دیپلمات‌ها خبر می‌دهند که تدوین ضمایم و متن پیش‌نویس توافق نهایی به مرحله پایانی خود رسیده و حتی گفته می‌شود که نگارش برخی ضمایم نیز پایان یافته و به جلسه معاونان عرضه شده است.
ابرها به کنار می‌روند و صحنه مذاکرات شفاف‌تر از هر
زمان دیگری در برابر انظار بیرونی تبیین و ترسیم می‌شود. مذاکرات محرمانه
پیش می‌رود، گمانه‌زنی‌ها در رسانه‌ها انعکاس می‌یابد و هر کسی از ظن خود
به تحلیل مذاکرات می‌نشیند اما این روزها « نشانه‌ها» بیش از هر زمان دیگری
دال بر حصول توافق هسته‌ای در مذاکرات وین است. این نشانه‌ها معطوف به
اختلافات معنادار و اساسی که طی چند سال در مذاکرات محل بحث و مناقشه بوده و
اکنون پیشرفت‌های ملموسی برای حل و فصل آن پدیدار شده، خود را نمایان
می‌کند. 12سال پیش آغازگر مناقشه بر سر پرونده هسته‌ای ایران، احتمال
انحراف نظامی برنامه هسته‌ای بود که با عنوانPMD در گزارش‌های دبیرکل آژانس
انرژی اتمی انعکاس یافت. ادعایی که بر اساس آن تمامی جنجال‌ها پیرامون
پرونده هسته‌ای به‌راه افتاد و پس از شورای حکام، پرونده ایران به شورای
امنیت رفت. در طول تمامی این سال‌ها گزارش‌های دبیرکل همواره به احتمال
انحراف به عنوان یک گزاره موهوم اشاره داشت اما از دو هفته پیش اظهارات جان
کری، وزیرخارجه آمریکا و یوکیو آمانو رنگ دیگری به خود گرفت و آنان اعلام
کردند که موضوع PMD به‌عنوان پیش‌شرط توافق هسته‌ای مطرح نیست و اکنون سفر
آمانو به تهران در آستانه لحظات پایانی مذاکرات برای اهل و فصل این موضوع
نشان‌دهنده گامی بزرگ در حصول توافق است به خصوص که این نکته را ملحوظ کنیم
که یکی از بحث‌های اصلی و مورد مناقشه نحوه بازرسی‌ها و حدود و ثغور آن
است که بخش عمده آن به PMD بازمی‌گردد. از طرف دیگر خبر حضور وزیر خارجه
چین که قرار است امروز پنجشنبه به وین بیاید نشانه مثبتی از حصول توافق است
چراکه پیش‌تر گاردین نوشته بود تا زمانی که امکان توافق قطعی نشود وی به
وین نخواهد آمد. نشانه مثبت دیگر که البته به اندازه موارد قبلی حائزاهمیت
نیست اما پالس مثبتی می‌تواند باشد بازنگری بریتانیا در لیست تحریم‌ها و
حذف 9 شخصیت حقیقی و حقوقی از این لیست بود. از طرف دیگر تمدید مذاکرات
برای هفت روز خود مهم‌ترین نشانه‌ای است که حصول توافق را به نوعی
گریزناپذیر می‌کند چراکه مذاکرات را به مرحله‌ای رهنمون کرده که یا باید
توافقی حاصل شود و یا همه چیز به نقطه صفر بازمی‌گردد و پس از پیشرفت‌های
ملموس، شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی طرفین درگیر در مذاکرات، هیچ
طرفی مایل نیست این وضعیت مبهم و مشوش و خطرناک را شاهد باشد.
مذاکرات بی‌وقفه و مستمر ادامه دارد
کارشناسان و اعضای تیم فنی مذاکرات جلسات خود را بدون وقفه و روزانه تا
بیش از 15ساعت ادامه می‌دهند تا متن توافق و ضمایم پنجگانه آن به نحوی
تدوین و نگارش شود که هیچ جای شک و شبهه‌ای باقی نماند. طرف ایرانی بیم آن
دارد که متون و واژگان قابل تفسیر زمینه را برای عهدشکنی و زیاده‌خواهی طرف
مقابل فراهم می‌کند و طرف آمریکایی هم با حساسیت تدوین متن توافق را دنبال
می‌کند چراکه از فشار تندروها بیم دارد و نمی‌خواهد گزکی دست آنان بدهد.
طی دو روز اخیر با اضافه شدن علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی به
مذاکرات و رایزنی مستقیم وی و ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا یکبار دیگر
مذاکرات در بعد فنی شتاب مثبتی به خود گرفته است. در بعد سیاسی نیز ظریف و
کری برای ششمین‌بار طی چند روز گذشته با یکدیگر به بحث و تبادل نظر
پرداختند. از طرف دیگر با حضور وزرای خارجه آلمان و فرانسه در روز پنجشنبه
قرار است ظریف با دو همتای انگلیسی و آلمانی خود نیز دیدار داشته باشد.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز قرار است روز پنجشنبه
به مذاکره‌کنندگان بپیوندد و در واقع می‌توان گفت با حضور این دیپلمات‌های
برجسته امروز پنجشنبه رایزنی‌های کلیدی و حساسی در وین جامه عمل بپوشد و
طرفین آماده انعقاد توافق نهایی شوند.
تدوین ضمایم و گام نهایی
دیپلمات‌ها خبر می‌دهند که تدوین ضمایم و متن پیش‌نویس توافق نهایی به
مرحله پایانی خود رسیده و حتی گفته می‌شود که نگارش برخی ضمایم نیز پایان
یافته و به جلسه معاونان عرضه شده است. از طرف دیگر گفته می‌شود که اگر
رایزنی‌های روز پنجشنبه میان دیپلمات‌های برجسته روی روال منطقی خود پیش
رفته و نتیجه‌بخش باشد این احتمال جدی است که وزرای خارجه یکبار دیگر به
پایتخت‌ها بازگردند. یک دیپلمات ارشد ایرانی درخصوص روند پیش روی مذاکرات
در جمع خبرنگاران ایرانی خاطرنشان کرده است درصورتی که وزیران خارجه ایران و
1+5 بتوانند تا روز جمعه بر سر پیش‌نویس توافق جامع هسته‌ای به ارزیابی
نهایی برسند به پایتخت‌هایشان بازگشته و بعد از مشورت‌ها به وین
بازمی‌گردند و چنان‌چه دیدگاه‌ها بر سر متن و جمع‌بندی به دست آمده مشترک
باشد و تفاهم به‌دست آید این احتمال وجود دارد که روز یکشنبه شاهد اعلام
نتیجه مذاکرات باشیم. درعین حال این روند به میزان پیشرفت کار بستگی دارد.
حال باید منتظر ماند و دید که در آخر هفته جاری و در لحظات پایانی مذاکرات
می‌توان گام نهایی را برداشت؛ گامی که همه نشانه‌ها و قراین دال بر آن است.
در نهایت...
فرآیند لغو تحریم‌ها و زمانبندی آن و نیز نحوه بازرسی‌ها به‌عنوان دو
موضوع کلیدی که میان ایران و غرب حل نشده باقی مانده بود اکنون به‌نظر
می‌رسد به یک فهم مشترک میان طرفین رسیده و آخرین چانه‌زنی‌ها برای نهایی
کردن متون معطوف به این دو گزاره در توافق نهایی درحال انجام است و به نظر
نمی‌رسد با پیشرفت‌های حاصله که در واکنش‌های طرفین و به‌خصوص وزرای خارجه
نمود دارد دیگر جایی برای تخطی و عقبگرد باقی بماند. اکنون در محافل سیاسی و
رسانه‌ای یک مرحله سه زمانی برای فرآیند لغو تحریم‌ها شامل بر روز توافق،
روز اجرا و روز عملیاتی عنوان می‌شود. درخصوص بازرسی‌ها نیز اظهارات مقامات
آمریکایی نشان‌دهنده آن است که آنان از موضع سخت و غیر قابل انعطاف گذشته
عدول کرده و نگرانی‌های طرف ایرانی را ملحوظ کرده‌اند. حال باید منتظر
چانه‌زنی‌های نهایی پنجشنبه و در نهایت رایزنی‌های مهم جمعه ماند و دید که
کار توافق هسته‌ای بالاخره در یکشنبه آتی پایان نهایی خواهد یافت.
منبع: شرق
ارسال نظر
