کاخ سفید آماده اجرای توافق هسته‌ای

بیست‌وهشتم تیرماه جاری وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که متن و ضمایم جمع‌بندی هسته‌ای میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 را به کنگره این کشور تحویل داده است. از آن پس بود که نمایندگان کنگره ایالات متحده به سبب قانونی که اندکی پیشتر تصویب کرده بودند، 60 روز برای بررسی پیش‌نویس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) فرصت پیدا کردند. این 60 روز از دوشنبه 29 تیرماه آغاز شد و امروز 17 سپتامبر برابر با 26 شهریور مهلت مندرج در قانون موسوم به «کورکر» پایان خواهد یافت. پیش از پایان مهلت بررسی متن برجام در صورتی که کنگره رای به عدم تصویب آن بدهد، رییس‌جمهور آمریکا 12 روز فرصت خواهد داشت تا مصوبه کنگره را وتو کند. در این صورت کنگره برای بی‌اثر کردن وتوی رییس‌جمهور، 10 روز مهلت دارد دو سوم آرا در مجلس نمایندگان و سنا را به‌دست آورد.

کفایت مذاکرات

در این حال دموکرات‌های سنا برای دومین بار با رای‌گیری درباره کفایت مذاکرات هسته‌ای در سنای آمریکا مخالفت کردند و جمهوریخواهان مخالف توافق هسته‌ای را برای رای‌گیری درباره رد توافق هسته‌ای ناکام گذاشتند. حمایت دوباره دموکرات‌های سنا از توافق هسته‌ای با ایران بنا بر اعلام پایگاه خبری هیل، در حالی که تنها یک روز به ضرب الاجل کنگره برای اعلام نظر درباره توافق هسته‌ای ایران برجای مانده بود، در رای‌گیری کفایت مذاکرات که روز سه‌شنبه (به وقت محلی آمریکا و برابر با چهارشنبه به وقت ایران) در سنا برای بار دوم انجام شد 56 سناتور جمهوریخواه رای مثبت دادند در حالی که 42 سناتور دموکرات مثل دور گذشته با کفایت مذاکرات مخالفت کردند. بر این اساس، جمهوریخواهان برای رای‌گیری درباره رد توافق هسته‌ای به 60 رای موافق «کفایت مذکرات» نیاز دارند تا توافق هسته‌ای را به رای بگذارند. این بار اما 56 سناتور جمهوریخواه به کفایت مذاکرات رای دادند در حالی که در رای‌گیری هفته گذشته 58 سناتور به این مساله رای مثبت دادند.

فیلی باستر

هفته گذشته نیز دموکرات‌های سنا مانع تلاش‌های جمهوریخواهان در تصویب قطعنامه رد توافق هسته‌ای شدند. یک هفته پیش از موعد 17 سپتامبر یعنی عصر پنجشنبه رای‌گیری در مورد برجام در سنا برگزار شد و طرح توافق هسته‌ای که بیش از 60 رای نیاز داشت، تنها توانست 58 رای مثبت جمهوریخواهان را به دست آورد و در عمل با 42 رای منفی دموکرات‌ها به شکست انجامید. با این تعداد رای، باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا دیگر نیازی به استفاده از «حق وتو» ندارد و چه‌بسا که طبق رویه داخلی سنا، فرآیند «فیلی باستر» (Filibuster) یا همان فرآیند وقتکشی اتفاق افتد که به معنای طولانی شدن بحث‌ها و سخنرانی‌ها در کنگره و برگزار نشدن اصل رای‌گیری است. با رای‌گیری عصر پنجشنبه گذشته، دموکرات‌ها از لحاظ ساختار قانونی ایالات متحده به این توانایی رسیدند که کنگره نتواند برجام را به معرض رای بگذارد چراکه اگر شمار سناتورهای موافق برجام به 41 برسد به دلیل به حد نصاب نرسیدن مخالفان، رای‌گیری لغو می شود. جمهوریخواهان نیز در رای‌گیری امروز حد نصاب لازم برای جلوگیری از این روند را از دست داده‌اند در نتیجه باید گفت برجام یک هفته مانده به مهلت تعیین شده از سد کنگره عبور کرده بود و گذشت این یک هفته نتوانست تغییری در فرآیند شکست مخالفان برجام ایجاد کند و سرانجام به پیروزی تاریخی باراک اوباما در تاریخ تلاش‌های قانون‌گذاری کنگره آمریکا منجر شد.

سومین رای‌گیری

همچنین میچ مک کانل، رهبر اکثریت سنا به دنبال شکست جمهوریخواهان برای دومین بار طی یک هفته به منظور کسب آرای لازم برای تصویب قطعنامه‌ای در رد توافق هسته‌ای ایران، امروز را برای سومین رای‌گیری تعیین کرد. به گزارش ایرنا به نقل از آسوشیتدپرس، به نظر می‌رسد شکست جمهوریخواهان برای دومین بار کافی نبوده و برگزاری دومین رای‌گیری، آخرین اقدام جمهوریخواهان در سنا نیست. این شکست، میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت سنا را که از نتایج به‌دست آمده ناامید کرده، بر آن داشت تا رای‌گیری سومی را برای روز پنجشنبه ترتیب دهد. موضوع رای‌گیری امروز، جلوگیری از لغو تحریم‌های ایران توسط اوباماست که سناتور کروکر آن را اعلام کرده بود و جمهوریخواهان، لغو تحریم‌ها را مشروط به به‌رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی از سوی ایران و آزادی اتباع آمریکایی دانسته‌اند. با وجود شکست جمهوریخواهان، میچ مک کانل وعده داده است که در هر صورت، این مناظره ادامه خواهد یافت. با وجود مانور سیاسی مک کانل درباره این اقدام سیاسی چالش‌برانگیز که به طور قطع در کارزارهای انتخاباتی و جمع‌آوری کمک‌های مالی مورد تاکید جمهوریخواهان قرار خواهد گرفت، دموکرات‌ها در رای‌گیری سه‌شنبه بار دیگر متحد عمل کردند و اجازه ندادند این قطعنامه به تصویب برسد، اقدامی که حاکی از شکست مشخص جمهوریخواهان و طیف حامی نظرات آیپک (لابی اسراییل در ساختار ایالات متحده آمریکا) بود.

نامه زاکانی

از دیگر سو میان تحولات داخلی حوزه توافق هسته‌ای ایران و 1+5، رییس کمیسیون ویژه برجام مجلس نهم در نامه‌ای به روسای سه قوه، خواستار برگزاری جلسه مشترک این کمیسیون با روسای قوا برای بررسی توافق هسته‌ای شد. به گزارش مهر، علیرضا زاکانی پس از موافقت اعضای کمیسیون در جلسه صبح دیروز با دیدار با سران قوا برای بررسی برجام طی نامه‌های جداگانه به روسای قوای مجریه، مقننه و قضاییه خواستار جلسه مشترک کمیسیون برجام با سران قوا جهت بررسی ابعاد مختلف توافق ایران و غرب شد.