دلیل بی خوابی با تغییر جای خواب چیست؟

بارها شنیده‌اید که بعضی‌ها از بی‌خوابی زمانی که جایشان عوض می‌شود، گله می‌کنند. تحقیقات اخیر دانشمندان نشان می‌دهد که این موضوع کاملا درست است و زمانی که جای خواب‌تان عوض می‌شود، نیمی از مغزتان کاملا بیدار می‌ماند.

به نقل از Wired، دانشمندان می‌گویند زمانی که به مسافرت یا میهمانی می‌روید و در یک مکان جدید می‌خوابید، نیمی از مغزتان به صورت هوشیار و آماده‌باش برای خطرهای احتمالی باقی می‌ماند.

محققان دانشگاه براون در آمریکا نام این پدیده را «اثر نخستین شب» گذاشته‌اند و دریافته‌اند که در این شرایط، شبکه‌ای در نیم‌کره چپ مغز فعال‌تر از شبکه بخش راستی مغز باقی می‌ماند. محققان برای اثبات این موضوع، صدایی را در گوش سمت راست (محرک نیم‌کره چپ مغز) و چپ 35 نفر داوطلب پخش کردند و متوجه شدند زمانی که صدا در گوش راست آنها پخش می‌شده است، به صورت هوشیار می‌خوابیدند. بخش فعال‌تر مغز بیشتر زمانی آشکارسازی شد که مغز در حالت خواب سبک (slow-wave sleep) بود تا در حالت خواب عمیق.

محققان این آزمایش را در چند شب ادامه دادند و متوجه شدند که نیم‌کره چپ مغز داوطلبان در شب‌های دوم و سوم دیگر فعال نبود.

آنها در این مورد توضیح می‌دهند: «زمانی که شما در فضای جدید قرار می‌گیرید، "عدم تقارن میان نیم‌کره‌ای" اتفاق می‌افند و در واقع بخشی از نیم‌کره برای اینکه در طول شب از شما مراقبت کند، به صورت آماده‌باش و پاسخ‌دهی باقی می‌ماند. در اصل، مغز به حالت استندبای باقی می‌ماند تا از شما در مقابل هر گونه خطر احتمالی محافظت کند».

البته محققان هنوز نتوانسته‌اند ثابت کنند که چرا زمانی که تغییر مکان خواب ادامه پیدا می‌کند، دیگر مغز به صورت آماده‌باش باقی نمی‌ماند و در شب‌های بعدی به خواب عمیق می‌رود. یوکا ساساکی، از دانشگاه براون، می‌گوید که احتمال آن وجود دارد که نیم‌کره چپ مغز حالت خود را تغییر می‌دهد یا با نیم‌کره دیگر کار می‌کند.

محققان معتقدند که برای نخستین بار است که «اثر اولین شب» در حالات مختلف مغز در انسان شناسایی شده است. جالب است بدانید که در برخی حیوانات نیز این عدم تقارن بین نیم‌کره‌ای دیده شده است.

دلفین‌ها و همچنین سایر حیوانات دریایی، در زمان خواب یک نیم‌ کره از مغزشان کاملا متوقف می‌کنند. حتی مطالعات قبلی دانشمندان نشان می‌دهد که دلفین‌ها همیشه حتی کنترل تنفس‌شان را نیز آگاهانه انجام می‌دهند. این حیوانات بدون اینکه مغزشان را فعال نگه دارند، به خوابی عمیق فرو می‌روند و در این حالت نگرانی بابت غرق شدن‌ ندارند.

اما مطالعات دانشمندان روی وضع خواب انسان‌ها، دلیل دیگری برای این موضوع است که دلفین‌ها چشمان خود را در طول خواب باز نگه می‌دارند تا از شکارچیان در امان باشند.