زیباترین روستای رنسانسی ایران +تصاویر

روستای ورکانه به‌عنوان نگین گردشگری روستایی باسنگ‌های لاشه که کوچه‌هایش را احاطه کرده‌ زیر نورهای موضعی به رنگ قهوه‌ای سوخته درمی‌‌آید و تصاویر اروپای دوران رنسانس را یادآوری می‌کند.

 تداخل نورهایی که از بالا و پایین دیوارها و خانه‌ها را احاطه کرده‌اند با رفتن خورشید خود را بیشتر به رخ می‌کشند و زیبایی که تمام بافت این روستا به دلیل درخشندگی‌اش به دست آورده برای بسیاری از گردشگران جاذبه‌ای مدرن در بافت سنتی محسوب می‌شود.

جاذبه‌هایی که حتی مسئولان سازمانی همدان نیز از آن به عنوان نگین روستاهای همدان نام می‌برند.

روستای ورکانه یکی از روستاهای دهستان الوند کوه شرقی در شرق شهرستان همدان است که در دامنه کوه قرار دارد و کوه‌های سرده در سه کیلومتری شمال شرقی، کوه سرخ بلاغ در سه کیلومتری جنوب غربی و کوه قره‌داغ در چهار کیلومتری شرق این‌ آبادی قرار دارند.

در هر کوچه این روستا که قدم می‌گذاری، فرش سنگی زیر پا، احساسی زیبا را در وجود انسان ایجاد می‌کند، تمام کوچه‌ها جدول‌کشی شده و مانند شهری زیبا به نظر می‌رسد و چراغ‌های روشنایی زیبایی که مناسب سنگفرش‌هاست کنار پیاده ‌رو تعبیه شده است.

این زیبایی وصف ‌ناشدنی حاکم بر روستای ورکانه همدان در پی امضای تفاهم‌نامه میراث فرهنگی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایجاد شد و به دنبال آن زیباسازی روستای ورکانه در چند فاز انجام گرفت و حفظ معماری سنتی آن جلوه‌ ای ویژه به خود گرفت.

این روستا زادگاه پرفسور توفیق موسیوند، سازنده نخستین قلب مصنوعی جهان است که در سال ۱۳۱۵ در این دیار چشم به جهان گشود.

روستای ورکانه همدان یکی از شش روستای گردشگری همدان

روستای ورکانه همدان یکی از شش روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.

بافت کالبدی روستای ورکانه همدان به دلیل ویژگی خاص فرهنگی، به عنوان میراثی ارزشمند از نیاکان به شمار می‌رود و حفظ و نگهداری آن را مورد تأکید قرار می‌دهد.


این روستا مدتها به لحاظ وضع خاص خود از نظر موقعیت جغرافیایی و ارتباطی و توانمندی اقتصادی و زیرساختی در انزوا قرار داشته است و در سال های اخیر با کشف پتانسیل هایش رونق به سراغ آن آمده است.

روستای ورکانه در دامنه جنوبی زاگرس مرکزی قرار گرفته و روستاهای این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و برخورداری از طبیعت زیبا از مناطق بسیار بکر به شمار می‌روند.


رودخانه ‌های فصلی ورکانه از ارتفاعات یخچال‌ها سرچشمه می‌گیرند و بعد از عبور از اراضی سیمین ورکانه به رودخانه فصلی ارزانفود می‌ریزند و سرچشمه گرفتن رودخانه دارستان (ارزانفود) از ارتفاعات روستای ارزانفود بر جاذبه‌های طبیعی منطقه افزوده است.

گذری بر کوچه پس کوچه‌‌های روستای سنگی ورکانه در فصل تابستان، نشان دهنده پرورش درختان گردو، سیب و زردآلو در حیاط برخی از واحدهای مسکونی است.

باغ فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا است

در روستای ورکانه باغهای سرسبز، اراضی و فضاهای سبز، نقطه مثبت و پتانسیل فعال برای برنامه ‌ریزی جهت جذب گردشگر محسوب می‌شود زیرا باغ به عنوان فضای اصلی زندگی برای مردمان این روستا مطرح است و در جای جای زندگی افراد رخنه کرده است به طوری که حضور باغ، هر چند کم وسعت، در حیاط خانه‌ها به وفور دیده می‌شود.

گذشته از این، محور ارتباط اصلی روستا از شهر همدان نیز دارای مناظر و چشم ‌اندازهای زیبایی است که می‌تواند به عنوان محوری توریستی مطرح شود زیرا وجود چشم‌ اندازهای زیبا و مناظر بدیع این محور را یکی از پتانسیل‌های بالفعل شهر همدان کرده است.

این محور از جاده همدان - ملایر منشعب می‌شود و پس از عبور از سد اکباتان و روستاهای یلفان، شمس‌ آباد و علی‌آباد به ورکانه می‌ رسد.

برخی بناها و فضاها که بیشتر در بخش مرکزی روستا و جاهایی که قدمت بیشتری دارند، شامل بناهای سطوح و فضاهای پر و خالی در هم ادغام شده هستند که بافت همگن ایجاد کرده‌اند.

در این فضا و بافت، تراکم بناها شدید است و معابر طراحی شده در این منطقه عرض کمی دارند. برخی بناها نیز به لحاظ ترکیب مربوط به دوره جدید هستند و به لحاظ ترکیب ‌بندی و بافت از نظم خاصی برخوردارند و در این بخش از بافت، در حیاط، باغ وجود دارد و بر زیبایی فضا افزوده است.

فضاهای باز روستا روی هم رفته ۶۲ هزار و ۵۶۹ متر وسعت دارند که ۱۷ هزار و ۲۰۷ مترمربع آن را معابر، چهار هزار مترمربع آن را فضای باز، ۲۰ هزار و ۲۸۶ مترمربع آن را عرصه‌های ساختمانی و ۲۱ هزار و ۷۶ مترمربع آن را باغها و اراضی تشکیل می‌دهند.

کاربرد سنگ در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند

روستای ورکانه به لحاظ کار و استفاده از مصالح بومی و محلی به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند.


کاربرد سنگ نه‌ تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر سنگ لاشه است که توسط ملات گل کار شده و پهنای این دیوارهای سنگی در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است.

سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می‌خورد و به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است.

پیشینه روستای ورکانه به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است.

محله درب مسجد قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه به شمار می‌رود

روستای ورکانه مجموعه‌ ای از چند محل است که هر کدام از چندین واحد همسایگی و مسکونی تشکیل شده‌ اند و در محله درب مسجد که قدیمی‌ترین محله روستای ورکانه به شمار می‌رود مسجد، حمام و مخابرات قرار گرفته است.

در محله کردها نیز که در شرق روستای ورکانه و ورودی آن جای گرفته، تنها مدرسه روستا واقع شده است و خرمن جا که به محله خرمنی معروف است در این محله قرار دارد.

محله عباس‌آباد سومین محله روستاست که در مناطق تازه توسعه یافته قرار دارد و غیر از نانوایی و یک آسیاب، کاربری دیگری در آن استقرار ندارد.

روستای ورکانه به دلیل اینکه در پیرامون آن معادن سنگ به فراوانی مشاهده می‌شود، نام ورکانه را به خود گرفته و وجه تسمیه روستای ورکانه را معادل محلی که در نزدیکی معدن یا ورکان است، آورده‌اند و شاید ورکانه را به دلیل قرار گرفتن این روستا در کنار رود و جوی آب به این نام خوانده ‌اند زیرا در زبان کردی، کانه به معنای چشمه است.

در روستای ورکانه مانند سایر روستاهای استان، ریش‌سفیدان جایگاه خاصی دارند و در زمانهای قدیم نیز نظام تصمیم‌ گیری و قدرت بر اساس ارباب رعیتی بوده است.

در آن زمان نقی‌خان قراگوزلو، خان روستا بوده و بعد از او نیز دخترش ارباب و حاکم روستا شده است و در حال حاضر نیز اصطبلی که در دو کیلومتری جنوب روستا ساخته شده، بقایایی از آن زمان است.

این اصطبل در سالهای پیش از انقلاب به عنوان مرکز پرورش اسب دربار مطرح بوده و در حال حاضر نیز جز آثار دیدنی روستا به شمار می‌رود.

این بنا دارای طول و عرضی به ابعاد ۷۵ در ۲۲ متر و با زیربنای کل یک هزار و ۶۵۰ مترمربع ساخته شده و دارای یک حیاط مرکزی است که در دو طرف حیاط فضای نگهداری اسب وجود داشته و دو ضلع دیگر، ‌ورودی و انبار علوفه بوده است.

ورودی اصطبل در ضلع شمال شرقی بناست و در ضلع‌های شرقی و غربی انبار علوفه و فضای نگهبانی تعبیه شده و کف انبارها از کف حیاط در حدود یک متر پایین‌تر است.

قلعه مهری خانم اثری تاریخی در روستای ورکانه است

قلعه اربابی نیز بنایی است که ساختمان آن با پلان چلیپایی طراحی شده، مربوط به مهری خانم، ارباب روستا بوده است.

این بنا در ابعاد ۱۲×۲۰ متر و با زیربنای ۳۳۰ مترمربع در دو طبقه ساخته شده است و طبقه دوم در قسمت مرکزی بنا ایجاد شده است.

ورودی بنا نیز از طبقه همکف و طبقه اول و از ضلع شرقی بنا صورت می‌گرفته است و دو پله از دو طرف ورودی طبقه همکف به طبقه اول منتهی می‌شود.

این بنا در فاصله ۱۰۰ متری در ضلع جنوبی روستا و در بستر سبز کوهپایه و مشرف به روستا واقع شده است.

وجود گورستان ساده ‌ای در روستای ورکانه که در آن هیچ سنگ قبری دیده نمی‌شود از دیگر مواردی است که مورد توجه قرار دارد.

در روستای ورکانه تنها یک مسجد و آن نیز در ضلع جنوبی روستا وجود دارد که بنای آن نوساز است و با مصالح جدید ساخته شده است.

نمای ساختمان مسجد از آجر کار شده و وضوخانه، فضاهای پشتیبانی و خدماتی مسجد در اطراف آن قرار دارد. این مسجد به لحاظ معماری داخلی کاملا ساده است و یک محراب کوچک با کاشی‌کاری اندکی در اطراف محراب در آن ساخته شده است.

روستای ورکانه همدان که به عنوان زیباترین روستای استان همدان معرفی شده است این روزها پذیرای شمار زیادی از مسافران است و فضای سبز و با نشاط آن روزهایی به یاد ماندنی را بدرقه راه میهمانان همدان می کند.


ورکانه در فصل‌های بهار و تابستان علاوه بر پذیرا بودن اقوام کوچنده و چادرنشین، گردشگران و مسافران زیادی را به خود جذب می‌کند و ییلاقهای تخته سنگ و دریخان، باغ‌های گردو، سیب و بادام از محبوبترین گزینه‌های یک سفر خانوادگی برای مردم همدان و سایر شهرهای دیگر محسوب می‌شود.

تابستانهای خنک و دلپذیر و زمستانهای سخت و خشن دستاورد اقلیم کوهستانی برای ورکانه است که شبها همچو نگینی در دل کوه می‌درخشد.

چهره روستا همیشه تمیز و بهداشتی است و همین پاکیزگی و نورهای درخشنده کوچه‌ها پس از غروب آفتاب، ورکانه را به یکی از زیباترین و پرطرفدارترین روستاها در بین مردم همدان تبدیل کرده است.