دلیل سیاستهای تهاجمی عربستان چیست؟/موسویان:در صورت ادامه سیاستهای جاری، این کشور فرو می‌پاشد

اکنون روشن است که جامعه جهانی و قدرتهای بزرگ نگران تنش فزاینده در روابط دوقدرت خاورمیانه،ایران و عربستان، وتاثیرات منفی آن در گسترش نزاعهای قومی ،جنگ داخلی و عواقب فاجعه بارمنطقه ای آن هستند. مهم این است که بتوان دلیل سیاستهای تهاجمی اخیر عربستان را درک و ریشه یابی کرد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید،سید حسین موسویان معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی با انتشار مقاله ای در هافینگتون پست، با ذکر 14 مورد، عربستان را قدرت شکست خورده منطقه ای دانست و پیش بینی کرد درصورت استمرار سیاستهای جاری، این کشور دیر یا زود فرو خواهد پاشید.

 وی با مروری بر تحولات روابط ایران و عربستان بعد از اعدام دستجمعی 47 نفر توسط حکومت سعودی شامل چهار چهره برجسته شیعه از جمله شیخ النمر ،رهبر شیعیان عربستان، مینویسد:

اکنون روشن است که جامعه جهانی و قدرتهای بزرگ نگران تنش فزاینده در روابط دوقدرت خاورمیانه،ایران و عربستان، وتاثیرات منفی آن در گسترش نزاعهای قومی ،جنگ داخلی و عواقب فاجعه بارمنطقه ای آن هستند. مهم این است که بتوان دلیل سیاستهای تهاجمی اخیر عربستان را درک و ریشه یابی کرد.

به اعتقاد من دلیل سیاستهای اخیر عربستان را باید در چهار دهه شکستهای پیاپی دانست که ریاض سعی میکند با سیاستهای تهاجمی مانع از تغییر رژیم در عربستان گردد. اجازه دهید مروری بر برخی ازشکستهای چند دهه اخیر عربستان داشته باشیم:

1- در ابتدای دهه 80 عربستان و متحدینش از تجاوز صدام، دیکتاتور عراق،  به ایران حمایت کردند،دهها میلیارد کمک مالی به او کردند تا ایران را تجزیه کند. همه جملگی شکست خوردند، صدام رفت و ایران قدرتمند تر از همیشه باقیمانده است.

2-عربستان از 1980 تا 1990 چهار میلیارد دلار کمک مالی به گروههای وهابی افغانستان بویژه طالبان و القاعده نمود.ایران هم متقابلا روی گروههای تاجیک و هزاره و شیعه سرمایه گذاری کرد. بعد از حادثه حمله به برجهای دوقلوی نیویورک، ایران و آمریکا با همکاری مشترک  طالبان و القاعده را شکست دادند و حکومت جدید در افغانستان ایجاد کردند.

3-از 1920 به بعد، اقلیت سنی بر عراق حکومت میکرد وتبعیض نسبت به شیعه اکثریت اعمال میشد. با حمله سال  2003آمریکا به عراق صدام ساقط شد و در طی انتخاباتی آزاد شیعه به قدرت رسید. سعودیها هم گله ممندند که آمریکا عراق را دو دستی به ایران تحویل داد.

4-بعد از 2005 عربستان مدام تلاش کرد تا آمریکا را برای حمله نظامی به ایران قانع کند و به قول پادشاه سعودی "سرمار راقطع کند"، اما آمریکا زیر بار نرفت.

5-عربستان حامی اصلی بن علی دیکتاتور فاسد تونس بود که بعد از 23 سال حکومت،در ژانویه 2011 با تظاهرات مردمی مجبور به فرار شد.این اولین باری بود که براثر بیداری اسلامی و قیام مردمی، رهبر یک کشور عربی ساقط شد.

6-مبارک دیکتاتور فاسد مصر 30 سال با حمایت عربستان بر مصر حکومت داشت که با 18 روز تظاهرات مردم مصر درفوریه 2011 ساقط شد.

7-بعد از سقوط دیکتاتورهای تونس و مصر، این بار عربستان برای سرکوب قیام مردمی شیعیان اکثریت ، به بحرین لشگرکشی کرد تا از حکومت اقلیت سنی حمایت کند.باوجود پنج سال اشغال نظامی، ریاض در حل بحران بحرین هم شکست خورده است.

8-از آغاز بحران سوریه، عربستان سعی نموده که آمریکا را برای حمله نظامی به سوریه قانع کند لاکن تلاشهایش با شکست مواجه شده است.

9-سیاست "اسد باید برود" عربستان شکست خورده است.اسد برمسند قدرت باقی است و قدرتهای جهانی هم به این نتیچه رسیده اند که اسد بخشی از راه حل است.رابرت مالی مسئول خاورمیانه کاخ سفید حاشیه یک یادداشت کاری اینگونه مینویسد:" بجای اینکه رژیم اسد به زورقانع شود که در مورد سرنوشت خودش مذاکره کند،وضعیت سوریه به بن بست نظامی به نفع داعش کشیده شده که نتیجه آن یک بحران بی انتها با عواقب فاجعه بار انسانی، استراتژیک و جغرافیایی شده است".

10-با روی کار آمدن دولت روحانی و بعد از دوسال مذاکره، توافق هسته ای ایران و قدرتهای جهانی در جولای 2015 امضاء شد.اجرای موفقیت آمیز این توافق میتواند به همکاریهای مشترک ایران و آمریکا جهت حل بحرانهای منطقه همچون سوریه و عراق و یمن کمک کند. عربستان از این توافق آشفته شد و تهدید کرد که از پاکستان بمب اتم خواهد گرفت.

11-از اوائل 2015 عربستان مدام یمن را بمباران کرده و هزاران شهروند بیگناه را قتل عام کرده بدون اینکه هیچ دستاوردی بجز تقویت داعش و القاعده در یمن داشته باشد. ریچارد هاس رئیس شورای روابط خارجی آمریکا در توییتر خود نوشت : اکنون نگرانی این وجود دارد که یمن تبدیل به ویتنام عربستان گردد.

12-عربستان به قصد ضربه زدن به ایران، قیمت نفت را از 120 دلار به 30 دلار کاهش داده و اکنون خود دچار بحران کسری بودجه بیسابقه ای شده بطوریکه امسال 90 میلیارد دلار کسری بودجه خواهد داشت.

 12-عربستان با بحرانهای متعدد داخلی همچون: فساد، نبود دمکراسی، تبعیض آشکار علیه اقلیت شیعه، جنگ قدرت درداخل خانواده سلطنتی و بدترین کارنامه حقوق بشری مواجه است.

  14-امروزه جهان به اجماع رسیده که تروریسم تکفیری همچون داعش، بزرگترین تهدید امنیت جهان است .توماس فرید من نویسنده مشهور نیویورک تایمز نوشت:"داعش یک پدر دارد و آنهم عربستان سعودی ومجتمع صنعتی ایدیولوژیکی آن است". امروزه حتی آمریکا هم به این نتیجه رسیده که عربستان منبع اصلی حامی داعش است و گروههای تروریستی است.

موسویان سفیر پیشین ایران در آلمان با برشمردن 14 مورد از شکست های فاحش عربستان در سیاست خارجی و داخلی مینویسد:

 اکنون باید دید آخر خط چیست. ریاض باید درک کند که مشکلات اساسی دارد و نیازمند راه حل اساسی است.

از زمان انقلاب اسلامی 1979 ایران تاکنون عربستان تلاش کرده با هزینه ایران جایگاه ژئوپولتیک  خود را افزایش دهد.

عربستان تا کنون برای فرار از واقعیتها برای حل مشکلات خود ساخته اش همیشه یک راه حل ارائه کرد و آن هم "سرزنش ایران" بوده است.

 ریاض بسیار فراتر از ظرفیت خود دست درازی کرده است. در سوریه و بحرین و یمن دخالت کرده ، از گروههای تروریستی حمایت کرده و حالا هم با ایران قطع رابطه نموده است.

واقعیت این است که عربستان یک قدرت منطقه ای شکست خورده است که در صورت استمرار سیاستهای سنتی اش، دیر یا زود فرو خواهد پاشید.
 
*سید حسین موسویان معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی و محقق و مدرس فعلی دانشگاه پرینستون آمریکا