اقتدار ایران و بازسازی اوپک

روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم سید محمد علی خطیبی سفیر سابق ایران در اوپک می نویسد: روز گذشته جلسه مهمی میان اعضای اوپک برگزار شد.

در ادامه این یادداشت آمده است: مهم ترین مباحث حول این جلسه، بحث بازگشت ایران به کشورهای صادرکننده نفت است. این جلسه به نوعی با لغو تحریم های غرب علیه ایران مصادف شد و این موضوع به حساس تر شدن این جلسه کمک کرد.

چند ماهی می شود که ایران به اعضای اوپک اعلام کرده با لغو تحریم ها تولیدات خود را به شرایط قبل از تحریم های غرب باز خواهد گرداند. این مساله هیچگاه مورد توجه کافی اعضای اوپک قرار نگرفت و به همین خاطر مقطع فعلی را از سه جنبه می توان مورد بررسی قرار داد: ١- بازگشت ایران. این مساله به تنهایی از اهمیت بالایی برخوردار است.

ایران همواره یکی از مهم ترین تولیدکنندگان نفت در وز گذشته جلسه مهمی میان اعضای اوپک برگزار شد. مهم ترین مباحث حول این جلسه، بحث بازگشت ایران به کشورهای صادرکننده نفت است: این جلسه به نوعی با لغو تحریم های غرب علیه ایران مصادف شد و این موضوع به حساس تر شدن این جلسه کمک کرد. چند ماهی می شود که ایران به اعضای اوپک اعلام کرده که با لغو تحریم ها تولیدات خود را به شرایط قبل از تحریم های غرب باز خواهد گرداند.

این مساله هیچگاه مورد توجه کافی اعضای اوپک قرار نگرفت و به همین خاطر مقطع فعلی را از سه جنبه می توان مورد بررسی قرار داد:

١- بازگشت ایران. این مساله به تنهایی از اهمیت بالایی برخوردار است. ایران همواره یکی از مهم ترین تولیدکنندگان نفت در میان اعضای اوپک بوده است و بالطبع بازگشت دوباره ما به بازار از اهمیت بالایی برخوردار است. البته این برای نخستین بار نیست که یک کشور عضو اوپک برای مدتی از بازار خارج می شود و مجددا قصد بازگشت به بازار را دارد. قبلادر جریان اشغال کویت، عراق و کویت از بازار اوپک خارج شدند ولی چند سال بعد و با فروکش کردن تنش ها دو کشور به بازار بازگشتند و از قضا در آن زمان نه قیمت ها لطمه خاصی خورد و نه اتفاق خاصی رخ داد.

ایران هم در شرایطی قصد دارد به بازار بازگردد که پیش بینی ها حاکی از این است که تقاضا برای نفت اوپک در سال آینده یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داشت و این خبر به این معنا است که بازگشت ایران نمی تواند موجب کاهش قیمت نفت شود. در حالی که تا چندی پیش بحث بر سر این بود که با بازگشت ایران باید برخی کشورها تولیدات خود را کاهش دهند تا نرخ نفت بیش از این آسیب نبیند.

ولی همه مشکل این نیست و احتمالادر سال آینده مانند امسال برخی اعضا سقف تولید خود را رعایت نکنند و باز هم نفت بیشتری تولید کنند که بتوانند از افزایش تقاضا بیشتر بهره مند شوند. طبیعی است چنین اتفاقی به شدت به قیمت نفت لطمه خواهد زد و سبب می شود تا قیمت به مراتب بیش از رقم کنونی آن کاهش داشته باشد. این مهم ترین نگرانی ای است که می توان در مورد کاهش قیمت نفت داشت. متاسفانه اوپک تا به امروز نتوانسته انضباط را به اعضای خود تحمیل کند و هیچ دلیلی وجود ندارد که در سال آینده میلادی هم بتواند این مهم را به اعضای خود تحمیل کند.

٢- نیاز به بازگشت اقتدار ایران. تنش های یک دهه اخیر دیپلماتیک ایران و اقدام مشترک غرب برای تحریم ایران، بیش از هر چیزی به اقتدار ایران در منطقه و سازمان های جهانی آسیب زد. به همین خاطر است که می بینیم کشوری مانند نیجریه با آنکه به شدت از رفتار عربستان متضرر شده، به جای درخواست کاهش تولیدات نفت از عربستان، به خود اجازه می دهد که از ایران بخواهد دیرتر وارد بازار شود.

این اتفاق مهمی است و نباید فراموش کنیم که ما یکی از مهم ترین تولیدکنندگان نفت جهان هستیم. به همین خاطر دولتمردان و مسوولان وزارت نفت ایران باید تمام تلاش خود را در روزهای آتی انجام دهند تا هر چه زودتر اقتدار را به نام پر افتخار میهن مان بازگردانند. بدون تعارف باید به کشورهای مختلف یادآور شد که ایران کشوری ضعیف نیست و کسی حق ندارد هر طور که مایل است با ایران صحبت کند. بازگشت اقتدار نیاز به یک کار بلندمدت ندارد و تنها از طریق رفتار مقتدرانه در یک مدت کوتاه هم به دست خواهد آمد.

٣- بازسازی سازمانی اوپک. اوپک یا هر سازمان دیگر، قبل از هر چیز وظیفه دارد تا از منافع اعضای خود دفاع کند. این به طور واقعی وظیفه مهمی است که به گردن تمام اعضای اوپک است. در حالی که در ماه های گذشته ٦٠ درصد از قیمت نفت کاهش یافته و تمام کشورهای عضو با مشکلات عدیده ای رو به رو شدند، اوپک از گرفتن یک تصمیم درست عاجز مانده است.

این نشان دهنده این است که اوپک تبدیل به یک سازمان منفعلی شده که نمی تواند اعضای خود را نسبت به تعهداتی که دادند هم پایبند کند. افراد یا کشورها عضو یک سازمان می شوند تا بتوانند به شکل جمعی منافع اعضای خود را افزایش دهند و سازمانی مانند اوپک اگر قرار باشد به روند کنونی خود ادامه دهد، در نخستین هدف خود شکست خورده است. درنتیجه ایران باید تلاش کند که در بازگشت خود به اوپک، ضمن حفظ اقتدار خود در بازسازی اوپک و تبدیل آن به سازمانی موثر و واقعی گام بردارد.