طرح کارت خرید کالای ایرانی، در چارچوب بسته اقتصادی دولت، ماه گذشته رونمایی و بانک مرکزی مسئول شد که مطابق با سياست‌هاي خروج از رکود و رونق‌بخشي به توليد و براي تخليه انبار توليدکنندگان، منابعي را براي خريد کالاهاي ايراني اختصاص دهد.
به علت گستردگی طرح، برخی از جزییات آن با ابهاماتی همراه شد، از جمله امکان خرید کالاهای خارجی با استفاده از این کارت‌ها که انتقاداتی را نیز به دنبال داشت.در راستای پاسخگویی به ابهام‌های ایجاد شده، ناصر حکیمی، مدیرکل فناوری اطلاعات و مسئول طرح کارت اعتباری کالای ایرانی در بانک مرکزی، در گفت‌وگویی توضیحاتی را در خصوص تفاوت خرید کالای ایرانی معرفی شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر کالاهای موجود در بازار ارائه کرد که مهم‌ترین آن در «نحوه تامین و تخصیص منابع» و «نرخ سود تسهیلات» است.
طرح کارت اعتباري چيست؟
طرح کارت اعتباري داراي دو بخش عمده است که همزمان در طرح پيشنهادي بانک مرکزي اجرا مي‌شود. در بخش اول مطابق با سياست‌هاي خروج از رکود و رونق‌بخشي به توليد، بانک‌مرکزي براي تخليه انبار توليدکنندگان منابعي را براي خريد کالاهاي ايراني تخصيص مي‌دهد. اين بدان معني است که براساس ميزان خريد کالاي ايراني، اين منابع به تدريج به بانک‌هاي عامل تزريق مي‌شود. طرح فني و اجرايي اين موضوع از دو ماه پيش در شاپرک و مرکز کنترل و نظارت اعتبارات (مکنا) اجرا شد و اکنون به صورت کامل تکميل شده است. بر اساس اين طرح، دارنده کارت اعتباري هنگام استفاده از کارت در دستگاه کارتخوان کد کالاي ايراني را وارد دستگاه مي‌کند و در صورت وجود کد در فهرست وزارت صمت، تسهيلات در قالب عقد مرابحه به دارنده کارت اعطا مي‌شود. در بخش دوم که در همین ساختار پیش‌بینی شده است، امکان صدور کارت اعتباری عام و فراگیر مشابه با روال‌های بین‌المللی کارت اعتباری، با استفاده از منابع بانک‌ها فراهم می‌شود.
نرخ سود علی‌الحساب اعتبار این کارت‌ها چقدر است؟
نرخ خريد کالاي ايراني 12 درصد است که به صورت اقساط دوازده ماهه قابل پرداخت خواهد بود. اما يک ويژگي مهم کارت‌هاي اعتباري و تفاوت آن با تسهیلات عادي، اعتبار گردشي است؛ يعني در طول مدت اعتبار کارت هر گاه تمام صورت‌حساب يا قسطي پرداخت شود، به اندازه ميزان تسویه شده مجدداً به اعتبار کارت اضافه مي‌شود.
میزان اعتبار تخصيصی بانک مرکزي چقدر است؟
به گفته مسئولان انجمن‌ها و اتحاديه‌هاي توليدکنندگان لوازم خانگی، موجودي کالاهای انبارشده حدود 1000 تا 1800 ميليارد تومان است ولی معيار بانک مرکزي ميزان اعلامي توسط وزارت صمت است که معادل 4200 ميليارد تومان را دربرمي‌گيرد. ميزان اعتبار تخصيصي بانک مرکزي به اين طرح تا چهار برابر موجودي است که اتحاديه‌ها و نمايندگان آنها در رسانه‌ها اعلام مي‌کنند و اين بدان معني است که بانک‌مرکزي در هماهنگي با ساير دستگاه‌هاي مربوطه، هدف حمايت از توليد داخلي را به صورت جدي دنبال مي‌کند.
آيا اين اعتبار صرف خريد کالاي خارجي نیز مي‌شود؟
ريالي از اعتباري که بانک مرکزي براي خريد کالاي ايراني تخصيص مي‌دهد، صرف خريد کالاي خارجي يا هرگونه کالا و خدمتي خارج از فهرست تعيين شده وزارت صمت، نمي‌شود. ميزان اعتباري که بانک‌مرکزي به بانک‌هاي عامل تخصيص مي‌دهد تابعي است از خريد کالاي ايراني و اعتبار صرفاً هنگامي تخصيص داده مي‌شود که واقعاً خريد کالاي ايراني صورت گرفته باشد.
دو تفاوت عمده برای خرید کالای داخلی اعلام شده با غیر از آن وجود دارد: اولاً نرخ تسهيلات براي خريد کالاي ايراني 12 درصدی بسيار پايين‌تر از نرخ‌هاي مرسوم تسهيلات بانکي است. تفاوت دوم، تامين مالي خريد ساير کالا و خدمات است که صرفاً از محل منابع بانک‌ها صورت مي‌گيرد و بانک‌مرکزي هيچ منبعي براي اين امور در اختيار بانک‌هاي عامل قرار نمي‌دهد.
چه سازکاری برای تفکیک خرید کالای ایرانی از خارجی تعریف شده است؟
اين فرایند در قالب يک سامانه متمرکز و پيچيده و برخط تحت عنوان مرکز نظارت و کنترل اعتبارات (مکنا) انجام می‌شود. به صورتي که هنگام خريد، علاوه بر مبلغ، بايد کد کالا هم وارد کارتخوان شود و تنها اگر اين کد در فهرست وزارت صنعت، معدن و تجارت باشد، تراکنش خريد انجام مي‌شود. ميزان خريد به صورت لحظه‌اي در اختيار وزارت صمت قرار مي‌گيرد و اين وزارتخانه مي‌تواند ميزان خريد و مصرف کالا را با موجودي توليدکنندگان کنترل کند.
این سازکار با استفاده از زيرساخت‌هاي اوليه موجود و تلاش شبانه‌روزي همکاران در حوزه پرداخت الکترونيکي برای به‌روزآوري نزديک به چهار ميليون پايانه کارتخوان براي پذيرش کارت‌ها و تغيير برنامه‌هاي سامانه‌ها، ایجاد شد. همچنين زيرساخت مکنا به عنوان بستر انجام کار در همين فاصله کم به‌گونه‌اي تغيير يافت که بتواند مديريت بيش از چند صد هزار کد کالايي و مديريت واريز به حساب توليدکنندگان را انجام دهد.
يا امکان بروز تخلفاتی مانند تباني و صدور فاکتور صوري وجود دارد؟
در سامانه مکنا، تسويه با توليدکننده صورت مي‌گيرد و پولي به حساب فروشنده واريز نمي‌شود که بتوان با آن تباني انجام داد. این سامانه به نحوی طراحی شده که در آن تباني و صدور فاکتور صوری، صرفه اقتصادي نخواهد داشت.
بخش دوم طرح شامل چه کالاهایی می‌شود؟
ويژگي مهم طرح کارت اعتباري اين است که بانک‌ها را قادر مي‌کند از منابع خودشان براي تامین اعتبار ساير کالاها و خدمات، با این شیوه، استفاده کنند. در بخش دوم طرح کارت اعتباري که بر اساس نياز مشتريان طراحي شده، براي اولين بار در چند دهه گذشته، ابزار تسهيلات مصرفي در اختيار عموم مردم قرار مي‌گيرد تا بتوانند در تنگناهاي مالي، نيازهاي خود را مرتفع کنند. به عبارت ديگر، اين کارت‌ها قابليت آن را دارند که بر اساس اعتبار مشتري، خط اعتباري مشخصي را در اختيار وي قرار دهند تا بتواند بر اساس توان مالي خودش در طول يک بازه طولاني مثلاً يک ساله، خريد کالا يا خدمات خود را در زمان کوتاه‌تري انجام داده يا در صورت نياز فوري به کالا يا خدمت خاص و عدم کفايت وجه دراختيار خود، از امکانات کارت اعتباري نظير تسهيلات عادي بانکي براي رفع نيازمندي خود استفاده کند. اين امر، تحولي مهم در تغيير رويکرد بانک‌ها محسوب مي‌شود که به جاي اعطاي وام‌هاي بزرگ به توليدکنندگان و تجار، بخشي از منابع خود را به سمت مردم و مصرف کنندگان هدايت کنند.
منبع:میزان
ارسال نظر
