تشیع در اوج اقتدار علمی است

حجت الاسلام والمسلمین دکتر تقی زاده پیش از ظهر امروز در همایش گفتمان دینی دانشجویی و طلاب با محوریت بررسی کرسی های شیعه شناسی در غرب ابراز داشت: تاسیس حوزه های علمیه به زمان شیخ مفید می رسد که شاگردانی همچون سید مرتضی علم الهدی، سید رضی و شیخ طوسی را تربیت کرد، پس از غلبه سلجوقیان بر بغداد شیخ ابوجعفر طوسی به نجف مهاجرت کرد و حوزه علمیه نجف را تاسیس کرد که یکی از دو مرکز مهم مطالعات اسلامی بود و امروز حوزه علمیه قم به اندازه تمام حوزه های جهان فعالیت های مهمی را انجام می دهد و حوزه های علمیه قم و نجف توانسته اند تشیع شناسی را که شیخ مفید و شیخ طوسی بنا نهاده بودند بطور تخصصی و گسترده تداوم بخشند.

او با بیان اینکه تشیع یک مذهب و شیعه یک جمیعت است؛ بیان داشت: در شیعه شناسی از عقاید یک جمعیت خاص بحث می کنیم؛ امروزه دانشمندان این حوزه معتقدند که مطالعات شیعه شناسی به شیوه نوین توسط گلدزیهر پایه گذاری شده است، او دبیر کل جامعه یهود مجارستان بود و ابتدا به وسیله یادگیری زبان عربی این زمینه را فراهم کرد و یک کتاب بسیار مهم به نام مطالعات اسلامی نوشت که پس از آن لقب پدر مطالعات اسلامی را گرفت.

رئیس موسسه شیعه شناسی پطروشفسکی استاد تاریخ خاورنزدیک و خاورمیانه و همچنین نولد قرآن شناس معروف آلمانی و مترجم قرآن به آلمانی را از پیشتازان و محققین بزرگ زمینه اسلام شناسی و بخصوص شیعه شناسی ذکر کرد.

او با اشاره به اولین همایش شیعه شناسی در فرانسه در سال ۱۹۶۸ و قبل از انقلاب اسلامی ایران بیان کرد: متاسفانه هیچ اطلاعات دقیقی از جزئیات این مراسم در دسترس نیست و تنها از اسامی مشترک اعلام شده می دانیم از ایران آقای دکتر نصر و از لبنان امام موسی صدر و چندین نفر دیگر ازسایر کشورها در این مراسم حضور داشته اند و امام موسی صدر دوبار برای آنها سخنرانی کرده است؛اما یکی از کسانی که در این مراسم حضور داشته است برنارد لوئیس بوده است که در این مراسم گفت است”پیشنهاد می کنم ایران را به قطعات قومی تقسیم کرده و بین کشورهای نوپا بنام کردستان بزرگ یا آذربایجان بزرگ تقسیم کنند” و اولین کسی که واژه اسلام هراسی را در غرب مطرح کرد همین فرد بود.

تقی زاده در مورد مهمترین مشارکت های علمی مستشرفان به اسلام افزود: کتبی همچون تاریخ ایران به نویسندگی کبریج و دائره المعارف اسلام است که مهمترین ویژگی های مطالعات اسلامی دردپارتمان های شرق شناسی غرب را رویکرد استعماری محسوس ، بهره گیری از استادان یهودی و مسیحی ،بهره گیری از منایع اهل سنت در مطالعه تشیع و ورود به اسلام و تشیع از طریق زبان شناسی تشکیل داده است.

او با اشاره به اهمیت وقوع انقلاب اسلامی در سال ۵۷ گفت: انقلاب اسلامی ایران نقطه عطفی در گستردگی مطالعات شیعه شناسی در دانشگاه های جهان بود و از آن پس مطالعات شیعه شناسی در دانشگاه به شدت گسترش یافت و عده زیادی به این فعالیت علاقمند شدند.

دانش آموخته دانشگاه منچستر ادامه داد:در کشور فلسطین دانشگاه هایی نظیر تل آویو دارای سه مرکز مطالعات شیعه شناسی است که راجع به اسلام و بخصوص مذهب تشیع تحقیقات فراوانی می کنند، همچنین دانشگاه حیفا و عبدی اورشلیم از دانشگاه های برتری هستند که در این کشور به مطالعات اسلامی می پردازند بطوریکه اگر حتی یکی از کتب شیعه را در ایران نتوانستید پیدا کنید قطعا در اسرائیل می توانید پیدا کنید.

او با اشاره به دومین کنفرانس بزرگ شیعه شناسی بیان کرد: دومین کنفرانس شیعه شناسی بعد از انقلاب اسلامی ایران رخ داد و شخصیتی همچون مارتین گرامر ویراستار کتاب «تشیع، مقاومت و انقلاب» در آن شرکت کرد.

تقی زاده گفت: در کشورهای اروپایی مراکز بزرگی همچون مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه آکسفورد، دانشگاه اگزتر-انستیتو مطالعات عربی و اسلامی، کالج اسلامی لندن زیر نظر جامعه المصطفی العالمیه، موسسه مطالعات اسماعیلیه لندن، دانشگاه سوآس لندن که دو مرکز دارد ، دانشگاه ادینبورو، مرکز مطالعات اران شناسی سنت اندرو و بنیاد آیت الله خوئی تاسیس شده است که از دانشگاه اگزتر افرادی همچون رابرت گلیو که احتمالا پرونده تجدید بنای فقه شیعه را در سر دارد را تربیت کرده و گاهی از آنها دعوت می شود تا در مدرسه دارالشفاء صحبت کنند و به او جایزه می دهند و این کار حوزه بسیار جای تعجب دارد که در این زمینه با کارشناسان مشورت نمی کنند.

رئیس موسسه شیعه شناسی همچنین در ارتباط با موسسه مطالعات اسماعیلیه لندن نیز گفت: موسسه مطالعات اسماعیلیه لندن بسیار فعال است و ساختمانی بسیار هنری دارد بطوریکه هرکس که به لندن سفر می کند برای بازدید به آنجا می رود،این موسسه شعب های گوناگونی در لندن،برنابی،یسبون،دبی،دوشنبه وتورنتو دارد،ریاست این فرقه را آقاخان به عهده دارد و دیدار های متعددی را با جان کری وزیر امورخارجه آمریکا، نخست وزیر کانادا و رئیس جمهور اسبق افغانستان داشته است و کسی که مرکز لندن را اداره می کند فرهاد دفتری است که شیعه و دارای دکتری اقتصاد است و کتابی با نام تاریخ و عقاید اسماعیلیه را نوشته است بعد از آن رضا شاه کاظمی است که بسیار قوی صحبت می کند و با دفتر آیت الله العظمی سبحانی در قم ارتباط قوی دارد و دکتری ادیان تطبیق از دانشگاه کنت وشنی را دارد.

او همچنین در رابطه با مراکز مطالعاتی در فرانسه گفت: رئیس این مرکز محمدعلی معزی اسلام شناس ایرانی است که عقیده دارد علی اللهی ها شیعه اصیل هستند از دیگر استادان مطالعات اسلامی در این کشور می توان به ریچارد، فرانسوا توآل، اکسیم رونسون و الیو روی که بعد از انقلاب کتابی را منتشر کرد که در آن گفته بود کسی از این پس به دنبال اسلام نیست که با ظهور بیداری اسلامی در یمن و بحرین و… این کتاب شکست خورد.

تقی زاده در رابطه با مطالعات اسلامی در سایر کشورها نیز گفت:در آلمان افرادی همچون هاینس هالم، فان اس و خانم اشمیت فارغ التحصیل از مرکز مطالعاتی برلین و مسلط به ۸ زبان زنده دنیا فعالیت می کنند؛ همچنین در کشور هلند انتشارات برلین معروف ترین انتشارات دنیا با چاپ کتبی همچون دائره المعارف اسلام در ۱۵ جلد،القرآت سیاری،کتاب سال مسلمانان در اروپا (که هرساله اطلاعاتش تازه می شود و تجدید چاپ می شود) توانسته است بعنوان یک مرکز مهم مطالعات اسلامی در این کشور فعالیت کند؛ در کشورهای کانادا و آمریکا نیز افرادی چون لیاقت تاکیم، لیندا کلارک، مدرسی طباطبائی، برنارد لوئیس، مایکل کوک، سید ولی رضا نصر، چیتک، اسپورزیتو، ساشادینا، نجم حیدر و استاد سید حسن صدر که به زبان اول اسلام شناسی معروف هستند فعالیت می کنند.

او در پایان تاکید کرد: از حامیان معروف مطالعات اسلام شناسی در دوران معاصر می توان به بنیاد آقاخان،ولید بن طلال،شیخ رائه،امید شارجه،بنیاد خوئی و بیت شریف رهبری اشاره کرد که مهمترین فعالیت های صورت گرفته آنها را می توان چاپ جدید دائره المعارف اسلام،دائره المعارف تشیع،دائره المعارف اسلام معاصر،دائره المعارف قرآن و دائره المعارف حدیث دانست.