چرا مسئولان استثنا می شوند؟

در آخرین هفته پایان عمر دولت، رئیس جمهور هدیه ای را از شورای عالی انقلاب فرهنگ مبنی بر دریافت مجوز تاسیس یک دانشگاه غیردولتی در تهران، دریافت کرد.

احمدی نژاد که 8 سال علاوه بر پاستور نشینی، بر صندلی ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی هم تکیه زده بود، توانست مجوز دانشگاهی را از آن خود کند که بر اساس یکی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، سالهاست که دیگر هیچ دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی اجازه تاسیس و فعالیت در تهران را ندارد.

لازم به یادآوری است که هم اکنون تنها مرجع، شورای عالی انقلاب فرهنگی است که می تواند برای دانشگاههای غیردولتی داخل تهران مجوز فعالیت صادر کند، این شورا در سال 69 مصوبه ای را تحت عنوان ممنوعیت فعالیت موسسات غیردولتی در تهران با این جزئیات صادر کرد:

"منع صدور اجازه تاسیس موسسات جدید آموزش ‏عالی در استان تهران و موارد استثنایی

مصوب 223 جلسه مورخ 1369-06-27  شوراي عالي انقلاب فرهنگي

شماره ابلاغ : 2084/دش

تاریخ ابلاغ : 1369.07.07

شرح:

باتوجه به بیانات و توضیحات وزیر محترم فرهنگ و آموزش عالی در رابطه با تقاضاهای تاسیس موسسات آموزش عالی در تهران و اطراف آن، شورای عالی به طور کلی نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالی و شورای گسترش دانشگاهها را مبنی بر اتخاذ سیاست عدم صدور اجازه تاسیس موسسات جدید آموزش عالی در استان تهران مورد تایید قرار داد. لذا دو وزارتخانه فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نباید اجازه تاسیس موسسات جدید آموزش عالی را در استان تهران بدهند. ضمناً موارد استثنایی باید به تشخیص شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد."

  اما از سال 69 تاکنون، بسیاری از موسسات آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی که ظاهراً جزء موارد استثناء شناخته شده اند از فیلتر شورای عالی انقلاب فرهنگی گذشته و در تهران اجازه فعالیت گرفتند.

از سوی دیگر وزارت علوم و دفتر آموزش های آزاد و غیرانتفاعی این وزارتخانه که مسئول اعطای مجوز به دانشگاههای غیرانتفاعی است، از چند سال گذشته تا کنون بارها اعلام کرده است که استان تهران و حتی برخی استانهای بزرگ کشور در زمینه تأسیس موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی به اشباع رسیده اند و وزارت علوم دیگر نسبت به اعطای مجوز به درخواستهای رسیده برای این استانها اقدام نمی کند.

وزارت علوم همچنین متذکر شده بود که تنها موارد استثناء آنهم با مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی حق داشتن دانشگاه غیرانتفاعی در تهران را دارند.

وقتی مسئولان استثنا می شوند

پس از اعلام این ممنوعیتها در چند سال اخیر اخبار واصله از برخی رسانه ها و شنیده ها حاکی از آن است که بسیاری از مقامات مسئول و سرشناس از جمله استثنائات بوده اند و موفق به دریافت مجوز تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی از شورای عالی انقلاب فرهنگی شده اند.

دانشگاه غیرانتفاعی عدالت به نام آیت الله هاشمی شاهرودی در شهر تهران که چندی پیش مجوز فعالیت دریافت کرد یکی از این نمونه ها است.

خبرنگار مهر پیش از این با محمدرضا مخبر دزفولی - دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص علت صدور مجوز برای دانشگاههای غیردولتی که مسئولان کشوری متقاضی راه اندازی آن هستند، سوال پرسیده بود اما مخبر دزفولی عکس العمل خوبی به این سوال نشان نداد و تنها به گفتن این جمله که " تمام مجوزها را شورای عالی انقلاب فرهنگی در چارچوب قانون صادر می کند"، بسنده کرد.

یک منبع آگاه از شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از انتشار خبر تاسیس دانشگاه احمدی نژاد در تهران، گفت: " شورای عالی انقلاب فرهنگی با وجود ممنوعیت تاسیس دانشگاه غیردولتی در تهران، اما با تشکیل کمیته ای مواردی را که استنثاء نامیده است، مورد بررسی و تصویب خود قرار می دهد."

این مقام مسئول ابراز امیدواری کرد که "از این پس شورای عالی انقلاب فرهنگی ممنوعیتها را به موارد استثناء بدل نکند."

راههای گریز برای تأسیس غیرانتفاعی

به نظر می رسد اختیار قانونی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبه خود قائل شده است، بیشتر مشمول مسئولان و افراد سرشناس بوده و علیرغم اینکه با نظرات کارشناسان و مسئولان مستقیم آموزش عالی بارها کیفیت غیرانتفاعیها زیر سئوال رفته و انتقادات بسیاری نسبت به تعداد و نحوه تربیت دانشجو در آنها مطرح شده، بازهم شاهد راههای گریز قانونی برای گسترش این دانشگاهها در کشور هستیم.

از تهران هم که بگذریم در شهرستانها و سایر استانها نیز رشد روز افزون موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی را می بینیم که بسیاری از آنها وابسته به مسئولان هستند و یا در فهرست هیأت موسس آنها نام حداقل یک مسئول حتی از مسئولان آموزش عالی کشور نیز به چشم می خورد.

تعارض حل نشده و چند سئوال

شورای عالی انقلاب فرهنگی چه ضرورتی را احساس می کند که علیرغم به اشباع رسیدن دانشگاههای غیرانتفاعی و مشکلات متعدد آنها از جمله تعطیلی و ورشکستگی بسیاری از آنها، بازهم اقدام به اعطای مجوز می کند یا در اصل چه الزامی برای راه اندازی دانشگاههای غیرانتفاعی توسط مسئولان وجود دارد؟

تعارض رشد قارچ گونه موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و رشد مشکلات مالی و کیفیت تربیت دانشجو در آنها را در دولت های نهم و دهم چگونه باید توجیه کرد؟

دلایل اصلی اقبال مسئولان به تأسیس دانشگاههای غیرانتفاعی چیست؟ درآمد زایی یا فعالیت مهم در عرصه آموزش عالی؟ 

چگونه است که مسئولان برنامه ها و انتقادات را مشمول حال خود نمی دانند؟