اینکه در مساله حجاب افراط شود درست نیست

نماینده مردم تهران گفت: اینکه در مسئله حجاب افراط شود، درست نیست. اینکه جلوی توریست‌ها را بگیرند، پسندیده نیست. از نظر اسلام ما حق تجسس نداریم. یعنی اگر زن و مردی یا دختر و پسری در خیابان با هم راه می‌روند، اینکه بگوییم شما چه نسبتی دارید، زن و شوهرید یا نیستید؟ اینها درست نیست.

 موضوع حجاب، یکی از چالش های همیشگی در فرهنگ عمومی ایران است. آمارهای مختلفی درباره رعایت حجاب در ایران وجود دارد، اما منتقدان به وضعیت حجاب همچنان ناراضی هستند. یکی از همیشه منتقدان به وضعیت حجاب در جامعه، علی مطهری، نماینده مردم تهران در مجلس است. او معتقد است باید تلاش های بیشتری برای بهبود وضعیت حجاب شود. این درحالی است که در امر حجاب، بیشترین نمود،‌ برخوردهای پلیس است. چندی پیش هم تردد مختلط گردشگران در کویر مصر، ممنوع شد. هرچند این تصمیم مسوولان شهر نائین با اعتراضاتی همراه بود،‌اما در یکی دو مورد، به دلیل نشستن زن و مرد کنار هم، پلیس مانع تردد اتوبوس گردشگران در کویر مصر شد. از سوی دیگر پلیس راهور اعلام کرده که با بدحجابی در خودروها برخورد می کند.

با علی مطهری در کافه خبر درباره اتفاقاتی که در چند وقت گذشته پیرامون موضوع حجاب افتاده است، گفتگو کرده ایم. مشروح آن را در ادامه می خوانید؛

بسیار گفته شده که نظرات سیاسی و فرهنگی شما متناقض است؛ از نظر سیاسی به فضای باز و آزادی بیان معتقدید، اما از نظر فرهنگی بسیار سخت گیرانه برخورد می‌کنید. مثلا در حوزه حجاب در هر دو دولت گذشته و فعلی، منتقد بوده اید. حتی تا حدی پیش می روند که شما را به عنوان یک دگم مذهبی می شناسند.

خیلی جاها از من این سوال را می پرسند. مخصوصا در دانشگاه ها. می‌گویند شما همان طور که طرفدار آزادی بیان هستید، طرفدار آزادی پوشش هم باشید. درحالی که این اشتباه است. اینها لازم و ملزوم یکدیگر نیستند. اتفاقا اگر کسی طرفدار آزادی بیان است، باید طرفدار حجاب هم باشد. آزادی بیان ناشی از این است که قوه تفکر انسان باید آزاد باشد، بنابراین بیان انسان هم که ناشی از تفکر انسان است باید آزاد باشد. انسان یک موجود مرکب است؛ هم استعدادها و قوای انسانی دارد و هم استعدادها و قوای حیوانی. ما می‌گوییم قوای حیوانی انسان باید تحت تسلط عقل و اراده او باشد. حیوانیت انسان اقتضا می‌کند که با هرگونه پوششی در جامعه ظاهر شود. اما انسانیت انسان اقتضا می‌کند که پوشش او محرک نباشد و بنیان خانواده را متزلزل نکند. بنابراین اگر گفتیم قوای انسانی انسان باید آزاد باشد، شامل آزادی بیان می شود، شامل مساله حجاب هم می‌شود و اینجا هیچ تناقضی درکار نیست. منتها ما طرفدار سختگیری نیستیم. فلسفه پوشش اسلامی این است که چه زن و چه مرد در جامعه تحریک‌آمیز حضور پیدا نکنند و جامعه صرفا محیط کار و فعالیت باشد نه التذاذات جنسی. اما درباره زن بیشتر توصیه شده چون تأثیر بیشتری دارد. این، مطلب بسیار درستی است. غربیها مسائل مربوط به عفاف را کوچک می‌شمرند ولی قرآن کریم این مسائل را مهم می‌داند. سوره نور که بیشتر درباره عفاف و روابط زن و مرد است با این جمله شروع می‌شود: سوره‌ای است که ما آن را نازل کردیم و آن را فرض و واجب کردیم.

اسلام درباره حجاب دستوراتی دارد که باید اجرا شود؛ اما به بهانه حجاب یکسری برخوردها می شود. مثلا تورهای مختلط گردشگری در کویر مصر اصفهان با منع مواجه شدند. حتی یکی دو مورد اجازه ورود اتوبوس گردشگران به نائین داده نشد چون زن و مرد در اتوبوس کنار یکدیگر نشسته بودند. چطور می شود هم حجاب و عفاف رعایت شود و هم حداقل آزادی های فردی رعایت شود.

اینکه در مسئله حجاب افراط شود، درست نیست. اینکه جلوی توریست‌ها را بگیرند، پسندیده نیست. از نظر اسلام ما حق تجسس نداریم. یعنی اگر زن و مردی یا دختر و پسری در خیابان با هم راه می‌روند، اینکه بگوییم شما چه نسبتی دارید، زن و شوهرید یا نیستید؟ اینها درست نیست. البته یک وقت هست که می خواهند بروند در هتلی شب بخوابند، باید مشخص باشد که رابطه زوجیت باهم دارند. اما بقیه اش را قبول نداریم. این درست نیست که یک اتوبوس توریستی می‌رود، خانم و آقایی کنار هم نشسته‌اند، برویم و جلویش را بگیریم. این، اختلاط به آن معنی نیست. این فرق می‌کند با اردوی مختلط دانشجویی که پسر و دختر قاطی هستند، باهم بروند کوه و بیایند. اینها آسیب ایجاد می‌کند.

نیروی انتظامی تنها نماد برخورد با بدحجابی شده است. هرموقع مراجع تقلید و نماینده‌های مجلس از وضعیت حجاب در کشور انتقاد می‌کنند، نیروی انتظامی حضور گشت‌های امنیت اخلاقی را بیشتر می‌کند و برخوردها با خانم‌های بدحجاب محسوس‌تر می شود. فکر می‌کنید باید برای مقابله با بدحجابی حتما برخورد انتظامی وجود داشته باشد؟ ضمن اینکه اکنون پلیس راهنمایی و رانندگی هم مسئول برخورد با بدحجابی در خودروها شده است.

این موضوع را که پلیس راهنمایی و رانندگی می‌تواند با بدحجابی برخورد کند من نشنیده‌ام.

اتفاقا پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ اعلام کرده که ۴۰ هزار خودرو در همین طرح برخورد با بدحجابی را جریمه کرده است.

یک طرحی در مجلس آمده بود که چنین چیزی اجرا شود اما به جریان نیفتاد.

چنین چیزی یعنی قانونی نیست؟

نمی‌دانم مستند قانونی آنها چیست. اما چند ماه پیش طرحی آمده بود و در کمیسیون فرهنگی مطرح شد که اگر کسی در خودرو بی‌حجاب یا بدحجاب باشد، آن خودرو ۱۰۰ هزار تومان جریمه می‌شود. من شخصا با این طرح مخالفت کردم، گفتم من همیشه از نظارت بر حجاب دفاع کرده‌ام، اما با این طرح مخالفم. معنی ندارد چنین چیزی. آیا این طرح باعث می‌شود حجاب بدتر شود یا بهتر؟ مثلا کسی که جریمه شده، روسری اش را بردارد و چهارراه بعدی برگ جریمه دربیاورد و بگوید من جریمه شدم، نیازی نیست حجاب داشته باشم! طرح نپخته‌ای بود که فعلا کنار گذاشته شده. اما اینکه نیروی انتظامی برخورد می‌کند، اطلاع ندارم. البته من خیلی نمی‌بینم که نیروی انتظامی با بدحجاب ها برخورد کند. بدحجاب فراوان است و کسی هم کاری با آنها ندارد.

برخورد انتظامی باید وجود داشته باشد؟

من معتقدم باید یک نظارتی وجود داشته باشد اما این که این نظارت چگونه باشد باید تدبیر شود.

مامور نیروي انتظامی صلاحیت دارد به کسی بگوید حجابش را رعایت کند؟

این بحث دوم است که نظارت چگونه باشد. در درجه اول دولت باید نسبت به پوشش اسلامی در اماکن دولتی حساسیت داشته باشد؛ در وزارتخانه ها، ادارات و سازمان‌های دولتی نسبت به این موضوع درباره کارمندان و مراجعان بی‌توجه نباشد. وقتی مردم احساس کنند دولت حساس است، ۵۰ درصد از مشکل حل می‌شود. اما اگر احساس کنند دولت خیلی توجه ندارد و احساس دوگانگی در نظام بکنند، عده‌ای سهل‌انگار می‌شوند؛ مشکلی که هم در دولت قبلی بود و هم در این دولت وجود دارد. دولتها معمولا نمی‌خواهند وارد این حوزه شوند، حالا به هر دلیل.

شما به اینکه نیروی انتظامی شدت عمل ندارد، انتقاد دارید؟

ارزیابی کار نیروی انتظامی نیاز به اطلاعات کافی دارد. البته خیابان مرحله آخر نظارت است. من معتقد به سختگیری نیستم. تنها با موارد بسیار ناهنجار که معمولا توأم با عناد و لجاجت است باید برخورد انتظامی شود آن هم محترمانه و ابتدا با تذکر؛ چون به طور کلی زن، چه با حجاب باشد و چه بدحجاب، باید مورد احترام باشد. این رفتار باید مرحله به مرحله باشد و با تذکر شروع شود.