استقبال از هشتگها در کمپین معرفی اقتصاد ایران

محسن جلال‌پور، رئیس اتاق بازرگانی ایران همه دلسوزان کشور را دعوت کرد تا با هر ابزاری که در اختیار دارند، برای معرفی اقتصاد ایران به سرمایه‌گذاران خارجی اقدام کنند. در کمپین رئیس پارلمان بخش خصوصی، استفاده از هشتگ‌های اقتصادی در شبکه‌های مجازی مدنظر قرار گرفته است. این اقدام رئیس پارلمان بخش خصوصی واکنشی به کمبود اطلاعات از اقتصاد ایران به زبان‌های بین‌المللی است.

 آیا سرمایه‌گذاران خارجی شناخت کافی از پتانسیل‌های اقتصاد کنونی ایران دارند؟ به‌رغم استقبالی که پس از لغو تحریم‌ها از سوی کشورهای غربی برای ورود به بازار ایران دیده می‌شود، نتایج به‌دست آمده از سفر دوره‌ای اخیر هیات سیاسی-اقتصادی کشورمان به چهار کشور شمال اروپا حاکی از آن است که ایران امروز، آن‌طور که انتظار می‌رود به دنیا معرفی نشده است. محسن جلال‌پور، رئیس اتاق بازرگانی ایران که این هیات را همراهی کرده است، در پست تلگرامی خود، از جای خالی منابع انگلیسی برای معرفی دوباره ایران می‌نویسد. یادداشت وی در این شبکه اجتماعی نشان می‌دهد که بنگاه‌های خارجی، تصور درستی از وضعیت اقتصادی کنونی ایران ندارند؛ بنابراین لازم است از ابزار مختلف برای معرفی پتانسیل‌های اقتصادی ایران به دنیا استفاده شود. رئیس پارلمان بخش خصوصی در این باره پیشنهادی را نیز مطرح کرده است. در این پیشنهاد، استفاده از هشتگ‌های اقتصادی در شبکه‌های مجازی مدنظر قرار گرفته است. جلال‌پور، در کانال رسمی تلگرام خود از همه دلسوزان ایران خواسته که با هر ابزاری که در اختیار دارند، به معرفی دوباره اقتصاد ایران به سرمایه‌گذاران خارجی و تشویق آنها به حضور در بازار ایران اقدام کنند.

در بخشی از این یادداشت تلگرامی جلال‌پور آمده است: «جای خالی منابع انگلیسی برای معرفی دوباره ایران را به خوبی احساس می‌کنیم. کاش هرکس که دلش برای کشورش می‌تپد، با هر ابزاری که می‌تواند، اقتصاد ایران را دوباره به دنیا معرفی کند. اگر می‌توانید با #هشتگ در اینستاگرام موج ایجاد کنید. در فیس‌بوک، در وبلاگ‌ها و در شبکه‌های اجتماعی. ایران فعلی نیاز به معرفی دوباره دارد.» وی در پست تلگرامی‌اش از پرسش‌های زیادی که در این سفر، در مورد تجارت دوباره با ایران پاسخ داده‌اند، می‌نویسد. در بخشی از این نوشته چنین آمده است: «ما در روزهای گذشته به پرسش‌های زیادی در مورد تجارت دوباره با ايران پاسخ دادیم. حضور دکتر ظریف هم باعث شد این معرفی دوباره، بیشتر به چشم بیاید؛ اما این شرح حال، نیاز به یک نهضت ملی دارد. نظیر کمپین‌های موفقی که درباره تحریم صورت گرفت. امیدوارم اتاق‌ها، تشکل‌ها و نهادهای بخش خصوصی پیشگام نهضتی برای معرفی دوباره ایران شوند.»

وی در پست اخیر خود در اینستاگرام نیز #هشتگ‌های پیشنهادی اش را معرفی کرده است. وی در این باره می‌نویسد: «قدم اول این است که هرکس حسابی در شبکه‌های اجتماعی دارد، با هشتگ #IRANECONOMY یا #INVESTMENTINIRAN یا#IRANMARKET یا #IRANINVESTMENTOPPORTUNITIES یا #IRANECONOMICPROFILE و هشتگ‌های مشابه به معرفی مقررات تاسیس شرکت، حساب بانکی، قوانین حاکم بر حساب سرمایه، تملک زمین و مسکن، اجازه کار، ویزا، بیمه، مقررات کار و... بپردازد. همین‌طور می‌توانید اطلاعاتی درباره متغیرهای کلان مثل نرخ رشد اقتصادی، نرخ ارز، نرخ بهره، قیمت انرژی و اطلاعات بازارهای مالی، بازار ارز، انواع ریسک‌ها و... را به زبان انگلیسی منتشر کنید. حتما توجه داشته باشید که اطلاعات و هشتگ‌ها باید به زبان انگلیسی باشد.»

به اعتقاد رئیس اتاق ایران، هدف ما باید ایجاد یک جنبش بزرگ درباره معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کشور باشد. بنابراین هرکس می‌تواند یک ایده ساده در شهر و منطقه خود را به زبان انگلیسی و با هشتگی فراگیر، عمومی کند. وی اعتقاد دارد چنین جنبشی برای معرفی دوباره ایران، جواب خواهد داد.

بر اساس این گزارش، استفاده از #هشتگ در فضای مجازی، برای راه‌اندازی یک موج ایرانی در دنیا، در سال 92 در حوزه گردشگری نیز تجربه شده است. «ایران را باید دید» حرکتی بود که از آبان‌ماه سال 92 آغاز شد. آغازگر کمپین Must See Iran علی عراقچی، از کارمندان سازمان ملل متحد بود؛ وی درخصوص هدف خود از راه‌اندازی آن کمپین گفته بود: بسیاری از همکاران من به‌رغم موقعیت شغلی خود، تفاوت ایران (Iran) و عراق (Iraq) را نمی‌دانستند، بنابراین بر آن شدیم که با راه‌اندازی یک کمپین، از همه مردم دنیا بخواهیم که تصاویر خود را از جاذبه‌های گردشگری ایران با هشتگ #MustSeeIran علامت‌گذاری کنند تا در همه دنیا این عکس‌ها در دسترس باشد و همه بتوانند چهره واقعی ایران را ببینند. آنچه در این حرکت هشتگی در زمینه گردشگری، جالب به نظر می‌رسید، استقبالی بود که رسانه‌های داخلی و خارجی از این طرح داشتند. تا جایی که سرانجام صفحه منتسب به «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران، در اینستاگرام نیز از این هشتگ استفاده کرد. موفقیت این تجربه، نشان می‌دهد موج‌هایی که در فضای مجازی ایجاد می‌شوند، در دنیای امروز، می‌تواند تاثیرگذار باشد.

 استقبال از هشتگ‌های اقتصادی

پیشنهاد محسن جلال‌پور برای راه‌اندازی موج معرفی اقتصاد ایران در شبکه‌های اجتماعی به زبان انگلیسی، با استقبال صاحب‌نظران اقتصادی و پیشنهادهای تکمیلی آنها برای موفق‌تر شدن آن نیز روبه‌رو شده است.

در پی مطرح شدن این پیشنهاد، جمعی از صاحب‌نظران اقتصادی و مقامات سیاسی در گفت‌وگو با «اقتصادنیوز»، ضمن استقبال از این پیشنهاد، راهکارهای بهبود اجرای آن را مطرح کرده‌اند. طهماسب مظاهری، در واکنش به پیشنهاد رئیس اتاق ایران گفته است: این پیشنهاد، مفید و سازنده است. می‌توان دو موضوع را مطرح کرد که پیشنهاد ایشان را تکمیل کند. اول اینکه در معرفی قابلیت‌های اقتصاد ایران باید مراقب باشیم که مبالغه نکنیم. تفاوت ظرفیت‌های بالقوه با واقعیات موجود را حتما ملاحظه کنیم. دوم اینکه دوستانی که در جلسات با سرمایه‌گذاران خارجی یا با سفیران ملاقات می‌کنند، لیستی از سوالات و اشکالاتی که مطرح می‌شود یا گلایه‌های احتمالی آنان را تهیه و به مسوولان و اصحاب رسانه منعکس کنند.

رئیس کل پیشین بانک مرکزی افزود: این دو پیشنهاد تکمیلی می‌تواند برای روشن کردن ابهامات و پاسخگویی مفید باشد.

سیده فاطمه حسینی، نماینده تهران در مجلس دهم نیز در واکنش به پیشنهاد معرفی اقتصاد ایران در شبکه‌های اجتماعی عنوان کرده است: رئیس اتاق ایران موضوع مفيدي طرح کرده‌اند. مجلس دهم آماده همکاری با اتاق ایران است.

حمید قنبری، از کارشناسان مطرح حقوق بین‌الملل نیز درباره موانع دعوت موثر سرمایه‌گذاران خارجی به ایران گفت: یکی از اموری که باعث شده است بسیاری از بانک‌های خارجی روابط خود با بانک‌ها و موسسات مالی ایرانی را از سر نگیرند، اتهاماتی است که در رابطه با پولشویی و تامین مالی تروریسم و عدم رعایت استانداردهای بانکداری به نظام بانکی ایران وارد شده است. اگرچه هیچ‌کس در ایران مدعی نیست که در ایران، در این زمینه‌ها در بهترین وضعیت ممکن هستیم و به نحو ایده‌آلی این استانداردها را رعایت می‌کنیم، اما این نکته نیز حقیقت دارد که بانک‌های خارجی، از اقدامات انجام شده در ایران در رابطه با مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم باخبر نیستند.

به اعتقاد قنبری، بخشی از مشکل به این دلیل وجود دارد که مسوولان تطبیق یا رعایت Compliance officerهای بانک‌های خارجی درک صحیحی از وضعیت بانک‌های ایرانی در این خصوص ندارند. این در حالی است که آنها با کشورهای دیگری که وضعیت به مراتب بدتری از ایران دارند به راحتی همکاری می‌کنند. به نظر می‌رسد عدم شناخت آنها از وضعیت بانک‌های ایرانی، یکی از مشکلات اصلی در این رابطه باشد.

به گزارش دنیای اقتصاد،توصیه این حقوقدان برای حل این مشکل آن است که بانک‌های ایرانی باید پویشی را برای آشنا ساختن مسوولان تطبیق (رعایت) بانک‌های خارجی با وضعیت بانک‌های ایرانی آغاز کنند. این پویش می‌تواند اقدامات گوناگونی را انجام دهد؛ از جمله برگزاری سمینارهایی با هدف آشنا کردن بانک‌های خارجی و مسوولان آنها با وضعیت مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم در ایران، تهیه متون و مستنداتی که آنها را با وضعیت اقتصاد ایران آشنا کند، پاسخگویی به پرسش‌هایی که در این خصوص وجود دارد و ... .

قنبری ادامه داد:‌ قطع رابطه ایران با بانک‌های خارجی به یکباره و یک‌شبه انجام نشده است و این قطع ارتباط، حاصل تلاش و ممارست طرف مقابل برای قانع کردن بانک‌های خارجی به قطع رابطه بوده است. اکنون برای برقراری مجدد رابطه نیز به همان تلاش و همان ممارست نیاز است.

علیرضا ساعدی، پژوهشگر اقتصادی درباره ملاحظات خود درباره پیشنهاد محسن جلال‌پور معتقد است: متاسفانه نه دولت آماده است و نه قوانین و مقررات به روز و شفاف شده‌اند. به هرحال طرف خارجی نمی‌داند مثلا اگر در یک شرکت مشترک با ایرانی وارد شود، نرخ موثر مالیاتی درآمد آن شرکت چگونه محاسبه می‌شود، بخش خصوصی هم آماده نیست و سوال این است که اتاق‌ها چگونه اعضای هیات‌های اعزامی را انتخاب می‌کنند و آیا در داخل اتاق سازوکار تجمیع بازخوردها از طرف‌های خارجی و جمع‌بندی آنها وجود دارد؟ در همین حال، یک کارگزار بورس درباره پیش‌نیازهای جذب سرمایه‌گذاران خارجی به ایران گفت: واقعیت این است که بدون اطلاعات پایه و به‌روز از اقتصاد ایران، مذاکرات با گروه‌های تجاری موفقیت‌آمیز نخواهد بود و منجر به توافقات مالی و بین‌المللی نمی‌شود. به اعتقادشاهین چراغی، ریسک‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در قالب توصیفات نمی‌گنجد و نیازمند عدد و رقم است.

 نگاه خارجی به استفاده از رسانه‌های اجتماعی در جذب سرمایه

کانادا یکی از کشورهای موفق در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به شمار می‌رود. براساس آمار بانک جهانی، این کشور در سال 2014 موفق شده است مبلغ 57 تریلیون و 168 میلیون و 153 هزار و 469 دلار سرمایه مستقیم خارجی جذب کند. طی پنج سال گذشته شرکت‌های کانادایی روش‌های سنتی جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را کنار گذاشته‌اند و به استفاده از رسانه‌های اجتماعی روی آورده‌اند. هزینه استفاده از رسانه‌های اجتماعی کمتر است و درعین حال به فعالان اقتصادی این امکان را می‌دهد که گفت‌وگوهای دوطرفه با سرمایه‌گذاران احتمالی داشته باشند. روش‌های سنتی جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به رسانه‌های چاپی، نامه‌نگاری مستقیم و تبلیغات چاپی و رادیویی وابسته هستند که همگی یک رابطه یک طرفه محسوب می‌شوند. این روش ابزار خوبی برای تعامل نیست. اما از طرف دیگر، رسانه‌های اجتماعی به سازمان‌های توسعه اقتصادی این امکان را می‌دهد که سرمایه‌گذاران را پیدا کنند و به‌طور مستقیم با آنها در ارتباط باشند. تحقیقی که به تازگی توسط مرکز«مشاوران بین‌المللی توسعه» انجام شده است، نشان می‌دهد گفت‌وگو همچنان اصلی‌ترین منبع ارائه اطلاعات به سرمایه‌گذاران است. رسانه‌های اجتماعی«رسانه‌های گفت‌وگو» هستند که برای متخصصان توسعه اقتصادی فضایی را فراهم می‌کنند تا مخاطبان هدف خود را پیدا و با آنها مذاکره کنند و موقعیت خود را در فرآیند سرمایه‌گذاری تقویت کنند.

بازاریابی دیجیتالی برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی جریان جدیدی است که از سال 2012 اوج گرفته است و برای نخستین‌بار در این سال به بهترین شرکت‌های جهان که در این زمینه موفق عمل کرده‌اند جایزه‌ای اعطا شد. امروزه بازاریابی دیجیتالی در حوزه جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی به یک مساله‌ ضروری تبدیل شده است و آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری برای افزایش حضور آنلاین و فعالیت در رسانه‌های اجتماعی با یکدیگر رقابت می‌کنند. وظیفه این آژانس‌ها جذب و توسعه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است. در زمان کاهش بودجه دولت‌ها و فشار برای کاهش هزینه‌ها، آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری به دنبال این هستند که حضور آنلاین خود را به حداکثر برسانند. «جایزه بازاریابی دیجیتالی اف‌دی‌آی»، در سال 2012 برای نخستین‌بار آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری خارجی را به لحاظ برتری در بازاریابی دیجیتالی رتبه‌بندی کرد. در این رتبه‌بندی، آژانس جذب سرمایه‌گذاری ایرلند جایگاه نخست را به دست آورد. رتبه دوم به شرکت توسعه اقتصادی نیویورک سیتی تعلق گرفت. آژانس جذب سرمایه‌گذاری اینوست‌ویکتوریای استرالیا جایگاه سوم را به دست آورد.

این در شرایطی است که ایران نیز دارای سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی و کمک‌های اقتصادی است اما به نظر می‌رسد این سازمان هنوز فعالیت‌های خود را به تکنولوژی‌های جدید معطوف نکرده است تا اطلاعات کاملی در مورد اقتصاد ایران در اختیار سرمایه‌گذاران خارجی قرار ‌دهد. اما آمارهای جدید نشان می‌دهد که در سطح جهان آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری به نسبت‌های مختلف از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال فیس‌بوک بیشترین کاربرد را برای این آژانس‌ها دارد طوری که 38 درصد از آنها از این رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند. توییتر با 35درصد دومین رسانه اجتماعی پرکاربرد برای آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری است. 32 درصد از این آژانس‌ها نیز از لینکدین برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی استفاده می‌کنند. در این میان 39 درصد از آژانس‌های سرمایه‌گذاری از رسانه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند. 14 درصد از این آژانس‌ها فقط از یک رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند و 12 درصد از دو رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند. اما 35 درصد از آژانس‌های جذب سرمایه‌گذاری سه رسانه اجتماعی یا بیشتر استفاده می‌کنند. در وب‌سایت آژانس جذب سرمایه‌گذاری فرانسه به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و 9 زبان دیگر ازجمله عربی در دسترس است و این آژانس از 10 رسانه اجتماعی استفاده می‌کند. وب‌سایت آژانس جذب سرمایه آلمان به زبان انگلیسی و دو زبان دیگر در دسترس است و این آژانس از چهار رسانه اجتماعی استفاده می‌کند. وب سایت آژانس جذب سرمایه‌گذاری افغانستان فقط به زبان انگلیسی در دسترس است و این آژانس از هیچ رسانه اجتماعی استفاده نمی‌کند. وب‌سایت سازمان سرمایه‌گذاری‌های خارجی و کمک‌های اقتصادی ایران به زبان‌های انگلیسی، عربی و چهار زبان دیگر در دسترس است، اما این سازمان از هیچ رسانه اجتماعی استفاده نمی‌کند.