فردا یکشنبه 25 مرداد مصادف است با تولد حضرت معصومه و روز دختران.
از قم؛ به مناسبت فرا رسیدن تولد حضرت فاطمه معصومه و روز دختران، نگاهی می کنیم به زندگی پاک و مطهر بهترین دختر عالم هستی.
*ولادت
در روز اول ذیقعده سال 173 هجری قمری، 25 سال بعد از تولد حضرت امام رضا (ع) در شهر مدینه چشم به جهان گشود.
نام
شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر
بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) و مادر مكرمه اش حضرت
نجمه خاتون (س) است. حضرت معصومه (س) به همراه امام رضا (ع) هر دو در دامان
پاک یک مادر بزرگوار به نام حضرت نجمه خاتون (س) که از مهاجران مغرب بود،
رشد و پرورش یافته اند. این در حالی است که پدر بزرگوارشان پیوسته در
زندان هارون الرشید بسر مى بردند و سرانجام در همان زندان، هنگامى که حضرت
معصومه (س) در سن ده سالگى بود، به شهادت رسیدند و از آن زمان به بعد حضرت
معصومه (س) تحت مراقبت برادرش امام رضا (ع) قرار گرفت.
*امام رضا (ع) و لقب معصومه
یکی
از دلایل «معصومه» نامیدن این بانو، آن است که عصمت مادرش حضرت زهرا (س)
در او تجلی یافته است. بر اساس پاره ای از روایات، این لقب از سوی امام رضا
(ع) به این بانوی والامقام وارد شده است؛ چنان که، علامه مجلسی (ع) در این
باره میگوید: امام رضا (ع) در جایی فرمود: «هرکس معصومه را در قم زیارت
کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده است».
*مظهر فضایل
روایات
معصومان (ع) فضیلت ها و مقامات بلندی را به آن حضرت معصومه (س) نسبت می
دهد. امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: آگاه باشید که برای خدا حرمی
است و آن مکه است؛ و برای پیامبر خدا حرمی است و آن مدینه است و برای
امیرمؤمنان حرمی است و آن کوفه است. بدانید که حرم من و فرزندانم بعد از
من، قم است. آگاه باشید که قم، کوفه کوچک ماست، بدانید بهشت هشت دروازه
دارد که سه تای آن ها به سوی قم است. بانویی از فرزندان من به نام فاطمه،
دختر موسی، در آن جا رحلت می کند که با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت
می شوند.
*مقام علمی حضرت معصومه (س)
حضرت
معصومه (س) از جمله بانوان گرانقدر و والا مقام جهان تشیع است و مقام علمی
بلندی دارد. نقل شده که روزی جمعی از شیعیان، به قصد دیدار حضرت موسی بن
جعفر (ع) و پرسیدن پرسش هایی از ایشان، به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام
کاظم (ع) در مسافرت بود، پرسش های خود را به حضرت معصومه (س) که در آن
هنگام کودکی خردسال بیش نبود، تحویل دادند. فردای آن روز برای بار دیگر به
منزل امام رفتند، ولی هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. پس به ناچار، پرسش
های خود را باز خواستند تا در مسافرت بعدی به خدمت امام برسند، غافل از این
که حضرت معصومه (س) جواب پرسش ها را نگاشته است. وقتی پاسخ ها را ملاحظه
کردند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان، شهر مدینه را ترک
گفتند. از قضای روزگار در بین راه با امام موسی بن جعفر (ع) مواجه شده،
ماجرای خویش را باز گفتند. وقتی امام پاسخ پرسش ها را مطالعه کردند، سه بار
فرمود: پدرش فدایش.
*برگزیدن شهر قم
در
سال 200 هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی سفر تبعید گونه حضرت
رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این كه كسی از بستگان و اهل بیت
خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند. یك سال بعد از هجرت برادر، حضرت
معصومه (س) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه
عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرد.پس از آنکه حضرت
معصومه (ع) به شهر ساوه رسید، بیمار شد. چون توان رفتن به خراسان را در خود
ندید، تصمیم گرفت به قم برود ، حضرت معصومه (س) پس از ورود به شهر قم،
تنها هفده روز در قید حیات بود و سپس دعوت حق را لبیک گفت. وفات ایشان در
سال 201 هجری قمری رخ داد و محل زندگی و عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به
نام «بیت النور» بود که هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
*فضیلت زیارت
برای
زیارت آن حضرت، پاداش بسیار بزرگی وعده داده شده و آن، ورود به بهشت است.
در این باره امام جواد (ع) فرمود: هر کس عمه ام را در قم زیارت کند، بهشت
از آن اوست. حضرت رضا علیه السلام در فرازی از زیارتنامه معروفش به ما
آموخته كه در كنار مرقدش خطاب به او بگوییم: «یا فاطمه اشفعی لی فی الجنة
فان لك عندالله شانا من الشان» ای فاطمه! در بهشت از من شفاعت كن چرا كه تو
در پیشگاه خداوند دارای مقامی بس ارجمند و والا هستی. هنگامی که یکی از
محدثان برجسته قم، به نام سعد بن سعد به محضر مقدس امام رضا (س) شرفیاب می
شود، امام هشتم خطاب به ایشان می فرماید: ای سعد! از ما در نزد شما قبری
است. سعد می گوید: فدایت شوم! آیا قبر فاطمه دختر موسی بن جعفر (س) را می
فرمایید؟ حضرت می فرماید: آری، هر کس او را زیارت کند، در حالی که به حق
او آگاه باشد، بهشت از آن اوست. امام جعفر صادق (ع) نیز در این باره می
فرماید: هر کس او را زیارت کند، بهشت بر او واجب گردد.
*زیارت مأثور درباره حضرت معصومه (س)
یکی
از ویژگیهای حضرت معصومه (س)، ورود زیارتنامه ای از سوی معصومان (س)
درباره ایشان است که پس از حضرت فاطمه زهرا (س)، او تنها بانوی بزرگواری
است که زیارت مأثور دارد.
*لقب کریمه اهل بیت
حضرت
معصومه (س) در زبان دانشمندان و فقیهان گران قدر شیعه، به لقب کریمه اهل
بیت یاد می شود. از میان بانوان اهل بیت، این نام زیبا تنها به آن حضرت
اختصاص یافته است. بر اساس رویای صادق ، مرحوم آیت الله مرعشی نجفی، این
لقب از طرف امام صادق (ع) بر حضرت معصومه (س) اطلاق شده است. در این رؤیا،
امام صادق (ع) به آیت الله نجفی که با دعا و راز و نیاز، تلاش پیگیری را
برای یافتن قبر مطهر حضرت زهرا (س) آغاز کرده خطاب فرمود: برتو باد به
کریمه اهل بیت.
*القاب حضرت معصومه (س)
به
طور کلی، سه زیارت نامه برای حضرت معصومه (س) ذکر شده که یکی از آن ها
مشهور و دو تای دیگر غیر مشهور است. اسامی و لقب هایی که برای حضرت معصومه
(س) در دو زیارت نامه غیر مشهور ذکر شده؛ به قرار ذیل است: طاهره (پاکیزه)،
حمیده (ستوده)؛ بِرّه (نیکوکار)؛ رشیده (حد یافته)؛ تقّیه (پرهیزگار)؛
رضّیه (خشنود از خدا)؛ مرضیه (مورد رضایت خدا)؛ سیده صدیقه (بانوی بسیار
راستگو)؛ سیده رضیه مرضّیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛ سیدةُ نساء
العالمین (سرور زنان عالم). هم چنین محدثّه و عابده از صفات و القابی است
که برای حضرت معصومه (س) عنوان شده است.
*شفاعت حضرت معصومه (س)
بالاترین
جایگاه شفاعت، از آن رسول گرامی اسلام است که در قرآن کریم، از آن به مقام
محمود تعبیر شده است. همین طور دو تن از بانوان خاندان رسول مکرم اسلام،
شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می تواند همه اهالی
محشر را فرا گیرد. این دو بانوی عالی قدر، حضرت فاطمه زهرا (س) و شفیعه
روز جزا، حضرت فاطمه معصومه (س) هستند. پس از فاطمه زهرا (س) از جهت
گستردگی شفاعت، هیج بانویی به شفیعه محشر، حضرت معصومه (س) نمی رسد. بر
همین اساس است که حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند: با شفاعت او، همه
شیعیان ما وارد بهشت می شوند.
*سرآمد بانوان
فاطمه
معصومه (س) از جهت شخصیت فردی و کمالات روحی، در بین فرزندان موسی بن جعفر
(ع) بعد از برادرش، علی بن موسی الرضا (ع) در والاترین رتبه جای دارد. این
درحالی است که بنا بر مستندات رجالی، فرزندان دختر امام کاظم (ع) دست کم
هجده تن بوده اند و فاطمه در بین این همه بانوی گران قدر، سرآمد بوده است.
حاج شیخ عباس قمی آنگاه که از دختران موسی بن جعفر (ع) سخن می گوید، درباره
فاطمه معصومه (س) می نویسد: بر حسب آنچه به ما رسیده، افضل آن ها، سیده
جلیله معظمه، فاطمه بنت امام موسی (ع) معروف به حضرت معصومه است.
*اولین زائر حرم حضرت معصومه (س)
مرحوم
آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در مدت 60 سالی که در شهر قم
اقامت داشت، سحرها اولین زائر حضرت معصومه بود. ایشان در طول سال قبل از
اذان صبح در پشت حرم به انتظار می‌ایستاد تا پس از باز شدن درها اولین زائر
حضرت باشد. مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی غروب ماه رمضان با پای
پیاده با کهولت سن به حرم حضرت فاطمه معصومه (س) می‌آمد و با بوسه بر ضریح
آن حضرت روزه خود را افطار می‌‌کرد سپس به خانه رفته و غذا می‌خورد. امام
خمینی(ره) کنار مرقد مطهر حضرت معصومه(س) می‌آمدند و با کمال تواضع و خصوع
ضریح را می‌بوسیدند.
*نامگذاری روز دختر
در
فرهنگ اهلبیت علیهم السلام که ریشه در وحى و کلام الهى (قرآن) دارد،
زنان و دختران از جایگاه خاصّى برخوردارند. تعابیر زیبا و بلندى که براى
دختران به کار گرفته شده است، حاکى از این موضوع است. در سخنان معصومان
(ع)از دختران با واژه هایى چون: ریحانه (گل)، قواریر (بلورها)، و حسنه
(نیکى) یاد شده است؛ که هر یک، نشان از امتیاز و ویژگى خاصّ طبیعى و روحى
دختران دارد. به حق مىتوان دین مبین اسلام را بنیانگذار تکریم دختران و
زنان دانست. از آنجا که دختران در دین اسلام بسیار مورد توجه قرار
گرفته‌اند و نیمی از جمعیت جامعه ما را تشکیل می‌دهند ؛ برنامه‌ریزی متناسب
با جنسیت برای آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که از سال 1386، اول
ذیقعده روز ولادت حضرت معصومه(س) به عنوان روز ملی دختران در تقویم ها درج
گردد. سازمان فرهنگی هنری، فرهنگسرای دختران، سازمان تبلیغات اسلامی، آستان
مقدس حضرت معصومه(س)، آستان مقدس امام رضا(ع)، سازمان ملی جوانان، آموزش
وپرورش، مرکز امور زنان وخانواده ریاست جمهوری، بسیج خواهران، شورای فرهنگ
واجتماعی زنان، سازمان صدا وسیما، وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و امور بانوان
شهرداری تهران از اعضای شورای سیاستگذاری گرامیداشت روزملی دختران هستند.
عبادت و زهد، پارسایی و تقوا، راستگویی و بردباری، استقامت در برابر
ناملایمات، بخشندگی و پاکدامنی و نیز یاد خدا، از صفات برجسته این خاندان
پاک سیرت و نیکو سرشت به شمار می رفت.
گزارش از زهرا تاجر
ارسال نظر
