مسکن مهر میراثی پردردسر برای دولت تدبیر

پروژه مسکن مهر یکی از خدمات دولت احمدی نژاد بود که در مسیر اجرا فراز و نشیب زیادی را به خود دیده است. در شرایطی که قیمت مسکن در کشور به هر دلیل بزرگ و کوچکی مدام در حال تغییر و نوسان است، بهره‌مندی از این خانه‌های طرح مسکن مهر می‌توانست و می‌تواند مسکن مناسبی باشد.

اما چرا مسکن و به چه دلیل نقشی قطعی و دائمی را نباید برای این واحدها متصور بود؟ پاسخ این قضیه را می‌توان در مشکلاتی دانست که سر راه احداث، تکمیل و بهره برداری از آنها وجود دارد.

کمبود اعتبارت برای اجرای زیرساخت‌هایی چون گاز، برق و آب، کیفیت پائین ساخت و سازها و مصالح به کار رفته در آنها، کندی روند دریافت تسهیلات، ناتوانی بسیاری از متقاضیان در تأمین مبلغ آورده، عدم آماده‌سازی زمین توسط مسکن و شهرسازی، دو برابر تمام شدن قیمت مسکن مهر نسبت به استان‌های همجوار، حین تحویل به شهروندان و مشکلات تعاونی‌های کردستان از جمله این موارد است.

در حالی که فلسفه اجرای این طرح، تأمین زمین مسکن مهر از سوی دولت و پرداخت هزینه ساخت از سوی متقاضیان بود، عوامل مختلفی موجب شد تا این قضیه چندان عملیاتی نشود.

از جمله آنها می‌توان به همین مسئله ناتوانی برخی متقاضیان در تأمین آورده اشاره کرد که با توجه به شکل آپارتمانی ساخت مسکن مهر ، حتی موجب شد تا دیگرانی نیز که توان تهیه این مبلغ را داشتند به ناچار از خانه‌دار شدن باز بمانند، چرا که شرط تحویل مسکن مهر، تأمین آورده توسط تمامی متقاضیان آپارتمان بود.

از سوی دیگر کندی احداث واحدهای مسکن مهر در کردستان، موجبات افزایش هزینه تأمین مصالح و در نتیجه ساخت و ساز را به دنبال داشت که در نهایت دود این اتفاق به چشم متقاضیانی رفت که به این دلیل وادار شدند مبالغ بیشتری از آنچه در قراردادها به عنوان آورده متقاضی  منعقد شده بود، پرداخت کنند. 

بانک مرکزی هزینه مسکن برای شهروندان ایرانی را در استان‌های مختلف کشور به صورت رسمی اعلام کرده و آن را رقمی بین 17 تا 45 درصد دانسته است که این مطلب بر فرض واقعی بودن آن و بدون توجه به آمارهای غیر رسمی، خود گویای نقش مسکن در سبد دخل و خرج خانوارها است.

نکته دیگر به بحث تسهیلات باز می‌گردد که به گواه متقاضیان مسکن مهر، برخی تعاونی‌های مسکن در زمانی که کار ساخت و ساز به مراحل نهایی خود نزدیک می‌شود از پرداخت تسهیلات به افراد سرباز می‌زنند و به این ترتیب امیدهای مردم را نقش بر آب می‌کنند.

راکد ماندن ساخت خانه‌ها به این دلیل و ناتوانی متقاضیان مسکن مهر در استفاده از پول خود علاوه بر اینکه ارزش آورده آنان را پائین می‌آورد، چه بسا زندگی را برای آنهایی که به امید خانه‌دار شدن اجاره نشینی را تحمل کرده‌اند نیز سخت و مشقت‌بار می‌کند.

اگر چه مسئولان ساخت مسکن مهر همواره بر ارتقای کیفیت خانه‌ها تأکید داشته‌اند، اما به طور قطع قضاوت اصلی را استفاده کنندگان از این واحدها خواهند داشت که در بسیاری مواقع از نبود کیفیت مناسب و مطلوب در این رابطه گلایه‌هایی داشته‌اند.

سهم استان کردستان در احداث مسکن مهر 40 هزار واحد بوده است که بنا به گفته مسئولان استان 10 هزار واحد در سال 90 و 10 هزار واحد دیگر در فروردین جاری به بهره‌برداری رسیده است.

طی سفر اخیر معاون اول رئیس جمهور به استان کردستان نیز 4 هزار واحد مسکن مهر به بهره‌برداری رسید که با یک حساب سرانگشتی این آمار باید تاکنون 24 هزار واحد معادل 60 درصد سهم استان باشد.

در حالی که قرار بود 40 هزار واحد تا پایان سال 92 به بهره‌برداری برسد، آمار 60 درصدی تا این مقطع زمانی نمی‌تواند چندان قانع کننده باشد حتی اگر متولیان مسکن در کردستان قول تحقق این عدد را تا انتهای سال داده باشند.

ضمن آنکه با توجه به کیفیت نه چندان مطلوب ساخت و سازها تا امروز، مشخص نیست با سرعت گرفتن احداث 16 هزار واحد دیگر سرنوشت ساخت آنها از زوایای گوناگون چون مصالح به کار رفته و استحکام چگونه خواهد بود.

و سخن پایانی آنکه اگر چه ایده ساخت منازل ارزان قمیت برای اقشار کم‌درامد جامعه امری شایسته تقدیر بود، اما لازم است مسئولان آینده دولت و  بویژه متولیان در استان کردستان با بازنگری دقیق در طرح نسبت به رفع مشکلات اساسی مسکن مهر و جلب رضایت متقاضیان اقدامات لازم را انجام دهند.