چرا مجلس دهم مهمترین مجلس پس از انقلاب است؟

  نمایندگان مجلس جدید ایران در 28 می ادای سوگند می کنند. این دهمین – و تاثیرگذارترین مجلس پس از انقلاب است.

این نشریه آنلاین نوشت: البته مجلس تنها بخشی از قدرت را در اختیار دارد و همچون دولت از سوی مردم انتخاب می شوند.این قوه بر بودجه نظارت دارد، وزرا را تایید یا استیضاح می کند، و قدرت آن را دارد که نامه رسمی به بخش های دولت زده و از آن ها پاسخ بخواهد. شاید بتوان گفت مهم ترین کارکرد این قوه فراهم ساختن محلی برای تبادل نظر و اغلب بحث های ادامه دار سیاسی است.

به بیان دیگر، اینکه چه کسی در مجلس باشد و چه دستور کاری داشته باشد، واقعا در سیاست ایران موثر است. در اینجا چهار نکته مهم درباره مجلس پیش رو می آوریم که به درک بهتر چشم انداز کنونی سیاست ایران و تغییراتی که می تواند در آینده نزدیک رخ دهد – یا ندهد – کمک می کند.

1) ترکیب سیاسی مجلس را نمی توان به سادگی به دو دسته «میانه روها» و «تندروها» تقسیم کرد.

تقسیم صحنه سیاسی ایران به دو اردوگاه «چپ» و «راست» یا «لیبرال» و «محافظه کار» آن چنان دقیق نیست. ایران هیچ حزب سیاسی رسمی ندارد، بنابراین نهاندن این برچسب ها روی گروه های سیاسی ایرانی تنها باعث سردرگمی بیشتر می شود.

رسانه های ایران بهترین درک را از ترکیب سیاسی مجلس جدید به دست می دهند. بدین ترتیب، سه طیف اصلی از این قرارند:

اصلاح طلبان (122 کرسی): ائتلاف سستی از اصلاح طلبان میانه رو و اصولگرایان  میانه رو، که همگی زیر بیرق طرفداران روحانی با نام «فهرست امید» رفتند.

این طیف بزرگترین ائتلاف در مجلس است، اما فاصله کمی تا اکثریت قاطع دارد. برای همین آن ها به همکاری با بخشی از مستقل ها نیاز دارند تا در مجلس به روحانی در دستیابی به اهداف دولتش کمک کنند.

اصولگراها (84 کرسی): این طیف در دهه های گذشته از عمر انقلاب اسلامی قوی ترین اردوگاه سیاسی را داشته است. آن ها در انتخابات 2013 نتوانستند حول یک نامزد به اتفاق نظر برسند، و نتیجه آن شد که به دو حوزه قدرت تقسیم شدند. اولین آن ها جریان تندرویی است که با بسیاری از سیاست های روحانی، از جمله توافق هسته ای مخالفند.

مستقل ها (82 کرسی): مجموعه ای از اصولگرایان سنتی و نامزدهای میانه رو کمتر شناخته شده. برخی شاهدان معتقدند پیشینه این نمایندگان مستقل نشان می دهد در غالب موارد رویکردی محافظه کارانه داشته باشند.

2) تعداد زنان حاضر در مجلس بی سابقه است.

18 زن – بیشترین تعداد در تاریخ جمهوری اسلامی – به نمایندگی مجلس انتخاب شدند.

اکثریت زنان راه یافته به مجلس زیر پرچم ائتلاف طرفداران روحانی قرار گرفته بودند، و تعدادی هم به طور مستقل به نمایندگی رسیدند. علاوه بر این، هر 9 نماینده زن تندروی مجلس رو به پایان نتوانستند بار دیگر رای مردم منطقه شان را به خود جلب کنند.

انتخابات 2020 مجلس می تواند سال جدیدی برای شکستن رکوردی تازه باشد.

3) تاثیر مجلس جدید بر مسائل حساس امنیت ملی و سیاست خارجه کمتر خواهد بود.

ممکن است این مجلس بتواند به دولت روحانی در حل مساله عربستان کمک کند.

همزمان با بالا رفتن تنش ها میان ایران و عربستان در دو سال گذشته، نمایندگان مجلس گذشته انتقادات سفت و سختی از روحانی و وزیرخارجه اش، محمد جواد ظریف برای تلاششان در جهت کاهش تنش ها میان این رو رقیب منطقه ای داشته اند. روحانی با داشتن حمایت قوی داخلی در مجلس می تواند امکان عمل بیشتری برای برقراری دوباره ی تلاش ها در جهت کاهش تنش ها داشته باشد.

4) جایی که مجلس می تواند تاثیر واقعی داشته باشد تضمین بقای میراث روحانی با انتخاب مجدد برای دوره ی بعدی ریاست جمهوری باشد.

مجلس بی هیاهو و قیل و قال اضافی به این معنا است که روحانی می تواند در موقعیت بهتری برای اجرای اصلاحاتی که وعده اش را داده قرار گیرد و بدین ترتیب شانس خود برای پیروزی دوباره در انتخابات 2017 را بالا ببرد.

دوری دیگر برای ریاست جمهوری روحانی به معنای همراهی مجلس برای پیشبرد برنامه های اقتصادی و ادامه اجرای توافق هسته ای خواهد بود. دولت روحانی به شدت برای توافق تاریخی هسته ای با آمریکا و دیگر قدرت های جهان تحسین (یا نکوهش) شده است.

اما بسیاری از تندروها هنوز مخالف آنند و می خواهند اجرای آن را متوقف کنند.

برای مثال، اوایل این ماه بیش از صد نماینده از مجلس رو به پایان به روحانی نامه فرستادند، و پس از متهم کردن آمریکا به عدم اجرای تعهداتش طبق توافق هسته ای، از روحانی خواستند با این تهدید واکنش نشان دهند که اگر این توافق هسته ای محصول اقتصادی نداشته باشد، ایران «فعالیت های هسته ای گذشته خود را در چارچوب قرارداد ان پی تی ادامه می دهد».

روحانی به دور دیگری برای ریاست جمهوری نیاز دارد تا به اجرای توافق هسته ای ادامه دهد، و مطمئن شود دستاورد ممتازش را در سال 2021 به دستان کسی بسپارد که راه او (در اجرای برجام و پیشبرد اهداف هسته ای ایران) را ادامه دهد، و سرنوشت این توافق در دست نیروهای مخالف آن نیافتد.