در جلسه غیر علنی مجلس نمایندگان از عملکرد گرایشی صدا و سیما در بازتاب خبرهای سفر دکتر روحانی به نیویورک انتقاد کردند.
سال‌هاست که تمام شهرها و روستاهای ایران توانایی دسترسی به تلویزیون یا همان رسانه ملی را دارند و با تغییر چند کانال تلویزیونی می‌توانند از اخبار روز کشور و دنیا آگاه شوند و بدانند که چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است و بر حسب همین اتفاقات در تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌های خود اعمال نظر کنند. بنابراین رسانه ملی بیش از آن‌که نقش «رسانه‌ای» خود را داشته باشد و به مردم آگاهی ببخشد، یک مدیر و راهنما در زندگی مردم کشور از روستاهای دور افتاده تا شهرهای صنعتی و تهران و مسئولان است.
صداوسیما به عنوان پرمخاطب‌ترین رسانه کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت‌دهی افکار مردم و مسئولان دارد و می‌تواند با کوچک‌ترین اقدام‌های مستقیم و غیرمستقیم، احساس و نظر مخاطبان را نسبت به هر موضوعی تحت‌تاثیر هرقدر کم یا زیاد قرار بدهد، بنابراین صداوسیما موظف است تا جهت رفع چنین ابهاماتی و برای جلوگیری از جهت‌گیری افکار عمومی بی‌طرفی، صداقت و عدالت را رعایت کند. با این حال در یک دهه اخیر شاهد بعضی رفتارها از صداوسیما بودیم که با رسالت ملی آن در تعارض بود و در چندین نوبت از سوی صاحب نظران و مسئولان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
این رسانه با پایات یافتن دولت احمدی نژاد برای اولین‌بار در تاریخ جمهوری‌اسلامی ایران از رییس‌جمهوری کشور در مراسم باشکوهی به پاس هشت سال ریاست دولت تقدیر و تشکر کرد، البته رییس‌جمهوری پیشین نیز این تلاش و تقدیر‌ها را بی‌پاسخ نگذاشت و زمین‌های نمایشگاه بین‌المللی تهران که گران‌ترین زمین‌های خاورمیانه محسوب می‌شود را به صداوسیما هدیه داد.
اما گرایش‌های سیاسی صداوسیما فقط به حمایت از دولت نهم و دهم ختم نمی‌شود. دعوت گزینشی کارشناسان بر حسب نگاه سیاسی به برنامه‌های سیاسی، تحلیلی و مناظره‌ها، تلویزیون را در انحصار تفکرات سیاسی و حزبی خاصی قرار داد و در مقابل آن، تفکرات غیر آن در تنگنا قرار گرفتند و از تلویزیون حذف شدند. این رفتار انحصاری صداوسیما تا جایی پیش رفت که محمدرضا عارف، یکی از نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، در اولین برنامه تلویزیونی پیش از آن‌که به برنامه‌های خود اشاره‌ای داشته باشد ترجیح داد که انحصار طلبی صداوسیما را مورد انتقاد قرار بدهد و به صراحت بگوید: «خوشحالم که بعد از هشت سال، صداوسیما اجازه داد تا یک اصلاح‌طلب در تلویزیون حاضر شود و با مردم سخن بگوید.»
البته عارف تنها منتقد عملکرد صداوسیما نبود. حسن روحانی در دوره نامزدی خود نسبت به رفتار خبرگزاری وابسته به صداوسیما به علت نشر اکاذیب مبنی بر جعلی بودن مدرک تحصیلی وی معترض بود و در یکی از برنامه‌های خود گفته بود: «اگر هر رسانه دیگری بود و چنین رفتاری را با یک فرد دیگر داشت بدون معطلی تعطیل می‌شد ولی در این مورد چنین چیزی صدق نمی‌کند.»
رییس‌جمهوری در ادامه اعتراض خود به صداوسیما اعلام کرده بود: «صداوسیمای ما باید رسانه ملی باشد و نه میلی با این حال رفتارهایی از این رسانه می‌بینیم که خوب و پسندیده نیست.»
از این هم که بگذریم در طول انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری، صداوسیما باز هم به صورت نامحسوس و غیرمستقیم چنین رفتارهایی را ادامه داد و در نشر تصاویر خبری از نامزدهای انتخاباتی تبعیض قائل می‌شد با این حال تبعیض‌های صداوسیما در پایان نتوانست بر میزان آرای آن دو نامزد تاثیر‌گذار باشد و نتایج انتخابات به شکل دیگری رقم خورد.
با این حال صداوسیما همچنان بر گرایش سیاسی و موضع‌گیری‌های خود پافشاری داشت و این تبعیض را در سفر نیویورک رییس‌جمهوری نیز اعمال کرد. جایی که رییس‌جمهوری بنا به فرمان رهبری با اتخاذ تغییر رویکرد در روند سیاست خارجی توانست عزت و اقتدار ایران را به رخ جوامع بین‌المللی بکشد ولی انعکاس آن در صداوسیما قابل قیاس با دیپلماسی ناموفق احمدی‌نژاد در نیویورک نبود.
گفت‌وگوی تلفنی باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات متحده با حسن روحانی به عنوان مهم‌ترین اتفاق چند سال اخیر اجلاس عمومی سازمان ملل که به تیتر یک روزنامه‌های دنیا و کشور و همچنین مهم‌ترین خبر شبکه‌های معتبر تلویزیونی جهان مبدل شده بود با تاخیر تامل‌برانگیزی در تلویزیون ایران آن هم پس از سخنان و ادعای اشتباه سوزان رایس، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهوری آمریکا که مبنی بر درخواست ایران برای تماس تلفنی با اوباما بود پخش شد تا زمینه‌ساز ایجاد شائبه عدول روحانی از فرامین رهبری و عدم رعایت نرمش قهرمانانه در محافل سیاسی کشور از جمله مجلس شورای اسلامی شود. حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری و عضو هیات اعزامی دولت به نیویورک در همین ارتباط می‌گوید: «صداوسیما باید در زمینه نحوه نشر اخبار اجلاس نیویورک عذرخواهی کند. متاسفانه صداوسیما بدون بررسی درست و تنها براساس بعضی شنیده‌ها اقدام به طرح مباحث حاشیه‌ای می‌کند اما به محتوای گفت‌وگوها و تلاش‌های هیات ایرانی که از موضع عزت صورت گرفته توجهی نمی‌کند.»در همین حال حسام‌الدین واعظ‌زاده، کارشناس روابط بین‌الملل با ضعیف و کلیشه‌ای خواندن صداوسیما در تبیین فضا و تحولات جهانی به ایلنا می‌گوید: «هیچ‌کس یک شبه نمی‌تواند کارشناس اروپا و روابط بین‌الملل شود. باید بدنه اتاق فکر صداوسیمای ما تقویت شود تا مسائل را آن‌طور که هست با استفاده از توان تخصصی همه کارشناسان و نه فقط گروه کوچکی پوشش دهد.
ارائه تفسیرهای یکسویه در این سازمان به یک رویه عادی تبدیل شده است که نمی‌توان آن را به‌معنای واقعی کلمه ملی نامید. ملی یعنی اگر به سراغ افرادی می‌روید که منصب اجرایی دولتی دارند کنار آنها هم دو نفر از کارشناسان و شهروندان عادی هم باشند.» او همچنین در ادامه نقد صداوسیما می‌افزاید: «صداوسیما همچنان رویه سنتی خود را دنبال می‌کند و کمکی برای بررسی و توضیح ابعاد پیچیده روابط خارجی ما نمی‌کند.»علاوه بر این تعدادی از نمایندگان مجلس نیز نسبت به گرایش سیاسی صداوسیما گلایه‌مند بودند و بر این نظر هستند که صداوسیما باید در رفتار و اعمال خود سعی کند تا از کوچک‌ترین انحراف و اشتباه بر حذر باشد زیرا این اشتباهات به صورت مستقیم بر تفکرات و تصمیمات مردم تاثیر می‌گذارد و به راحتی می‌تواند احساس و فکر مردم را نسبت به یک گفتمان، دولت یا یک شخص تغییر بدهد که این قدرت می‌تواند خطرآفرین باشد.
از سوی دیگر منصور حقیقت‌پور، نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی ضمن ابراز نارضایتی از بعضی رفتارهای گرایشی صداوسیما می‌گوید: «ما منتقد هستیم نسبت به عملکرد صداوسیما و معتقد هستیم که این سازمان باید فراجناحی‌تر و فراشخصیتی‌تر رفتار کند.» او همچینین ضمن اشاره به این‌که کوتاهی صداوسیما در نشر اخبار اقدامات دولت می‌تواند مردم را ناامید یا دلسرد کند، ادامه می‌دهد: «در این زمینه به آقای ضرغامی، رییس سازمان صداوسیما تذکراتی داده‌بودیم ولی ایشان خودشان را پاسخ‌گو به مجلس نمی‌دانند و می‌گویند که من وزیر نیستم که قرار باشد استیضاح شوم. ما تنها نفوذ و اعمال فشاری که می‌توانیم داشته باشیم در هیات نظارت است که مشخص نیست چقدر می‌تواند در این هیات نظر ما را اعمال کند.»
اسماعیل جلیلی، رییس مجمع نمایندگان استان خوزستان در همین رابطه می‌گوید: «نمی‌توان تمام رفتارهای صداوسیما را گرایشی خواند. این سازمان در موارد متعددی موظف است که براساس دستورات و مصوباتی که شورای نظارت آن را تعریف می‌کند، عمل کند با این حال ما به صداوسیما توصیه می‌کنیم که در ادامه رفتارهای خود از گرایش‌های سیاسی دوری کند.»
یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز که نمی‌خواست نامش ذکر شود به صراحت می‌گوید: «صداوسیما باید موفقیت‌های دولت را به‌طور کامل پوشش دهد تا مردم به خوبی از عملکردهای دولت مطلع باشند. این سازمان نباید فقط از افرادی تحت عنوان کارشناس استفاده کند که حرف‌های باب میل صداوسیما را می‌زنند بلکه این سازمان به واسطه «ملی» بودن موظف است که از تمام طیف‌های سیاسی در برنامه‌های تحلیلی، سیاسی و مناظره‌ای استفاده کند.»
با این اوصاف صداوسیما به عنوان رسانه ملی موظف است که در تهیه برنامه‌های خود ضمن رعایت اصول و تعاریف، تمام سلایق سیاسی مخاطبان را تحت چارچوب نظام جمهوری‌اسلامی محترم بشمارد و با تاکید بر اقناع مخاطب در جذب مخاطب راه خود را ادامه بدهد، خواسته‌ای که نه در قله قاف است و نه خارج از دسترس.
صداوسیما به عنوان پرمخاطب‌ترین رسانه کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت‌دهی افکار مردم و مسئولان دارد و می‌تواند با کوچک‌ترین اقدام‌های مستقیم و غیرمستقیم، احساس و نظر مخاطبان را نسبت به هر موضوعی تحت‌تاثیر هرقدر کم یا زیاد قرار بدهد، بنابراین صداوسیما موظف است تا جهت رفع چنین ابهاماتی و برای جلوگیری از جهت‌گیری افکار عمومی بی‌طرفی، صداقت و عدالت را رعایت کند. با این حال در یک دهه اخیر شاهد بعضی رفتارها از صداوسیما بودیم که با رسالت ملی آن در تعارض بود و در چندین نوبت از سوی صاحب نظران و مسئولان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
این رسانه با پایات یافتن دولت احمدی نژاد برای اولین‌بار در تاریخ جمهوری‌اسلامی ایران از رییس‌جمهوری کشور در مراسم باشکوهی به پاس هشت سال ریاست دولت تقدیر و تشکر کرد، البته رییس‌جمهوری پیشین نیز این تلاش و تقدیر‌ها را بی‌پاسخ نگذاشت و زمین‌های نمایشگاه بین‌المللی تهران که گران‌ترین زمین‌های خاورمیانه محسوب می‌شود را به صداوسیما هدیه داد.
اما گرایش‌های سیاسی صداوسیما فقط به حمایت از دولت نهم و دهم ختم نمی‌شود. دعوت گزینشی کارشناسان بر حسب نگاه سیاسی به برنامه‌های سیاسی، تحلیلی و مناظره‌ها، تلویزیون را در انحصار تفکرات سیاسی و حزبی خاصی قرار داد و در مقابل آن، تفکرات غیر آن در تنگنا قرار گرفتند و از تلویزیون حذف شدند. این رفتار انحصاری صداوسیما تا جایی پیش رفت که محمدرضا عارف، یکی از نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، در اولین برنامه تلویزیونی پیش از آن‌که به برنامه‌های خود اشاره‌ای داشته باشد ترجیح داد که انحصار طلبی صداوسیما را مورد انتقاد قرار بدهد و به صراحت بگوید: «خوشحالم که بعد از هشت سال، صداوسیما اجازه داد تا یک اصلاح‌طلب در تلویزیون حاضر شود و با مردم سخن بگوید.»
البته عارف تنها منتقد عملکرد صداوسیما نبود. حسن روحانی در دوره نامزدی خود نسبت به رفتار خبرگزاری وابسته به صداوسیما به علت نشر اکاذیب مبنی بر جعلی بودن مدرک تحصیلی وی معترض بود و در یکی از برنامه‌های خود گفته بود: «اگر هر رسانه دیگری بود و چنین رفتاری را با یک فرد دیگر داشت بدون معطلی تعطیل می‌شد ولی در این مورد چنین چیزی صدق نمی‌کند.»
رییس‌جمهوری در ادامه اعتراض خود به صداوسیما اعلام کرده بود: «صداوسیمای ما باید رسانه ملی باشد و نه میلی با این حال رفتارهایی از این رسانه می‌بینیم که خوب و پسندیده نیست.»
از این هم که بگذریم در طول انتخابات یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری، صداوسیما باز هم به صورت نامحسوس و غیرمستقیم چنین رفتارهایی را ادامه داد و در نشر تصاویر خبری از نامزدهای انتخاباتی تبعیض قائل می‌شد با این حال تبعیض‌های صداوسیما در پایان نتوانست بر میزان آرای آن دو نامزد تاثیر‌گذار باشد و نتایج انتخابات به شکل دیگری رقم خورد.
با این حال صداوسیما همچنان بر گرایش سیاسی و موضع‌گیری‌های خود پافشاری داشت و این تبعیض را در سفر نیویورک رییس‌جمهوری نیز اعمال کرد. جایی که رییس‌جمهوری بنا به فرمان رهبری با اتخاذ تغییر رویکرد در روند سیاست خارجی توانست عزت و اقتدار ایران را به رخ جوامع بین‌المللی بکشد ولی انعکاس آن در صداوسیما قابل قیاس با دیپلماسی ناموفق احمدی‌نژاد در نیویورک نبود.
گفت‌وگوی تلفنی باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات متحده با حسن روحانی به عنوان مهم‌ترین اتفاق چند سال اخیر اجلاس عمومی سازمان ملل که به تیتر یک روزنامه‌های دنیا و کشور و همچنین مهم‌ترین خبر شبکه‌های معتبر تلویزیونی جهان مبدل شده بود با تاخیر تامل‌برانگیزی در تلویزیون ایران آن هم پس از سخنان و ادعای اشتباه سوزان رایس، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهوری آمریکا که مبنی بر درخواست ایران برای تماس تلفنی با اوباما بود پخش شد تا زمینه‌ساز ایجاد شائبه عدول روحانی از فرامین رهبری و عدم رعایت نرمش قهرمانانه در محافل سیاسی کشور از جمله مجلس شورای اسلامی شود. حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری و عضو هیات اعزامی دولت به نیویورک در همین ارتباط می‌گوید: «صداوسیما باید در زمینه نحوه نشر اخبار اجلاس نیویورک عذرخواهی کند. متاسفانه صداوسیما بدون بررسی درست و تنها براساس بعضی شنیده‌ها اقدام به طرح مباحث حاشیه‌ای می‌کند اما به محتوای گفت‌وگوها و تلاش‌های هیات ایرانی که از موضع عزت صورت گرفته توجهی نمی‌کند.»در همین حال حسام‌الدین واعظ‌زاده، کارشناس روابط بین‌الملل با ضعیف و کلیشه‌ای خواندن صداوسیما در تبیین فضا و تحولات جهانی به ایلنا می‌گوید: «هیچ‌کس یک شبه نمی‌تواند کارشناس اروپا و روابط بین‌الملل شود. باید بدنه اتاق فکر صداوسیمای ما تقویت شود تا مسائل را آن‌طور که هست با استفاده از توان تخصصی همه کارشناسان و نه فقط گروه کوچکی پوشش دهد.
ارائه تفسیرهای یکسویه در این سازمان به یک رویه عادی تبدیل شده است که نمی‌توان آن را به‌معنای واقعی کلمه ملی نامید. ملی یعنی اگر به سراغ افرادی می‌روید که منصب اجرایی دولتی دارند کنار آنها هم دو نفر از کارشناسان و شهروندان عادی هم باشند.» او همچنین در ادامه نقد صداوسیما می‌افزاید: «صداوسیما همچنان رویه سنتی خود را دنبال می‌کند و کمکی برای بررسی و توضیح ابعاد پیچیده روابط خارجی ما نمی‌کند.»علاوه بر این تعدادی از نمایندگان مجلس نیز نسبت به گرایش سیاسی صداوسیما گلایه‌مند بودند و بر این نظر هستند که صداوسیما باید در رفتار و اعمال خود سعی کند تا از کوچک‌ترین انحراف و اشتباه بر حذر باشد زیرا این اشتباهات به صورت مستقیم بر تفکرات و تصمیمات مردم تاثیر می‌گذارد و به راحتی می‌تواند احساس و فکر مردم را نسبت به یک گفتمان، دولت یا یک شخص تغییر بدهد که این قدرت می‌تواند خطرآفرین باشد.
از سوی دیگر منصور حقیقت‌پور، نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی ضمن ابراز نارضایتی از بعضی رفتارهای گرایشی صداوسیما می‌گوید: «ما منتقد هستیم نسبت به عملکرد صداوسیما و معتقد هستیم که این سازمان باید فراجناحی‌تر و فراشخصیتی‌تر رفتار کند.» او همچینین ضمن اشاره به این‌که کوتاهی صداوسیما در نشر اخبار اقدامات دولت می‌تواند مردم را ناامید یا دلسرد کند، ادامه می‌دهد: «در این زمینه به آقای ضرغامی، رییس سازمان صداوسیما تذکراتی داده‌بودیم ولی ایشان خودشان را پاسخ‌گو به مجلس نمی‌دانند و می‌گویند که من وزیر نیستم که قرار باشد استیضاح شوم. ما تنها نفوذ و اعمال فشاری که می‌توانیم داشته باشیم در هیات نظارت است که مشخص نیست چقدر می‌تواند در این هیات نظر ما را اعمال کند.»
اسماعیل جلیلی، رییس مجمع نمایندگان استان خوزستان در همین رابطه می‌گوید: «نمی‌توان تمام رفتارهای صداوسیما را گرایشی خواند. این سازمان در موارد متعددی موظف است که براساس دستورات و مصوباتی که شورای نظارت آن را تعریف می‌کند، عمل کند با این حال ما به صداوسیما توصیه می‌کنیم که در ادامه رفتارهای خود از گرایش‌های سیاسی دوری کند.»
یکی دیگر از نمایندگان مجلس نیز که نمی‌خواست نامش ذکر شود به صراحت می‌گوید: «صداوسیما باید موفقیت‌های دولت را به‌طور کامل پوشش دهد تا مردم به خوبی از عملکردهای دولت مطلع باشند. این سازمان نباید فقط از افرادی تحت عنوان کارشناس استفاده کند که حرف‌های باب میل صداوسیما را می‌زنند بلکه این سازمان به واسطه «ملی» بودن موظف است که از تمام طیف‌های سیاسی در برنامه‌های تحلیلی، سیاسی و مناظره‌ای استفاده کند.»
با این اوصاف صداوسیما به عنوان رسانه ملی موظف است که در تهیه برنامه‌های خود ضمن رعایت اصول و تعاریف، تمام سلایق سیاسی مخاطبان را تحت چارچوب نظام جمهوری‌اسلامی محترم بشمارد و با تاکید بر اقناع مخاطب در جذب مخاطب راه خود را ادامه بدهد، خواسته‌ای که نه در قله قاف است و نه خارج از دسترس.
در همین زمینه بخوانید
ارسال نظر
