گزارش آژانس چه می‌گوید؟/ پرونده PMD برای همیشه بسته شد

همه منتظر یک گزارش بودند تا تکلیف مذاکرات،برجام، پرونده هسته و تحریم های ایران را مشخص کند. ایران که خود می دانست در طول این سالها چه کرده و چه نکرده است اما آنچه مشخص نبود انگیزه های سیاسی ای بود که گزارشات را تنظیم می کرد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی تدبیر و امید، پس از آنکه ایران و 1+5  در تیرماه به یک راه مشترک برای حل پرونده هسته ای دست یافتند قرار شد روز اجرای برجام بعد  از گذرادن روال قانونی در درون کشورها، 24 آذرماه باشد.

برجام از سوی دو بازیگر اصلی در این مذاکرات یعنی ایران و آمریکا در شرایطی که در هر دو کشور از سوی مخالفان تلاش های بسیاری صورت گرفت تا طرح جامع اقدام مشترک راه به جایی نبرد اما نهایتا برجام تائید شد.

حال باید آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارشی از برنامه هسته ای ایران تهیه کند گزارشی که اجرا شدن یا نشدن برجام به آن بستگی داشت.

PMD  اوج اختلافات

مذاکراتی که بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم آغاز شد و دو سال به طول انجامید یک نقطه اختلاف مشخص داشت که حتی گاهی اوقات مذاکرات را تا ورطه شکست پیش می برد و آن موضوع پی ام دی یا بعد نظامی پرونده هسته ای ایران بود.

1+5 اصرار داشت تاسیسات نظامی نیز مشمول بازدیدها شود و از آنجایی که مسئله نظامی هر کشور موضوعی محرمانه است پذیرفتن آن برای ایران غیر ممکن بود.

مذاکرات به اوج خود رسید و اختلاف بر سر تاسیسات نظامی بالا گرفت تا جایی که در آخرین مذاکرات آمانو به ایران سفر کرد و با مقامات ارشد در این راستا به گفت و گو پرداخت و نهایتا تصمیم گرفته شد از برخی مراکز نظامی با صلاحدید ایران بازدید به عمل آید.

گزارش سرنوشت ساز آژانس

اینکه ایران هیچگاه به دنبال بمب هسته ای نبوده از ابتدا هم مسئله ای کاملا مشخص بوده است چرا که اساسا دلیلی برای وجود بمب هسته ای نبود مضاف بر آنکه مقام معظم رهبری فتوایی در راستای حرام بودن آن صادر کرده بودند و بارها طرف مقابل به این فتوا استناد کرده اند.

ایران که خود مطمئن بود، انحرافی در برنامه های هسته ای اش ندارد  اما آنچه نا مشخص بود گزارش های سیاسی  ای بود که  از سوی آژانس بین المللی اتمی صادر می شد گزارش هایی که در طول 12 سال مذاکرات بی سابقه نبوده است

هر بار که مذاکرات به راه حلی نزدیک می شد آژانس در بازدید خود مسئله ابهام در صلح امیز بودن برنامه هسته ای را مطرح می کرد گزارش هایی که رد پای دشمنان ایران در آن مشاهده می شد.

این بار نیز باید  آژانس گزارش خود را ارائه می کرد تا تکلیف مشخص گردد و گام دوم یعنی اجرای تعهدات و اجرای تمام و کمال برجام اجرا شود.

ایران تخلف نکرده است

13 روز تا نشست شورای حکام و تصمیم گیری های نهایی باقی مانده است؛ نشستی که گزارش امروز آژانس انرژی اتمی محور آن خواهد بود؛

هرچند نگرانی هایی وجود داشت تا به سبک قبل لابی ها و سیاسی گری ها در گزارش آژانس خودنمایی کند اما گویا این سازمان نیز تصمیم گرفته است تا برای حل موضوع حقایق را گزارش کند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این گزارش، مدعی شده ایران پیش از سال 2003 برخی اقدامات تحقیق و توسعه در زمینه سلاح‌های اتمی انجام داده است، اما بعد از سال 2009، نشانه‌هایی از فعالیت‌های مشکوک هسته‌ای ایران وجود ندارد.

در بخش خلاصه گزارش آژانس آمده است: «ارزیابی آژانس این است که قبل از پایان سال 2003 طیفی از فعالیت‌های مرتبط با ساخت ابزار انفجار هسته‌ای در ایران به صورت تلاش‌های هماهنگ انجام شده است، و برخی از فعالیت‌ها قبل از سال 2003 انجام شده‌اند. ارزیابی آژانس این است که این فعالیت‌ها، از سطح مطالعات امکان‌سنجی و علمی، و کسب برخی صلاحیت‌ها و توانمندی‌های فنی مرتبط بالاتر نرفته‌اند. آژانس هیچ شواهد موثقی درباره فعالیت‌هایی در ارتباط با ساخت بمب انفجاری هسته‌ای بعد از سال 2009 در اختیار ندارد.»

این گزارش می‌افزاید: «آژانس هیچ نشانه موثقی درباره انحراف مواد هسته‌ای در ارتباط با جنبه‌های نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران نیافته است.

PMD برای همیشه بسته شد

از آنجایی که مهمترین نقطه اختلاف ایران و 1+5 بعد نظامی پرونده هسته ای بود و مسئله پی ام دی به حل این موضوع بر می گردد گزارش نهایی آژانس در این زمینه بسیار سرنوشت ساز بود.

سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در واکنش به گزارش جدید مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ارزیابی نهایی بر سر مسایل گذشته موسوم به "پی ام دی" به ایسنا گفت: گزارش ارزیابی نهایی آژانس درباره مسایل گذشته نشان می‌دهد که هیچ نشانه‌ای از یک برنامه نظامی هسته‌ای یا انحراف مواد هسته‌ای در ایران پیدا نشده و صلح‌آمیز بودن برنامه ایران اثبات شده است و اکنون نوبت گروه 1+5 است که موضوع را در شورای حکام ببندد. آژانس در گزارش خود ضمن اشاره به همکاری‌های کامل ایران با آژانس بر طبق نقشه راه اذعان کرده است که این همکاری‌ها آژانس را قادر ساخته تا ارزیابی نهایی خود را از موضوع "پی ام دی" ارائه کند. بنابراین می‌توان گفت که همه اقدامات در زمینه مسایل گذشته به طور کامل به سرانجام رسیده و موضوع "پی ام دی" پشت سر گذاشته شده است.

وی در ادامه با بیان این‌که "در گزارش آژانس هیچ عبارتی مبنی بر پایبند نبودن ایران به تعهداتش طبق ان پی تی وجود ندارد" تصریح کرد: آژانس تایید کرده که هیچ علامتی مبنی بر انحراف مواد هسته‌ای در ایران پیدا نشده است. بدین ترتیب این گزارش بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران صحه گذارده و راه را بسته شدن موضوع در شورای حکام همواره می‌کند. بنابراین اکنون کشورهای عضو گروه 1+5 باید بر طبق بند 14 برجام قطعنامه‌ای را با هدف بستن موضوع به شورای حکام ارائه کنند و شورای حکام نیز نسبت به تصویب این قطعنامه و بستن پرونده مبادرت کند.

رییس ستاد پیگیری برجام در وزارت امور خارجه، اعلام کرد: اقدام برای ارایه قطعنامه مذکور به شورای حکام از سوی 1+5 ظرف دو هفته آینده صورت خواهد گرفت.

آژانس تایید کرد نشانه‌ای از وجود چرخه سوخت اعلام نشده در ایران نیست.

واکنش متفاوت امریکا و اسرائیل

وال استریت ژورنال، چند ساعت بعد از اعلام گزارش آژانس انرژی اتمی درباره پرونده سابقه فعالیت های ایران در حوزه انرژی هسته ای مقامات آمریکا نسبت به این گزارش واکنش نشان دادند.

مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ساعتهای ابتدایی بعد از گزارش در کنفرانس خبری بر خلاف آنچه انتظار می رفت گزارش آمانو را در جهت تسریع اجرای برجام ارزیابی کرد.

وی گفت ما از گزارش آژانس درباره سابقه پرونده هسته ای ایران و حال حاضر این پرونده استقبال می کنیم. هرچند اگر هم در گذشته فعالیت های هسته ای صلح آمیز نبوده باشد ولی این مسئله در زمان حال رعایت می شود.

تونر اعتقاد دارد این گزارش می تواند مسیر اجرای برجام و حذف تحریم های اقتصادی علیه ایران را هموار کند.

هرچند این گزارش واکنش مثبت امریکا را به دنبال داشت اما در مقابل رژیم صهیونیستی متحد استراتژیک امریکا واکنش متفاوتی داشت و همانطور که پیش بینی می شد این گزارش به مزاقش خوش نیامد.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی  در واکنش به گزارش آژانس خواستار تحقیقات بیشتر آژانس درباره پرونده هسته ای ایران شد.

وی بر خلاف مقامات آمریکایی ادعا کرد این گزارش ثابت می کند که ایران در حال حاضر فعالیت هایی در جهت رسیدن به سلاح هسته ای را دارد.