بازگشت زنان معتاد کمپ شفق به دروازه غار

مدیرعامل موسسه زنان سرزمین خورشیدگفت: میان نگاه اردوگاهی و رویکرد توانمندسازی افراد معتاد و آسیب‌دیده مغایرت وجود داشته و در این نوع نگاه به توانمندسازی توجه نمی‌شود.

لیلا ارشد  درباره اقدامات صورت گرفته در خصوص جمع‌آوری و سامان‌دهی معتادان منطقه هرندی و شایعات مرتبط با بازگشت زنان انتقال یافته به کمپ شفق به محلات گفت: با توجه به بازگشت زنان از کمپ شفق تعداد آنها در محله بیشتر شده است و در حال حاضر نیز مجتمع بهارانی را نمی‌شناسم که برای بازتوانی زنان بهبود یافته از اعتیاد تاسیس شده باشد، این در حالی است که برای مردان چنین مراکزی وجود دارد.

وی ادامه داد: اعزام مردان معتاد به این مجتمع‌ها نیز اجباری نبوده و با تلاش‌هایی که توسط مددکاران اجتماعی انجام شد؛ تنها تعدادی از مردان به این مراکز رجوع کرده‌اند و سایران به پاتوق‌های خود در محلات بازگشته‌اند.

ارشد با اشاره به اینکه زنان بازگشته از کمپ شفق ترک اعتیاد نکرده؛ بلکه تنها متادون جایگزین مصرف‌شان شده، ادامه داد: در حال حاضر این زنان به دی‌آی‌سی‌ها یا مراکز گذری برای دریافت متادون مراجعه می‌کنند.

مدیر عامل موسسه زنان سرزمین خورشید با تاکید بر اینکه با توجه به قول‌های داده شده مبنی بر اینکه معتادان در کمپ‌های ترک اعتیاد سم‌زدایی شده و سپس برای توانمندسازی و آموزش‌ مهارت‌های شغلی به مجتمع‌های بهاران می‌روند و شرایط زندگی‌شان تغییر می‌کند؛ در حالی که انتظارات برآورده نشده است، اظهار کرد: از 7 فروردین ماه که کار خود را آغاز کردیم؛ شاهد حضور زنان معتاد در پارک‌ها هستیم؛ البته بیشتر پارک‌ها بسته و فنس‌کشی‌شده‌اند که این موضوع باعث شده معتادان بازگشته از کمپ به پارک‌های بدون فنس و کوچه‌پس‌کوچه‌های دروازه غار بازگردند.

وی با بیان اینکه در نگاه اردوگاهی تعداد زیادی از افراد گروه هدف را بدون غربالگری و بدون آشنایی با تفاوت‌های فردی آنان در یک جا نگهداری کرده و کار درمانی مناسب، حرفه‌ای و تخصصی نیز برایشان انجام نمی‌دهند؛ خاطرنشان کرد: تجربه جهانی و بومی نشان می‌دهد که کار اردوگاهی برای مردان و بویژه زنان پاسخگو نیست.

بی‌نتیجه بودن تلاش‌ها و هزینه‌کردها برای ساماندهی معتادان

ارشد تصریح کرد:‌ سال‌ها است که این تجربه تکرار شده و به شکل‌های مختلف و از طریق نهادهای مختلف زنان معتاد به منظور ترک اعتیاد مدتی در اماکنی نگه داشته شدند، اما پس از مدتی این افراد رها شدند بدون آنکه اتفاق خاصی افتاده باشد، هر چند ممکن است این بار مدت نگهداری از این افراد طولانی‌تر از همیشه باشد، اما باید بررسی کرد که این بار چه نتایج خوبی گرفته‌ایم و چقدر روی مهارت‌ها و مشکلات این افراد کار شده و مسائل آنها مورد گره‌گشایی قرار گرفته است.

این مددکار اجتماعی با تاکید براینکه به نظر می‌رسد؛ دوباره همان خوابگاه‌ها و همان بی‌خانمانی تکرار شده است، افزود: ظاهرا این همه تلاش و هزینه نتیجه بخش نبوده است، زیرا این افراد دوباره به دل محلات بازگشته و دوباره همان شرایط قبلی را ادامه می‌دهند.

مدیر عامل موسسه زنان سرزمین خورشید با اشاره به اینکه حضور متخصصانی همچون مددکار اجتماعی،‌ جامعه‌شناس و روانشناس در تیم‌های ساماندهی معتادان بسیار تعیین کننده است، عنوان کرد: اگر چه افراد بهبود یافته از اعتیاد و مددیاران اعتیاد می‌توانند به افرادی که فرآیند ترک اعتیاد را طی می‌کنند؛ کمک کنند، اما حقیقت آن است که متخصصان حتما باید در این تیم‌ها حضور داشته باشند. همچنین ضروری است؛ سازمان‌های مربوطه در کنار هم قرار گرفته و زنجیروار افراد قطع سوء مصرف کرده را مورد حمایت قرار دهند.

وی تاکید کرد: آموزش مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های شغلی، ایجاد شغل و درآمد و داشتن سرپناه مستقل و حضور در کنار این افراد برای مراقبت از آنان تا زمانی که بتوانند؛ روی پای خود ایستاده و مستقل شوند، نکاتی مهم و ضروری هستند که اگر انجام نشوند کار زیادی صورت نگرفته است.

مغایرت میان اقدام اردوگاهی و نگاه توانمندسازی

ارشد با تصریح بر اینکه با نگهداری دوره‌ای و دوباره رها کردن آنان و صرف هزینه جوابی گرفته نمی‌شود، اضافه کرد: در این شیوه جمع‌آوری تنها به این دلیل که تعداد افراد معتاد زیاد شده و چهره شهر به هم خورده است، آنها را جمع‌آوری می‌کنند.

وی با انتقاد از استفاده از واژه جمع‌آوری گفت: زمانی که از این واژه استفاده می‌کنیم، یعنی نگاه‌مان آن است که اگر این افراد را مثل یک شیء جمع کنیم، همه چیز درست می‌شود؛ در حالی که اگر برای ساماندهی این افراد برنامه‌ریزی نداشته باشیم، هیچ تغییری  در شرایط‌شان ایجاد نمی‌شود.

مدیرعامل موسسه زنان سرزمین خورشید با طرح این سئوال که آیا برای ساماندهی و توانمندسازی این افراد کارهای پژوهشی انجام شده، بیان کرد: باید به این نکته توجه داشت که هر یک از این افراد شرایط و مشکلات خاص خود را دارند و باید به مسائل هر یک به فراخور حالشان رسیدگی کرد؛ مثلا فردی که مشکل اعصاب و روان دارد باید به مراکز درمانی خاص این بیماری سپرده شود.

وی خاطرنشان کرد: میان نگاه اردوگاهی و رویکرد توانمندسازی افراد معتاد و آسیب‌دیده مغایرت وجود داشته و در این نوع نگاه به توانمندسازی توجه نمی‌شود.

ارشد همچنین در خصوص مخالفت مردم با ساخت مجتمع توانمندسازی بهاران در محلات گفت: این افراد نیز فرزندان این کشور هستند و به دلایل متعددی که چه بسا در آن نقشی نداشتند به این مشکلات دچار شده‌اند و ما نمی‌توانیم آنها را به کناری پرت کنیم.

معتادان هم شهروند جامعه هستند

این مددکار اجتماعی با بیان اینکه جامعه و دولت موظف هستند به گونه‌ای رفتار کنند که این افراد به عنوان شهروندان این سرزمین از حمایت‌های اجتماعی بهره‌مند شوند، اظهار کرد: نمی‌توانیم بگوییم؛ این افراد مقصر بوده‌اند، زیرا بسیاری از آنان آگاهانه این مسیر را طی نکرده و برای داشتن این نوع زندگی تصمیم‌گیری‌ نکرده‌اند.

ارشد ادامه داد: اگر این افراد را به خارج از شهر ببریم چه زمانی یاد می‌گیرند که می‌توانند با سلامت در جامعه زندگی کنند، لذا باید نهادها با مردم به گفتگو بنشینند و نگاه خشم و نفرت مردم محله نسبت به آنان را از بین ببرند و به مردم گوشزد کنند که سالم‌سازی این افراد کمک به جامعه است با انجام چنین اقدامی مردم دیگر به حضور مجتمع‌های توانمندسازی در محلات نه نمی‌گویند.

وی تصریح کرد: باید باور کنیم که هر اقدام اجتماعی می‌تواند؛ تبعات زیادی داشته باشد که اگر بوسیله مددکاران اجتماعی، جامعه‌شناسان و روانشناسان مورد بررسی دقیق قرار نگیرد؛ ممکن است عواقب ناخوشایندی داشته باشد.

مدیرعامل موسسه زنان سرزمین خورشید در پایان خاطر نشان کرد: به نظر من نباید این افراد بدور از شهر نگه داشته شوند بلکه باید در محلاتی که آرام‌تر هستند؛ مراکز بازتوانی برای آنان ایجاد شود تا این افراد بتوانند پس از توانمندسازی به راحتی وارد جامعه شوند