نظر یک کارشناس رسانه درباره مذاکرات هسته‌ای

حسن عابدینی - کارشناس رسانه - با اعتقاد بر اینکه از ظرفیت رسانه‌ای کشور در مذاکرات هسته‌ای به اندازه کافی استفاده نشد، تاکید کرد که در فرصت باقی‌مانده با طراحی یک پیوست رسانه‌ای می‌توان از این ظرفیت استفاده بهتری کرد.

 حسن عابدینی که در بیش از 10 مذاکره به عنوان خبرنگار حضور داشته است، درباره‌ی شرایط پوشش این مذاکرات خاطرنشان کرد: شما به عنوان خبرنگار ساعت‌های زیادی آنجا می‌نشینید و در نهایت تنها می‌توانید یک تصویر بگیرید. مذاکرات آن‌طور که باید اطلاع‌رسانی نمی‌شود.

وی در ادامه‌ی صحبت‌هایش توضیح داد: نمی‌توان مذاکره را روی صفحه تلویزیون انجام داد و گرنه صدا‌وسیما می‌گفت من در محل مذاکرات دو دوربین می‌گذارم و کل اتفاقات را پخش می‌کنم، حتی در دوره آقای ضرغامی یکبار چنین پیشنهادی داده شد، مانند آنچه در مسابقات فوتبال و داربی اتفاق می‌افتد. حال باید دید در گفت‌وگوهای هسته‌ای و مذاکرات بین‌المللی هم می‌توان چنین کاری کرد؟ آنها حتی اجازه نمی‌دهند که خبرنگاران نزدیک محل مذاکره شوند. حتی محل اسکان خبرنگاران با محل مذاکرات فاصله دارد. چنین مشکلاتی الان اتفاق نیفتاده است و پیش از این هم بوده است.

این کارشناس رسانه در ادامه صحبت‌هایش با تاکید بر اینکه از ظرفیت رسانه برای انعکاس مذاکرات هسته‌ای حتما بهتر می‌شد استفاده کرد، تصریح کرد: من بارها و بارها به عنوان خبرنگار از دست‌اندرکاران تیم مذاکره‌کننده چنین درخواستی را داشتم. سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا مدام بین خبرنگاران فارسی‌ زبان می‌گشت تا کسی با او مصاحبه کند. سخنگوی کاترین اشتون دائما بین خبرنگاران تلاش می‌کرد که سیاست‌های خودش را در چارچوب القای رسانه‌ای به رسانه‌های داخلی ما پمپاژ کند و گاهی رسانه‌های ما هم با عکس و تفصیلات به آن می‌پرداختند. گاهی مصاحبه‌ها و میزان خبر که از سخنگوی کاترین اشتون یا از سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا در رسانه‌های داخلی منتشر می‌شد، به مراتب بیشتر از تیم مذاکره‌کننده ایرانی بود.

عابدینی در ادامه گفت: به تدریج این موضوعات از طرف تیم مذاکره کننده ایرانی هم گفته شد تا بالاخره در آخر دوره قبل یک سخنگو را بدون اسم انتخاب کردند که خلاصه مذاکرات را در چارچوب منابع آگاه اعلام می‌کرد،او راحت جلوی دوربین می‌رفت و به اسم خودش درباره نتایج مذاکرات صحبت می‌کرد ولی در اغلب دوره‌ها ما سخنگویی نداشتیم تا فضای رسانه را برای مخاطب تبیین کنیم.

وی که روی پرونده درک مذاکرات هسته‌ای در سه دولت کار می‌کند،شامگاه گذشته - 30 اردیبهشت ماه - در میزگردی در شبکه خبر با حسن مقصودی (تهیه‌کننده مستند شطرنج با گرگ‌ها) حاضر شد و نحوه استفاده از کارکردهای ظرفیت دیپلماسی رسانه‌ای در مذاکرات هسته‌ای را به نقد کشید.

 این کارشناس رسانه با بیان اینکه از ظرفیت دیپلماسی رسانه‌ای در مذاکرات هسته‌ای آن‌طور که باید و شاید استفاده نشد،درباره دلایل این مساله گفت: شاید اصلا این اعتقاد وجود نداشت که رسانه‌ می‌تواند بازوی دیپلماسی عمومی ما در حوزه هسته‌ای باشد،اما فراموش نکنیم علی‌رغم حجم سنگینی که از طرف مقابل و حدود 120 تا 130 رسانه خارجی که این رویداد را از منظر خود تبیین می‌کنند و مواضع مخالف هم دارند اما باز هم می‌بینیم که بسیاری از خبرنگاران و مسئولان تیم آمریکایی و غربی سوال اصلی‌شان این است که شما در رسانه‌های ایران چکار کردید که موفق بودید.با این حال بیش از این می‌توانستیم از ظرفیت رسانه‌های داخلی استفاده کنیم. الان هم آقای عراقچی به عنوان یک سخنگو گاهی این مسائل را تبیین می‌کنند اما به سخنگویی نیاز است تا خلاصه مذاکرات را تبیین کند و حتما خبرنگاران داخلی تلاش می‌کنند این مطالب را در شرایطی که به منافع ملی آسیب نرسد منتشر کنند.

در ادامه این نشست، حسن مقصودی - تهیه‌کننده مستند «مذاکرات هسته‌ای» با انتقاد از استراتژی رسانه‌ای در این رویداد مهم خاطرنشان کرد: وقتی استراتژی رسانه‌ای ما اشتباه باشد معلوم است که آنجا خبری برای پوشش دادن نیست ما به جای آنکه به محل مذاکرات برویم و منفعلانه از ساعت 6 صبح بایستیم باید جریان‌سازی رسانه‌ای کنیم. تاکنون چند مستند درباره‌ی مذاکرات هسته‌ای ساخته شده است.

مقصودی در ادامه صحبت‌هایش تصریح کرد: رسانه‌های ما به شدت عقب‌تر از مقام معظم رهبری هستند. بعد از 12 سال مقام معظم رهبری باید در جمع مداحان بگویند مثلا فناوری هسته‌ای در شیرین‌کردن آب استفاده می‌شود، چرا در کشوری که دچار بحران آب است رسانه نباید به این موضوع بپردازد. در خیلی از موضوع‌ها خود مقام معظم رهبری وارد می‌شوند در حالی که ما به عنوان رسانه باید سپر بلای ایشان باشیم.

عابدینی در ادامه این صحبت‌های مقصودی نیز اظهار کرد: زمانی قصد داریم دانش رسانه‌ای مردم را در حوزه فناوری هسته‌ای افزایش دهیم در چنین مواردی رسانه لازم است از این منظر به این موضوعات بپردازد. در آن زمان می‌توانیم چند تا مصاحبه در این خصوص انجام دهیم. من خودم با جناب آقای صالحی رییس سازمان انرژی اتمی مصاحبه‌ای در خصوص فواید فناوری هسته‌ای انجام داده‌ام.

حسن مقصودی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به طرح این پرسش پرداخت که چرا جزئیات مذاکرات از طریق رسانه‌ها به مردم اطلاع داده نشد؟.

وی گفت: چرا در مذاکرات آلماتی و بغداد جزئیات مذاکرات را به مردم اطلاع ندادیم و قطره‌چکانی عمل کردیم. من متاسفم که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در برنامه نگاه یک حاضر می‌شوند و می‌گویند بگذارید مذاکرات نهایی شود و بعد نقد کنیم. این چه حرفی است مهم‌ترین اتفاق این مذاکرات می‌تواند مهم‌ترین اتفاق قرن ایران باشد اما بعد از این‌که توافق بسته شد آن را نقد کنیم؟

به گزارش ایسنا، حسن عابدینی - کارشناس رسانه - در بخشی از صحبت‌هایش اظهار کرد: این انتقادها نفی تلاش رسانه‌های مختلف نیست. کارهای خوبی هم صورت گرفت اما استراتژی رسانه‌ای خوبی نداشتیم.

مقصودی هم در ادامه گفت: باید از تلاش رسانه ملی در جهت باز‌شدن جزئیات مذاکرات هسته‌ای تقدیر کرد. ما خودمان امیدی نداشتیم که مستند سال‌های هسته‌ای از تلویزیون پخش شود. این در حالی است که فشارهای زیادی روی صدا‌وسیما بود و الان نمی‌توان قضیه را باز کرد، اما باز پخش این مستند‌ها نشان داد که رسانه ملی در تلاش برای تبیین نتایج مذاکرات به مخاطب است.

تهیه‌کننده مستند «شطرنج با گرگ‌ها» تصریح کرد: ما استراتژی رسانه‌ای درستی نداشتیم. در مقطعی رسانه گفته که تحریم‌ها هیچ اثری ندارند، اما در مقطعی دیگر (پایان دولت قبل) می‌گوییم تحریم‌ها خیلی مهم است این چه سیاستی است. تحریم‌ها در حد خودش موثر است اگر برخورد درستی داشته باشیم. ما باید به درستی به مخاطب نشان دهیم که تحریم‌ها چه تاثیری داشته‌اند. در این بخش دشمن به ما رکب زد تا اینگونه عنوان شود که تمام مشکلات اقتصادی ما به تحریم‌ها بر می‌گردد، در حالی که ما باید مشکلات اقتصادی را باز کنیم و همه ضعف‌های اقتصادی را برگردن تحریم‌ها نیندازیم.

عابدینی در پاسخ به آخرین پرسش که پیشنهاد شما برای دیپلماسی رسانه‌ای در مذاکرات هسته‌ای برای فرصت باقی‌مانده چیست؟ گفت: تیم مذاکره‌کننده باید با کمک رسانه‌ها بنشینند و یک پیوست رسانه‌ای طراحی کنند. شما در رژیم صهیونیستی که بزرگ‌ترین دشمن ما محسوب می‌شود یک پیوست رسانه‌ای 150 صفحه‌ای می‌بینید که حتی واژگان را برای سیاستمداران با رسانه‌ها تعیین می‌کند. بنابراین لازم است یک پیوست متشکل از سیاستمداران، دیپلمات‌ها و دست‌اندرکاران رسانه طراحی کنیم.

مقصودی هم در ادامه صحبت‌های عابدینی خاطرنشان کرد: باید یک سناریو داشته باشیم تا مردم بدانند اگر مذاکرات هسته‌ای شکست خورد هیچ اتفاقی در اقتصاد کشور ما نمی‌افتد و اگر پیروز شد معجزه‌ای در کار نیست.