طرح‌های ضربتی در حوزه آسیب های اجتماعی

روزنامه ایران در یادداشتی به قمل حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی نوشت:


موضوع آسیب‌های اجتماعی به علت ماهیتی که دارد از آن دست موضوعاتی نیست که با اجرای طرح‌های ضربتی و فوری بتوان آن را مدیریت کرد. مسئولان کشور تاکنون طرح‌های بسیاری را در زمینه آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد و تکدی گری اجرا کرده‌اند اما هیچ کدام موفق نبوده‌است. حالا مسئولان اعلام کرده‌اند که می‌خواهند زنان معتاد را با یک طرح ضربتی جمع‌آوری کنند. این هم بدان علت است که هر زمان موضوعی رسانه‌ای می‌شود ما اقدامات فوری انجام می‌دهیم. اما آیا آسیب‌های اجتماعی یک شبه پدید آمده است که بتوانیم یک شبه هم آن را مدیریت کنیم. آسیب‌های موجود در شهر یک نشانه هستند؛ نشانه‌هایی که به ما می‌گوید در زمینه اجتماعی بسیار غفلت کرده‌ایم. تأملی بر وضعیت اجتماعی کشور بویژه درحوزه آسیب‌های اجتماعی و جرایم نشان می‌دهد که در دو برنامه قبلی نتوانستیم در این حوزه موفقیت‌هایی کسب کنیم که باید این اعتراف تلخ را داشته باشم که درحوزه آسیب‌های اجتماعی شرایط ما بدتر هم شده است.

افزایش آمار طلاق، کاهش ازدواج، افزایش پرونده‌های قضایی، آمار قابل توجه افراد ورودی به زندان، افزایش زنان سرپرست خانوار، افزایش آمار اعتیاد، خطرناک‌تر شدن مواد مخدر مصرفی مردم، آمار افراد مبتلا به اچ. آی. وی، تنوع آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی،… خود بر این نکته صحه می‌گذارد. همه این شرایط نشان می‌دهد که امروز امور اجتماعی باید در زمره اولویت کشور در حوزه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی باشد. با این حال گفته می شود می‌خواهیم شهر را امن کنیم چند روزی این افراد را از سطح شهر جمع‌آوری و بعد از مدتی دوباره آنها را رها می‌کنند. چرا که بخوبی می‌دانند که نه بودجه نگهداری آنها را دارند و نه جای مناسب برای اسکان آنها. به عنوان کارشناس مسائل اجتماعی معتقدم که تجمع افرادی که درگیر آسیب‌های اجتماعی هستند در یک مکان به خودی خود آسیب زا است. تجربه سال 77 مرکز شفق نشان می‌دهد این‌گونه طرح‌ها ناکارآمد است. نمی‌دانم چرا مسئولان این همه اصرار به اجرای طرح‌هایی دارند که محکوم به شکست است.

در همه دنیا رویکرد قضایی و نگهداری به هیچ عنوان مطرح نیست. درخواست ما تأسیس گرمخانه‌های درمان اعتیاد است. به جای آن بهتر است حساسیت مردم نسبت به آسیب‌های اجتماعی و افزایش سواد مجازی و رسانه‌ای جامعه بویژه نوجوانان و جوانان را افزایش دهند. همچنین استفاده از ظرفیت‌های مدیریت شهری و روستایی برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی، توسعه خدمات اجتماعی و بهبود سطح بهداشت روانی و اجتماعی جامعه، ترویج سبک زندگی سلامت محور و مبتنی بر آموزه‌های فرهنگ اسلامی، سطح‌بندی خدمات اجتماعی در زمینه آسیب‌های اجتماعی، توانمندسازی افراد و گروه‌های در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی، فراهم کردن زمینه بازگشت آنها به جامعه و پاسخگویی به نیازهای مشروع گروه‌های مختلف اجتماعی، تقویت مداخله‌های مددکاری اجتماعی قبل از مداخله‌های قضایی - انتظامی، تمرکز بخشیدن به حمایت‌های اجتماعی، مددکاری اجتماعی، مشاوره اجتماعی، حقوقی و برنامه‌های اشتغال حمایت شده و گسترش روحیه نشاط و شادابی، امیدواری، اعتماد اجتماعی و تهیه طرح‌های مربوط به توسعه اجتماعی از دیگر کارهای مسئولان باشد.