عباراتی چون «فقط طبیعی بازی کن» یا «فقط خودت باش» بپرهیزند چراکه این نوع عبارات هیچی دیدگاه معنی داری به بازیگر ارایه نمی کنند.

در این بخش همچنین توصیه هایی هم به بازیگران ارایه می شود از جمله اینکه زیرپوستی بازی کنند. یا اینکه به جای بازی بلکه واکنش نشان دهند. نویسنده در توضیح این جمله خطاب به بازیگر می گوید که «برای انچه در صحنه بعد رخ می دهد خودانگیخته باشید. کنش را پیش بینی نکنید وگرنه بازیتان واقع گرایانه نخواهد بود.» در ادامه این قسمت از تکنیک های بازیگری استانیسلاوسکی، مایزنر و چخوف نیز یاد می شود.   

تمرین های چندباره کارگردان با بازیگر

فصل ۱۴ کتاب به کارگردانی اختصاص دارد که به طور مفصل از وظایف یک کارگردان از خواندن فیلمنامه و خلق یک تصویر قدرتمند گرفته تا طراحی استوری برد و تمرین های چند باره با بازیگران سخن گفته شده است. کارگردان در می یابد که این تمرین های چند باره هر کدام وظیفه ای بر عهده دارد. به طور مثال تمرین اول برای بازیگران را با داستان، مضمون و سبک اصلی فیلم آشنا می کند و تمرین دوم به بازیگران کمک می کند تا با ساختن پیشینه داستان زندگی شخصیت ها و مفاهیم ضمنی مربوط به آنها در کنرا کارگردان، در عمق شخصیت ها کاوش کنند.

در درس ها و فصل های بعدی کتاب نیز به جلوه های ویژه، موسیقی، آهنگسازی و توزیع فیلم اشاره می شود. نویسنده در توضیحی درباره توزیع و بازاریابی فیلم می نویسد که اولین گام در بازاریابی فیلم جلب توجه رسانه ها با انتشار قدرتمند اطلاعات در مطبوعات است.

کتاب «جعبه ابزاری برای فیلم‌ساز» با قیمت ۲۷۰۰۰ تومان توسط انتشارات بنیاد سینمایی فارابی به چاپ رسیده است.