جان کری: هدف از توافق ساخت روابط نبود

وزیر خارجه آمریکا گفت که دیدار قریب‌الوقوع‌اش در روز سوم اوت ماه آتی با همپیمانانش از شورای همکاری خلیج فارس در دوحه فقط برای مطلع کردن آن‌ها از تمامی جزئیات توافق هسته‌ای نیست، بلکه این دیدار برای «دستیابی به استراتژی جهت مقابله با ایران و تحرکاتش در منطقه» متمرکز خواهد بود.

 جان کری در مصاحبه‌ای با الشرق الاوسط درباره توافق هسته‌ای با ایران گفت: تا زمانی که ایران گام‌های ضروری را برای پایبندی به این توافق بردارد، این توافق پابرجا خواهد بود. معتقدم که ما کنگره را قانع خواهیم کرد که این توافق مساله‌ای خوبی برای امنیت آمریکاست و اقدام خوبی برای منطقه است و منطقه را از مسابقه تسلیحاتی حفظ می‌کند و به ایران اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای را نمی‌دهد. من بر این باورم که این امر باعث می‌شود که اسرائیل و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همگان از امنیت بیشتری برخوردار باشند. اگر این توافق حاصل نمی‌شد ما بلافاصله در رویارویی قرار می‌گرفتیم؛ چرا که ایران می‌گفت ما به میز مذاکره آمدیم اما شما توافق را رد کردید و ما در حال حاضر در مقابل هیچ کسی تعهدی نداریم و بدین ترتیب تحریم‌ها فرو می‌پاشید؛ چراکه شرکای ما با لغو تحریم‌ها برای نشستن بر سر میز مذاکره موافقت کردند و اگر ما در مذاکرات شکست می‌خوردیم آن‌ها از این امر شانه خالی می‌کردند؛ بنابراین در گذشته در صورت عدم دستیابی به توافق فرصت رخ دادن مسابقه تسلیحات هسته‌ای بسیار زیاد بود.

تاکید ایران بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان از جمله نکاتی است که مقامات غربی و آمریکایی همواره در بیان تحلیل‌های‌شان به شکل غیرمنصفانه‌ای آن را نادیده می‌گیرند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد نگرانی کشورهای عربی نسبت به توافق هسته‌ای با ایران و ادعای آن‌ها درباره سیاست‌های ایران با تاکید بر این‌که «ما با این امر موافق نیستیم» به حمایت ایران از حزب‌الله اشاره کرد و گفت: تا زمانی که ایرانی‌ها از حزب‌الله حمایت کنند ما با آن‌ها برخورد خواهیم کرد و علت برگزاری نشست سران کمپ دیوید میان باراک اوباما، رئیس جمهوری‌ آمریکا و رهبران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در مه گذشته این بود که تلاش نظامی برای برخورد با ایران صورت بگیرد.

وی با طرح ادعای حمایت ایران از تروریسم به تفاوت میزان بودجه نظامی ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اشاره کرد و گفت: چه چیز رخ دهد تا این تفاوت در بودجه در عالم واقع نشان داده نشود؟ لازم است که تلاش‌های بیشتری برای آموزش و سازماندهی و فعالیت‌ برای مبارزه با تروریسم و تماس از طریق تلاش‌های مختلف صورت بگیرد. جنگنده‌های F-16 بر حمایت از تروریست‌ها تاثیر نمی‌گذارند، باید تلاشی کارآمدتر صورت بگیرد و این چیزی است که ما آن را پیشنهاد می‌دهیم. ما معتقدیم که طرحی کارآمدتردر اختیار داریم و مردم باید نگاه دقیقی به رخدادها بدون این قید و بندها بر ایران داشته باشند. غیرممکن است که ایران با این قید و بندها به مدت 15 سال بتواند به غنی‌سازی 67 / 3 درصدی بپردازد و این امر با 300 کیلوگرم ذخیره هسته‌ای غیرممکن است. سوال این است که آیا این وضع با گذر 15 سال از قید و بندها، به جای مقابله در فردا روزی بهتر است؟ علاوه بر آن ما قید و بندهایی در 25 سال داریم که بر روی غنی‌سازی اورانیوم اعمال می‌شود و همچنین موانع همیشگی به دلیل پروتکل الحاقی داریم و شفافیت بسیاری در این زمینه وجود دارد. من ظرف دو هفته آتی برای دیدار با تمامی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به دوحه خواهم رفت و معتقدم که ما می‌توانیم آن‌ها را قانع کنیم که در آینده قدرت بیشتری از طریق برخورد ما با ایران به روشی کارآمدتر و همچنین با تحمیل قید و بندهای مذکور خواهند داشت.

اظهارات جان کری در شرایطی مطرح می‌شود که ایران خود، یکی از کشورهای قربانی تروریسم با بیش از 17000 شهید ترور است و از فعال‌ترین کشورها در مبارزه با تروریست‌ها به خصوص در منطقه شناخته می‌شود و همیشه اعلام کرده است که هیچ‌گاه به دنبال ایجاد تهدید برای همسایگان خود و دیگر کشورهای منطقه خاورمییانه نبوده است.

هم‌چنین عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده کشورمان در نشست اخیر خود درباره ادعای افزایش 10 سال نظارت به 15 سال گفته است: چنین چیزی ممکن نیست و طول دوره بررسی قطعنامه 10 سال است؛ این‌که اعلام شده بعد از ده سال قطعنامه دیگری بدهند و پنج سال اضافه کنند از نظر ما پذیرفته نیست و جزو توافق هم نیست.همچنین در داخل وزارت خارجه سازو کاری تعیین می‌شود و اجرای توافق و پیگیری تعهدات طرف مقابل برای ما از اهمیت فوق‌العاده برخوردار است و آن را دنبال می‌کنیم. اظهاراتی که از سوی طرف مقابل بیان می‌شود که به تعبیر مقام معظم رهبری رجزخوانی است ما به این صحبت‌ها در این چارچوب نگاه می‌کنیم که البته بخشی از آن طبیعی است.

جان کری در پاسخ به سوالی مبنی بر شفاف نبودن سیاست آمریکا در قبال تعامل با ایران گفت: چیزی تغییر نکرده است، ما مخالف حمایت ایران از حزب‌الله و شیعیان عراق هستیم. چیزی تغییر نکرده است، ما برای دستیابی به توافق هسته‌ای بنا به دلیلی ساده مذاکره کردیم؛ چراکه ما ایمان داریم که این توافق جلوی ایران را خواهد گرفت.

وزیر خارجه آمریکا هم‌چنین درباره دیدارهایش با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و این‌که آیا شرایط در حال حاضر برای تعامل با ایران در خصوص سیاست‌هایش در منطقه باز است یا خیر، گفت: ما اندیشه‌ای در مورد این مساله نداریم، ما نمی‌خواهیم بدون همپیمانانمان و بدون حضور آن‌ها دست به این کار بزنیم.

وی در پاسخ به این‌که آیا آمریکا می‌تواند طرفین را به میز مذاکره بکشاند و آیا می‌خواهد این کار را انجام دهد یا خیر؟، تصریح کرد: من نمی‌دانم این مساله مبتنی بر خواسته همپیمانان ما و مبتنی بر این است که آیا ایران این کار را انجام می‌دهد یا خیر. اما این امر موضوع این مذاکرات نیست. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سخنانش به این مساله اشاره کرد که آماده است رابطه متفاوت با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس وجود داشته باشد اما این چیزی نیست که ما در رابطه با آن مذاکره کردیم، مذاکرات در مورد توانایی هسته‌ای آن‌ها بوده است.

عراقچی نیز در نشست اخیر خود با خبرنگاران گفته است: در طول مذاکرات هسته‌ای و در دو سال اخیر غیر از موضوع هسته‌ای موضوع دیگری مورد مذاکره قرار نگرفت. بعد از توافق اگر طرف‌های مقابل تعهدات خود را عمل کنند این زمینه برای مذاکره در ارتباط با مسائل مورد علاقه نیز فراهم می‌شود و این احتمال به صورت بالقوه وجود دارد. همان‌طور که مقامات عالی‌رتبه ایران قبلا نیز مطرح کرده‌اند اگر موضوع هسته‌ای تمام شود و طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل کنند این احتمال وجود دارد که به صورت موضوعی و موردی بر اساس تصمیم مقامات عالی رتبه گفت‌وگوهایی صورت بگیرد و ما وارد مذاکره شویم. البته این موضوع مربوط به آینده و منافع ملی کشورمان است و اکنون نمی‌توانیم اظهار نظر دقیقی در این ارتباط داشته باشیم.

جان کری درخصوص گام بعدی پس از پایان مذاکرات نیز اظهار کرد: ما با همپیمانانمان و دوستانمان خواهیم نشست و به صورتی رفتار نخواهیم کرد که مناسبتی با آن‌ها ندارد یا از آن‌ها حمایت نمی‌کند.

وی بار دیگر در پاسخ به سوالی در مورد نگرانی کشورهای عربی گفت: ما معتقدیم که تمامی سربازان و نیروهای خارجی باید از سوریه خارج شوند و من تاکید می‌کنم که تمامی نیروهای خارجی باید از این کشور بیرون بیایند. در خصوص عراق هم ما معتقد نیستیم که آن‌ها باید در عراق حضور داشته باشند، مگر این‌که دولت عراق این درخواست را داشته باشد و این مساله به دولت عراق برمی‌گردد نه به ما. ما آن‌ها را به این کار فرا نخوانده‌ایم و با آن‌ها همکاری نمی‌کنیم. معتقدم هر طرفی که با داعشی‌ها بجنگد کمک می‌کند اما این مساله‌ای نیست که در مورد آن هماهنگی کنیم.

وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به اینکه آیا رابطه سازنده‌ای با ایرانی‌ها به ویژه پس از انعقاد توافق صورت می‌گیرد، اظهار کرد: این مساله مربوط به روابط شخصی نیست بلکه مساله گفت‌وگو در مذاکراتی بسیار دشوار و دستیابی به یک توافق است. ما با حسن نیت مذاکره کردیم. ما می‌توانستیم که فضا را بسیار سازنده نگه داریم حتی زمانی که مناقشات شدید شد. چندین مناقشه شدید وجود داشت اما ما معتقدیم که لازم است فضا سازنده باقی بماند اما هدف ساخت روابط نبوده است بلکه هدف دستیابی به توافق بوده است. اما من به نوبه خود معتقدم که این توافق تاریخی بود و یک کشوری به صورت داوطلبانه برای عدم ساخت سلاح هسته‌ای مذاکره کرد؛ این مساله بسیار اهمیت دارد. مساله مهم عدم ساخت سلاح هسته‌ای است، طبیعتا زمان این مساله را مورد آزمون قرار خواهد داد. در واقع این توافق فرصتی برای منطقه و فرصتی برای ما و ایرانی‌هاست که در مسیری متفاوت قرار بگیریم که می‌توانست راه را برای ارتباط‌های دیگر باز کند اما این مساله رخ نمی‌دهد.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که مقامات کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که فعالیت هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و در مذاکرات نیز مباحثی در راستای شفافیت در این زمینه مطرح شده و ایران هیچ‌گاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده است.

وی در خصوص اولویت بعدی پس از توافق نیز تصریح کرد: اولویت آتی تضمین این امر است که دوستان ما و همپیمانانمان به صورت کلی این توافق را درک کنند و بدانند که این توافق به تضمین امنیت آن‌ها کمک خواهد کرد و ما هستیم تا گفته‌های پیشین‌مان را نسبت به امکان مقابله با ایران تضمین کرده باشیم. آن‌ها می‌توانند به آمریکا تکیه کنند تا بخشی از امنیت بلندمدت و دفاع از منطقه باشد.

جان کری در مورد تاکیدهای چندباره باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و شخص جان کری در مورد این مساله و این‌که آیا علت این تکرارها بی‌اعتمادی به آمریکاست؟ گفت: نه، من معتقدم که منابع نگرانی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را درک کرد. مردم مطمئن نیستند و وظیفه ماست که آن‌ها را مطمئن‌تر کنیم، ما باید زمان و تلاش‌های بیشتری را برای تضمین آگاهی دیگران نسبت به آن‌چه رخ می‌دهد اختصاص دهیم. این توافق سازنده و واقعی است و تاثیری در زندگی آن‌ها خواهد داشت. این مساله جدی است و مربوط به امنیت آن‌هاست و آنها باید بدانند که چه رخ می‌دهد.

وزیر خارجه آمریکا در پاسخ به این‌ ادعا که در گذشته روند صلح میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها اولویتی برای وی بود و با پایان مذاکرات در خصوص توافق هسته‌ای آیا مجددا تمرکز بر تلاش‌های احیای روند صلح در خاورمیانه صورت می‌گیرد یا خیر؟ مدعی شد: روند صلح همچنان اولویت بزرگی است. مبارزه با داعش در حال حاضر اولویت اولیه ماست و همچنین اولویت ما مقابله با تندروها در منطقه و دادن تضمین به همپیمانان ما و دوستانمان نسبت به برخورداری از امنیتی بیشتر جزو اولویت‌های ماست. طبیعتا ما همچنان به مساله سوریه و مساله اسرائیل و فلسطین و مبارزه با رادیکالیسم منطقه‌ای اهتمام خواهیم داشت و همه این امور جزو اولویت‌های ماست.

وی درخصوص پیامش به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پیش از نشست دوحه و این‌که آیا آن‌ها می‌توانند به آمریکا تکیه کنند؟، گفت: ما آن‌ها را نسبت به تمامی جزئیات در این توافق مطلع می‌کنیم و این توافق‌ را به صورت کلی برای آن‌ها شرح می‌دهیم تا این‌که درک کنند که چرا این توافق باعث می‌شود آن‌ها از امنیت بیشتری برخوردار شوند و این توافق آن‌ها را در معرض خطر قرار نمی‌دهد. پیام ما به آن‌ها فقط برای نشان دادن جزئیات توافق به آن‌ها نیست بلکه تمام استراتژی‌ها پیرامون چگونگی مشارکت ما با آن‌ها در برخورد با تمامی عملیات‌های غیرقانونی چه از طرف ایران و چه از طرف دیگران و همکاری با آن‌ها برای دفاع و برقراری امنیت مشترک در منطقه است.