روایت رییس‌جمهور از گام‌های ایران برای تعامل سازنده با دنیا

• در حوزه‌ی دیپلماسی رسمی ملاقات‌هایی در این زمینه وجود داشت از جمله 18 ملاقات دو جانبه در این سفر انجام گرفت با مقامات یا روسای سازمان‌های بین‌المللی و در حوزه‌ی دیپلماسی عمومی، سخنرانی‌ها، حضور در جلسات مسئولین رسانه‌ها و رهبران اسلامی در آمریکا و صاحب‌نظران بود. و همچنین در جلسه‌ای که از طرف جامعه‌ی آسیایی و شورای روابط خارجی آمریکا برگزار شد شرکت کردیم که 300 نفر از صاحب‌نظران در این جلسه شرکت کرده بودند.

• مسائل سیاست خارجی پیش‌رو راه همواری نیست و ما راه دشواری را پیش‌رو داریم و نمی‌شود، مشکلات هشت ساله و 10 ساله را در 10 روز حل و فصل کرد و فراز و نشیب‌های زیادی در دنیای سیاست وجود دارد.

• ما در این سفر می‌خواستیم شرایط جدیدی که نسبت به ایران وجود دارد را ارزیابی مجدد کنیم؛ چراکه جایگاه و چهره ایران در عرصه بین‌المللی جایگاه جدیدی است و عرصه بین‌الملل با نگاه جدیدی به دولت و ملت ایران نگاه می‌کند.

• انتخابات 24 خرداد در افکار عمومی دنیا تاثیرگذار بود، در این سفر بسیاری از مقامات اروپایی درخواست ملاقات داشتند و ما با برخی از مقامات کشورهای اروپایی و غیراروپایی به دلیل کمبود وقت فرصت نکردیم که دیداری داشته باشیم، ولی با مقامات مهم برخی از کشورهای اروپایی از جمله فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، آلمان و ... ملاقات کردیم و این نشان داد که فضای قبلی شکسته شده است حتی اینکه قبلا می‌گفتند تماس مقامات بالا جزء تحریم است شکسته شده است.

• بسیاری از مقامات کشورها در جریان این سفر جهت ملاقات با هیات ایرانی خود پیش قدم شدند و آنها نیز می‌گفتند که تحریم‌ها ناکارآمد است و حتی برخی از آنها می‌گفتند که غیرعادلانه است.

• به نظر می‌رسد که فضای بین‌المللی اینگونه است که تحریم‌ها باید کنار گذاشته شود.
• می‌توانیم در قدم‌های بعدی این تحریم‌ها را برداریم، فکر می‌کنم در این زمینه قدم‌های مهمی برداشته شده است.

• وزرای خارجه شش کشور نیز به حقوق هسته‌یی ایران اذعان کردند و این در صحبت‌های آن مشهود بود، بنابراین ما یک قدم پیش گذاشتیم.

• اجلاس بعدی در این زمینه در ژنو برگزار خواهد شد، در اجلاس بعدی در ارتباط با ریز مسائل بحث و گفت‌وگو می‌شود و این‌که اولین مرحله در این زمینه چگونه باید انجام شود.

• ما در جلسات و دیدارهایی که در جریان سفر به نیویورک داشتیم با مقامات کشورهای مختلف در ارتباط با ثبات منطقه و سوریه گفت‌وگو کردیم و این مسائل مطرح شد و به نظر می‌رسد که در این زمینه هیات موفق بوده است.

• در این مذاکرات مقامات دیگر کشورها نیز تاکید داشتند که جنگ جدید در منطقه به نفع منطقه نیست. مقامات ارشد اروپایی نیز به این موضوع اعتراف داشتند که مساله سوریه باید با اتکا بر آرای عمومی مردم سوریه حل شود و هیچ مقام خارجی حق ندارد که برای مردم سوریه تصمیم بگیرد، حتی آمریکایی‌ها نیز در ملاقاتی که با وزیر خارجه ایران داشتند تاکید کرده بودند که کسی حق ندارد نسبت به حکومت و آینده سوریه تصمیم بگیرد و تصمیم‌گیری در این امر در اختیار مردم سوریه است.

• در جریان سفر به نیویورک در جلسات اول در ارتباط با بحث نابودی اسرائیل و هولوکاست، سوالاتی مطرح می‌شد، ولی در جلسات آخر دیگر این سوالات مطرح نبود و مسائلی که در این زمینه در افکار عمومی وجود داشت روشن شده بود و کار اسرائیلی نیز سخت شده بود.

• اسرائیل لابی قوی در آمریکا دارد و با استفاده از این لابی فشار می‌آورد و ما باید جای خالی لابی قوی ایران را در آنجا پر کنیم و کاری کنیم که برخی تلاش کنند که افکار و نظرات ایران را بیان کنند و به گوش افکار عمومی آنجا برسانند، البته در این راستا ایرانی‌های مقیم آمریکا می‌توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند و اولین قدم را بردارند؛ چرا که همه ایرانی‌ها صدا و سیمای ما در ایران هستند و می‌توانند واقعیت ایران را منعکس کنند.

• ما در جریان تبلیغات انتخاباتی نیز گفته بودیم که ما خواهان افزایش تنش با هیچ کشوری از جمله آمریکا نیستیم و معتقدیم که می‌توانیم این تنش‌ها را کاهش دهیم.

• از چند روز قبل از سفر به نیویورک پیام‌هایی را در این زمینه ارسال کردند. اولین پیام روز جمعه قبل از سفر ارسال شد و پیام‌های بعدی تا قبل از آغاز سفر ارسال شد. در مجموع قبل از سفر پنج پیام در این زمینه از سوی آمریکایی‌ها ارسال شدند و ما پاسخی به این پیام‌ها ندادیم و به دوستانم در وزارت خارجه گفتم که وقتی وارد نیویورک شدیم در این زمینه تصمیم می‌گیریم. در آنجا نیز این پیام‌ها و صحبت‌ها وجود داشت، ولی فرصت توافق روی جزئیات تمام ابعاد و زوایای این موضوع نبود.

• صحبت این بود که مثلا ملاقات چند دقیقه‌ای بین ما در یکی از راهروهای مجمع عمومی سازمان ملل و یا در حاشیه یکی از جلسات انجام شود، البته من موافق این نبودم و این موضوع نیز عملی نشد.

• بحث‌ها در این زمینه ادامه داشت و بعد از روز سه‌شنبه جوی در رسانه‌ها بخصوص رسانه‌های آمریکایی ایجاد شد مبنی بر این‌که ایران در این سفر آمریکا را تحقیر کرده است و یا این‌که روحانی دست رد به اوباما زده است و کاخ سفید تحقیر شد. من از این حرکت و روند رسانه‌ها که شاید بخشی از آن طبیعی بود و بخشی از آن را مخالفین و صهیونیست‌ها دامن می‌زدند، خوشحال نبودم؛ چرا که اساسا بحث تحقیر نیست و من در مصاحبه‌ای که انجام دادم به این موضوع اشاره کردم. درخواست ملاقاتی بود، ما با ملاقات مشکلی نداشتیم، ولی مقدمات و شرایط لازم در این زمینه فراهم نشد.

• بعد از 35 سال قرار بود که دو رییس‌جمهور برای اولین بار مذاکره کنند، ولی همان‌طور که گفتم مقدمات و شرایط لازم در این زمینه فراهم نبود و عده‌ای نیز درصدد بودند که از این فضای گل‌آلود ماهی بگیرند و معتقد بودیم که اگر این موضوع ترمیم شود بلامانع است.

• وقتی وزرای خارجه دو کشور ملاقات کردند، مقداری این فضا کاهش پیدا کرد و مساله را تخفیف داد. دو طرف در تماس بودند و بحثی بود مبنی بر اینکه روز جمعه آقای اوباما با ما تماس بگیرد و گفت‌وگوی کوتاهی انجام شود و ما در لحظه بازگشت به تهران و خروج از هتل با این موضوع روبرو شدیم و آنها به موبایل سفیر ما زنگ زدند.

• در جریان این تماس چند دقیقه‌ای تلفنی صحبت کردیم و تاکید بر این شد که در مورد ایران و آمریکا مسائل بسیار فراوانی وجود دارد. من به آقای اوباما در این تماس تلفنی گفتم که در طول 35 سال گذشته مسائل زیادی به وجود آمده است و در موارد مختلفی مردم ما با عملکردی که آمریکا از خود نشان داده مخالف بوده است و مسائلی که بین دو کشور وجود دارد کوتاه مدت حل نمی‌شود. آنها نیز تاکید داشتند که یک شبه این مسائل حل نمی‌شود.

• من در این گفت‌وگوی تلفنی تاکید کردم که این موضوع باید در زمان کوتاهی حل و فصل شود و آقای اوباما نیز گفت که این موضوع را قبول دارم. آقای اوباما در این تماس تلفنی به ما گفت که شما در سخنرانی‌تان تاکید کردید که به دنبال سلاح هسته‌یی نیستید و رهبر ایران نیز بر حرام بودن ساخت و استفاده از سلاح‌های هسته‌یی تاکید داشته‌اند و با توجه به این موضوعات راه برای به نتیجه رسیدن مذاکرات باز است.

•  آقای اوباما در تماس تلفنی که داشتند، گفتند که ما مشکلات فراوانی در داخل آمریکا داریم و شما نیز همین‌طور و باید فکری کنیم که از مشکلات عبور کنیم.

• من به خانم اشتون نیز در ملاقاتی که داشتم، گفتم که تحریم راه‌حل درستی نیست و آنها نیز علی‌الظاهر با سکوت در برابر این حرف علی‌القاعده آن را قبول داشتند.

• من در جریان این ملاقات به ایشان گفتم بحث شما چیست؟ بحث اعتماد است؟ این موضوع راه‌حل دارد. ما اعتماد می‌خواهیم که شما حق هسته‌یی ایران را به رسمیت بشناسید و به آن اعتراف کنید و شما نیز اعتماد می‌خواهید که ما بمب اتم نسازیم، ما بارها گفته‌ایم که دنبال بمب اتم نیستیم و این موضوع با معیارهای ما سازگار نیست. من در آن جلسه تاکید کردم که تنها و تنها راه‌حل این مساله، میز مذاکرات است و بس. رییس اتحادیه اروپا نیز در آن جلسه گفت حرف شما را قبول دارم و راه‌حل مذاکره است.

• معتقدم تلاش شد اولین قدم‌ برای بازگشت از راه اشتباهی که دیگران رفته‌اند برداشته شود، البته تاکید می‌کنم که همه مسائل با یک تلفن و دو جلسه حل نمی‌شود.

• به ملت ایران عرض می‌کنم که استواری و استقامت آنها، نشاط، هوشیاری و بیداری آنها و خلق حماسه سیاسی توسط ایران و اعتماد بین دولت و ملت و یا به معنای دیگر بین نظام و ملت کار خود را کرده و فضا را عوض کرده و دنیا آمادگی جدیدی دارد و ما تلاش می‌کنیم که در این فضا بتوانیم به اهداف خود برسیم.

• ممکن است یک هفته یا دو هفته، یک یا دو ماه طول بکشد و به نتیجه نرسد، اما مسیر برای رسیدن به نتیجه روشن است.

  قدم اول

• لحن اروپایی‌ها و لحن دبیرکل و رییس جمهور آمریکا در مذاکرات کاملا با گذشته تغییر کرده است، نامه اولی اوباما پس از انتخابات برای تبریک و مطرح کردن مسائل دیگر به من نوشت، در همان نامه لحن عوض شده بود و همچنین در مذاکره تلفنی هم کاملا مشهود بود که لحن عوض شده است اما یادمان باشد این قدم اول است.

•  باید حواسمان باشد در میان مردم انتظار قدم آخر را ایجاد نکنیم، رسانه‌ها حواسشان باشد و فکر نکنند با یک سفر ملاقات، 35 سال مشکلات و یا 10 سال مشکلات هسته‌یی حل شده است و فکر نکنند همه مسائل تمام شده است.

سخنان نتانیاهو

• این‌که یک رژیم تجاوزگر در منطقه نسبت به جمهوری اسلامی ایران با لحن نادرست صحبت کند، اصلا نباید ما را ناراحت کند و ما توقعی غیر از این از اسراییل نداریم.

•  اسراییلی‌ها وقتی می‌بینند شمشیرشان کند شده است و منطق در جهان حاکم می‌شود و ندای صلح ملت ایران که همیشه صلح‌جو بوده است، بهتر به گوش جهانیان می‌رسد، حتما ناراحت و عصبانی می‌شوند و از روز اول انتخابات می‌بینید که نسبت به مردم و من به عنوان خادم ملت با لحن تندی صحبت می‌کردند پس خیلی طبیعی است و ما غیر از این نباید از اسراییل توقع داشته باشیم و این جملات به ما نشان می‌دهد راه ما درست و دقیق است و با استقامت بیشتری باید این راه را ادامه بدهیم.

دو نظر در آمریکا

• در آمریکا دو نظر وجود دارد نظر کنگره این است که تحریم‌ها تشدید شود، اما این راه راه خطا و اشتباه است و ظاهر امر این است که دولت آمریکا با این راه مخالف است.

• دلیل مخالفت دولت آمریکا این است که آمریکا در 1+5 حضور فعال دارد و من فکر می‌کنم مذاکرات ژنو اگر با موفقیت توام باشد حتما جلوی بسیاری از کارهای تندروانه‌،افراطی‌،خشونت و جنگ گرفته می شود وهمه تلاش بر این است که نتیجه بازی برد- برد باشد و هم ما ببریم و هم آنها.

•  وقتی تحریم‌ها برداشته شود‌،اعتماد دو طرفه ایجاد شود، برد هر دو خواهد بود و امیدواریم اجلاس آینده ژنو با موفقیت انجام شود و سنای آمریکا دچار خطای گذشته نشود.
  

• وقتی ما در خدمت نمایندگان می‌رویم و نظرات آنها می‌شنویم بهترین دستاورد است. مسائل کشور با وحدت و اتحاد و هماهنگی بین قوا برطرف می‌شود و قطعا دولت به تنهایی قادر نیست همه مشکلات را حل کند.

• مجلس نقش بسیار تاثیرگذاری دارد، چون مجلس به وزرا رای اعتماد می‌دهد و ان شالله در مهلت مقرر سه وزیر به مجلس معرفی خواهند شد و دولت به طور کامل به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

•   از جلسه مشترک مجلس و دولت بسیار راضی هستم، جلسه دیشب آغاز بسیار خوبی برای هماهنگی و همکاری بیشتر با مجلس محترم شورای اسلامی بود.

منتقدان گفت و گو با امریکا

• رییس جمهور همچنین در جواب سوالی در مورد منتقدان مذاکره با آمریکا و این‌که این اقدام شما اشتباه تاکتیکی خوانده شده است، گفت: انتقاد از دولت آزاد است و افتخار ما این است که انتقادپذیر هستیم پس هر کس با هر لحنی می‌تواند انتقاد کند، البته ما دلمان می‌خواهد لحن مودبانه‌ واخلاقی باشد و اعتراض در چارچوب قواعد بازی باشد.

• دولت از این به بعد قدم‌های بلندتری بر خواهد داشت و این قدم کوچکی از دولت بوده است، بعضی‌های ممکن است مخالف باشند و اعتراض کنند و این حق آنها است.

• از دو دستگاه مهم نظرسنجی خواسته‌ام نظر مردم را بگیرند که با حرکت دولت موافق هستند و آنهایی که مخالف هستند چند درصد هستند؟ و حتی اگر مخالفین راه این دولت یک درصد باشند آن یک درصد حق دارند و باید نقد کنند اما همه باید یادمان باشد‌،در نقد منافع ملی را مد نظر داشته باشیم و نقدمان سازنده و اخلاقی باشد.
  

توافق نیویورک

• در مذاکرات (با 1+5) باید ببینیم دیگران چه می‌گوید و ایران چه می‌گوید ودر ظاهر توافق نیویورک این بوده است، ایران طرح خود را روی میز بگذارد و این بسیار مهم است.

•  امیدواریم به طور کلی در این طرح به موافقت کامل برسیم و یا در کلیات آن به موافقت برسیم و توافق ما می‌تواند بسیار برای قدم‌های بعدی تاثیرگذار باشد و می دانیم برداشتن قدم اول سخت است اما اگر بتوانیم قدم موثری در این اجلاس و اجلاس بعدی برداریم، قدم‌های بعدی آسانتر خواهد شد.

 خط هوایی ایران و آمریکا

• قبل از تحریم ‌ها و در سال‌های پیش هم ایران به دنبال این کار بود، اما طرف آمریکایی موافقت نکرده بود و این‌بار هم به طور قطع، با مشکلات زیادی مواجهه خواهیم بود.

• حق طبیعی هر ایرانی است که وطن و اقلیم خود راببیند، تلفنی که با آقای اوباما صحبت می‌کردم گفتم این رابطه بسیار مهم است و رابطه دو ملت می‌تواند، آغازی باشد برای راه طولانی که در پیش رو داریم و از طرف ما به مسوولین گفته‌اند اقدامات لازم را شروع کنند، چون می‌خواهیم به ایرانی‌ها مقیم آمریکا بگوییم دولت ایران در این زمینه حساس است و برای تسهیل راه‌ آنها اولین قدم را برداشته است، البته ممکن است نپذیرد و حتی اگر پذیرفته شود راه سختی هم در پیش رو است، اما اگر تحقق یابد یک روزه نیست و ماه‌ها طول می‌کشد و ان شالله تا آن زمان مسئله تحریم‌ها هم حل شده باشد.
  

برخورد با گروه های خودسر

• رییس جمهور در جواب سوال دیگری در مورد اتفاقات و حاشیه‌های فرودگاه مهرآباد در مراسم استقبال از وی در بازگشت از نیویورک گفت: در این که با گروه‌های خودسر مقابله می‌کنیم، هیچ تردیدی نیست، اما دولت دلش نمی‌خواهد در این زمینه شبهه‌ای داشته باشد.

• خواهش ما این است که بداخلاقی‌ها کنار گذاشته شود تا نیاز نباشد دولت‌،دستگاه قضایی و یا دستگاه اطلاعاتی برخورد بکند، چون وقتی دولت خودش از نقد و منتقدان استقبال می‌کند، نیازی به این رفتارها نیست و من همانطور که برای دوستداران خود دست تکان دادم و لبخند زدم برای منتقدان هم دست تکان دادم و لبخند زدم پس من در لبخند و دست تکان دادن عدالت را رعایت کردم چون آنها هم هموطن عزیز ما هستند پس اگر در شیوه اشتباهی کرده‌اند باید آنها را نصحیت کنیم.

• دولت قصد ندارد در سال اول کارش شکایتی مطرح کند، اما حتما تصمیم دارد با کمک دیگران تندرویی در کشور را به انزوا کشاند.

•   پیامبر ما معتقد بود اولین قدم در برابر آدم بداخلاق اخم نکردن و تر‌شرویی‌ است و در گام بعد باید او را نصحیت کرد، اگر ملت ما در اولین قدم نسبت به تندروها رو ترش کند، بسیار تاثیرگذار خواهد بود و قدم بعدی نصحیت کردن و صحبت کردن است و اگر نیاز بود دستگاه‌های امنیت و قضایی وارد عمل شوند، اما من فکر می‌کنم فریاد انتخابات به خوبی گفته است مردم ما چه می‌خواهند پس از همه گروه‌های که هنوز شیوه‌های گذشته را کنار نگذاشته‌اند می خواهم پنبه را از گوششان در بیاورند و صدای مردم را بشنوند.

هدفمندی یارانه ها

•   4 کمیته برای بررسی و اصلاح مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها تشکیل داده‌ایم و ما فکر می‌کنیم در مرحله اول اجرای هدفمندی اصلاحاتی لازم است و بررسی‌ها انجام شده اما هنوز نتایج نیامده است و احتمالا در لایحه بودجه سال 93 بخشی از این اصلاحات ظاهر شود.

• تصمیم دولت این است تا زمانی که مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها کاملا اصلاح نشده است وارد فاز دوم نشویم و برای فاز دوم هم برنامه‌ریزی‌های انجام خواهد شد.
  

معاونت بین الملل

•  تقریبا باید بگویم دولت نمی خواهد فعلا معاونت بین الملل فعال شود، البته آن را منحل نکرده‌ایم و هنوز نیازی نمی‌بینیم که این معاونت‌ها فعال شوند و بعید می دانم ضرورتی باشد از این معاونت ها استفاده کنیم.