تلوزیون با برنامه‌های تکراری توان رقابت با ماهواره را ندارد

تهیه‌کننده سریال‌هایی چون «میوه ممنوعه»، «زمانه»، «پس از باران» و «خانه‌ای در تاریکی»، همچنین درباره‌ی اینکه آیا این شبکه‌های تازه‌تاسیس توان صداوسیما در رقابت با شبکه‌های ماهواره‌ای را افزایش می‌دهند؟ گفت: اگر با این هدف راه‌اندازی شده باشند، فکر نمی‌کنم این شبکه‌ها که کارهای تکراری خودمان را پخش می‌کنند بتوانند چندان با شبکه‌های ماهواره‌های رقابت کنند و به لحاظ کارشناسی مناسب نیستند.

اسماعیل عفیفه با اشاره به شبکه‌هایی که تاکنون راه‌اندازی شده‌اند، گفت: متأسفانه سه‌ - چهار شبکه وجود دارد که همگی یک کار را انجام می‌دهند و کارهای نمایشی قدیمی را پخش می‌کنند. این در حالی است که کارهای نمایشی محدود هستند و پس از مدتی این شبکه‌ها مجبور به تکرار می‌شوند اما از طرفی در چند سال اخیر اقداماتی که درخصوص راه‌اندازی برخی شبکه‌ها صورت گرفت، بسیار هدفمند بود.

وی ادامه داد: از شبکه‌هایی که هدفمند راه‌اندازی شدند، می‌توان به شبکه ورزش و یا سلامت اشاره کرد که تعریف خاصی برای خود دارند و برنامه‌های خود را در این راستا تولید می‌کنند. ولی سه‌ - چهار کانال تعاریف مشخص ندارند. این شبکه‌ها ابتدا از آی‌فیلم شروع شد، بعد تماشا و سپس نسیم که این‌ها به طور واحد یک هدف را دنبال می‌کنند. به گونه‌ای که ابتدا همه سریال‌ها را آی‌فیلم پخش کرد، بعد تماشا، بعد نمایش. این در حالی است که نمی‌توان اسم این‌ها را شبکه گذاشت. این شبکه‌ها کارهای واحد را انجام می‌دهند و در این راستا مدیران سازمان که این شبکه‌ها را راه‌اندازی کردند باید این توجیه را داشته باشند که اگر قرار است شبکه‌ای در طول روز به عنوان مثال با پنج هزار بازدیدکننده دیده شود، چه توجیهی دارند؟ در نتیجه این مدیران باید اعلام کنند که راه‌اندازی این شبکه‌ها توجیه‌پذیر است یا نه؟

این تهیه‌کننده با اشاره به شبکه‌هایی چون «ورزش» و «سلامت» که جای خود را باز کرده‌اند، گفت: در دل همین شبکه‌ها نیز می‌توان شبکه‌هایی راه‌اندازی کرد که به مباحثی مربوط به محیط زیست و یا پیش‌بینی آب و هوا و حتی کشاورزی می‌پردازند. به جهت اینکه این مباحث همیشه کارکرد دارند و اهدافشان مشخص است.

عفیفه با بیان اینکه شبکه‌ای همچون شبکه نسیم کارکردی ندارد و کاری نمی‌کند، گفت: این شبکه همین کارهای نمایشی که ده‌ها بار خود کانال‌های اصلی پخش کرده‌اند را بازپخش می‌کند و یک بار دیگر آن‌ها را مرور می‌کند. آیا توجیهی برای هزینه‌هایی که در خصوص راه‌اندازی این شبکه‌ها صورت می‌گیرد، وجود دارد؟ به هر حال هر کدام از این شبکه‌ها دفتر و دستک و تشکیلاتی دارند. با توجه به وضعیت مالی که تلویزیون دارد، آیا راه‌اندازی این شبکه‌ها موجه است؟

این تهیه‌کننده همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود در خصوص اینکه آیا این شبکه‌ها با هدف رقابت با شبکه‌های ماهواره‌یی راه‌اندازی شده‌اند؟ گفت: فکر نمی‌کنم از لحاظ کارشناسی شبکه‌هایی که کارهای تکراری خودمان را پخش می‌کنند، بتوانند چندان با شبکه‌های ماهواره‌ای رقابت کنند؛ البته از طرفی هم فکر نمی‌کنم شبکه‌های ماهواره‌ای به این دلیل که تعداد شبکه‌های ما به لحاظ کمی تعدادشان کم است، رقابت داشته باشند و این استدلال درست نیست. شبکه‌های ماهواره‌ای اکنون مشکل زبان را حل کرده‌اند و به زبان فارسی برنامه تولید می‌کنند، هر چند بخشی از نیازهای بینندگان را برطرف می‌کنند اما برنامه‌هایی سرگرم‌کننده‌ای تولید می‌کنند که معمولا بسیاری از آن‌ها ضعیف ساخته می‌شوند. منتهی چشم‌نوازی‌هایی این برنامه‌ها دارند که مردم به آن‌ها مراجعه می‌کنند در نتیجه فکر نمی‌کنم به لحاظ کارشناسی شبکه‌هایی که کارهای تکراری خودمان را پخش می‌کنند بتوانند رقابتی با شبکه‌های ماهواره‌ای داشته باشند.

وی در ادامه تأکید کرد: اگر قرار است با آن‌ها رقابت کنیم راه‌های دیگری را باید انتخاب کنیم.

تهیه‌کننده سریال «زمانه» در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود درباره ورود کارگردانان و تهیه‌کنندگان غیرحرفه‌ای برای ساخت برنامه‌های صداوسیما با توجه به اینکه وضعیت مالی تلویزیون خوب نیست، گفت: متاسفانه دوستانی عنوان تهیه‌کننده به خود داده‌اند و شروع به تولید کارهایی می‌کنند که شتاب‌زده است و این دوستان به دلیل عدم شناخت با توجه به اینکه جذب اسپانسر می‌کنند، کارهایی سردستی می‌سازند و این موجب می‌شود تا کارها روز به روز ضعیف‌تر شوند.

عفیفه در ادامه مطالب بالا ادامه داد: اگر قرار باشد برنامه خوبی ساخته شود، نمی‌توان بدون پژوهش، تحقیق و آزادی عمل فیلمنامه نوشت. اگر تلویزیون یک موقع وضع مالی‌اش خوب شد و خواست در خصوص ساخت یک پروژه قدمی بردارد،‌ توصیه می‌کنم اولین کاری که انجام دهد همین مساله پژوهش است. سپس استفاده از افراد حرفه‌ای برای پروژه مورد نظر است به جهت اینکه تلویزیون جای کسانی است که تجربه اندوخته‌اند نه غیرحرفه‌ای‌ها.

اسماعیل عفیفه و حسن فتحی

این تهیه‌کننده با اشاره به اینکه همه چیز برای ساخت یک برنامه و یک اثر از بحث تهیه‌کنندگی آغاز می‌شود، گفت: 12 سال پس از انقلاب برنامه‌سازی و سریال‌سازی که راه‌ افتاد، مطابق چارت‌بندی تهیه‌کننده نفر اول چرخه تولید یک پروژه بود و تلویزیون با تهیه‌کنندگان به عنوان اولین نفر قرارداد می‌بست. اکنون نیز همین‌طور است اما در گذشته شأن تهیه‌کنندگان بیش از این‌ها بود. اما اکنون دیده می‌شود گاهی وقت‌ها حتی به کارگردانان هم اهمیت نمی‌دهند. در حالی که اگر یک بازیگر چهره و محبوب بیاید احساس رضایت می‌کنند و همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که در سینما و تلویزیون و حتی رسانه‌های خانگی، سریال‌هایی با وجود هنرپیشه‌های معروفی ساخته شده است که حتی مردم از آن استقبال نکرده‌اند.

او با تأکید بر اینکه یک مجموعه و یک برنامه خوب بدون فیلمنامه خوب اصلا شکل نمی‌گیرد، گفت: برخی مدیران این شناخت را داشتند و باید چنین مدیرانی وارد کار شوند که فکر نکنند با یکی - دو بازیگر همه مشکلات برنامه‌سازی حل می‌شود. در حالی که باید راه‌های غیرحرفه‌ای و بدون شناخت نسبت به حوزه تولیدی کم شود و دیدگاه حرفه‌ای دخیل باشد.

عفیفه همچنین با اعتقاد بر اینکه تلویزیون اشکالاتی دارد، گفت: بخشی از این اشکالات این رسانه، مثل همه نهادهای مملکتی در یکی دو - سال اخیر تابع مسائل اجتماعی و اقتصادی است. در این وضعیتی که وضعیت غیرطبیعی است به نظر می‌رسد قضاوت کردن نسبت به تلویزیون امکان‌پذیر نیست.

او در پایان یادآور شد: نمی‌توان نادیده گرفت که مشکلات مالی به همه چیز لطمه می‌زند اما مسؤولیت تلویزیون را یادآوری می‌کنم که همین بودجه‌های محدودی را که اسپانسرها می‌آورند در اختیار افراد حرفه‌ای بگذارند. اگر از تهیه‌کنندگان و کارگردانان حرفه‌ای استفاده کنند از همین کارها نیز می‌توانند بهره‌وری خوبی داشته باشند و استفاده بهینه کنند که این بهره‌وری متاسفانه همیشه صورت نمی‌گیرد.