هشدار درباره روابط جنسی پرخطر در موج سوم ایدز

رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور می‌گوید 35 درصد از بیماران مبتلا به ایدز، از طریق روابط جنسی به این بیماری مبتلا شده‌اند. وی همچنین تاکید کرد: دوره پنهانکاری‌ها در این باره گذشته و با ورود ایران به موج سوم ایدز وقت آن است تا جایی که می‌شود آمار دقیق مبتلایان به ایدز و راه‌های انتقال آن را اعلام کرد.

آمار چگونگی ابتلا به ایدز در موج سوم آن، پیش از این نیز بارها اعلام شده بود. بنابر داده‌ها در سال 1391، 33 درصد موارد مبتلا به ایدز از طریق فاز جنسی بوده است. این درصد در میان 27 هزار و 888 مبتلا به ایدز بررسی شده بود. با گذشت حدود دوسال از آن زمان، حال خط سیر ابتلا به ایدز از راه جنسی صعودی است.  این آمار نگران‌کننده سبب شده تا عباس صداقت –رئیس کنترل ایدز وزارت بهداشت- از عزم جدی این وزارتخانه برای کنترل ایدز و کاهش رفتارهای پرخطر جنسی سخن بگوید.

نگرانی‌ها درباره آمار بالای ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی، تنها به حوزه سلامت محدود نمی‌شود. این آمار به اعتقاد کارشناسان خبر از تغییرات مهم اجتماعی در روابط میان‌جنسیتی می‌دهد. دکتر هادی معتمد -آسیب‌شناس اجتماعی- معتقد است بی‌هنجاری‌های اجتماعی موجود در کشور ما سبب شده تا قانون مشخصی برای روابط میان افراد تایین نشده باشد؛ این روابط از طرفی تابوست و از طرف دیگر به‌صورت پنهانی در حال رشد است. این دست از عوامل نیز بر گسترش بیماری ایدز از طریق رابطه جنسی اثرگذار خواهد بود.

دکتر معتمد همچنین درباره آماری که درباره بیماری ایدز منتشر می‌شوند در گفتگو با فرارو گفت: برای پذیرفتن هر نوع آماری باید با دقت به نحوه نمونه‌گیری، حجم نمونه‌ها، میزان اعتبار سنجی آن و... توجه کرد. در مورد آمار ابتلای افراد به ایدز نیز چنین چیزی می‌تواند مطرح باشد. به هرحال ما با پذیرش این آمار که از سازمان معتبری نیز مطرح شده، می‌توانیم درباره دلایل افزایش ابتلا به ایدز از طریق جنسی تحلیل ارائه دهیم.

وی در ادامه توضیح داد: آسیب‌های اجتماعی مانند یک پازل یا یک صفحه شطرنج عمل می‌کنند؛ اگر در دوره‌ای سیاست دولت کنترل یکی از آسیب‌ها باشد، تنها مهره‌ها در بخشی از صفحه شطرنج جمع خواهند شد، اما صفحه شطرنج کوچک نخواهد شد؛ یعنی اگر به همه آسیب‌های اجتماعی به یک میزان نپردازیم و با آن‌ها به صورتی یکسان برخورد نشود، یک آسیب می‌تواند جای آسیب‌ دیگری که تحت کنترل است را بگیرد. به همین علت برخی از مشکلات هر روز بزرگتر می‌شوند. درباره ایدز نیز می‌توانیم بگوییم که دولت برای کنترل این بیماری در کنار سایر آسیب‌ها، به دلایل مختلف عرفی و فرهنگی، کم‌کاری کرده است. اگر به ایدز در کنار سایر آسیب‌ها پرداخته می‌شد می‌توانستیم مبارزه بهتری با آن داشته باشیم.

این آسیب‌شناس با تحلیل وضعیت اجتماعی ایران تصریح کرد: جامعه ما یک جامعه بی‌هنجار است. در این بی‌هنجاری، قانون و چارچوب مشخصی برای روابط بین افراد و روابط میان‌جنسیتی شکل نگرفته است؛ این روابط از طرفی در خانواده‌ها یک تابو است و در محیط خانه هیچ آموزشی نسبت به آن وجود ندارد و از طرف دیگر روابط میان دوجنس به صورت افسارگسیخته‌ای در حال افزایش است. ما موارد زیادی در جامعه داریم که در آن، دختر و پسری با سنین پایین –مثلا 14 سال- درگیر روابط میان جنسیتی ناسالم می‌شوند، که بسیار خطرزا و بی‌هنجاری در جامعه را نشان می‌دهد.

هادی معتمد همچنین با انتقاد از وجود محدودیت‌های غیرضروری در جامعه گفت: ما باید این را بپذیریم که به‌جای ایجاد محدودیت به روابط جوانان، لازم است تا به آن‌ها و برای داشتن رابطه سالم آگاهی ببخشیم. متاسفانه جامعه ما امروز با زمان قدیم نیز فاصله زیادی گرفته است؛ در گذشته روابط دختر و پسر تا به این حد از کنترل خارج نشده بود و دختران و پسران در داخل روابط خانوادگی و خویشاوندی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند و به همین دلیل آسیب آن روابط بسیار کمتر بود. اما امروزه این روابط به خارج از خانه‌ها و فضاهای پنهان و ناامن کشیده شده است.

وی با انتقاد از دولت گذشته و فضای بسته حاکم در آن گفت: در دولت قبل اجازه صحبت کردن درباره مسائلی این چنینی به حد کافی وجود نداشت. محدودیت‌های موجود در آن هشت سال یکی از دلایل افزایش آمار ابتلا به ایدز از طریق راه‌های جنسی است.

معتمد همچنین تصریح کرد: البته باید دانست که روند رو به رشد ایدز در ایران موضوع جدیدی نیست. سال‌ها پیش و در دولت آقای خاتمی ما بارها نسبت به افزایش آمار ایدز هشدار دادیم و گفتیم که اگر کنترلی بر این بیماری صورت نگیرد، در آینده ایران یکی از اولین کشورها در آمار مبتلایان به ایدز است. در آن زمان نیز نسبت به بیان این مسائل حساسیت وجود داشت و متاسفانه کسی مسئله را جدی نمی‌گرفت.

این آسیب‌شناس اجتماعی در انتها و درباره راه‌های جلوگیری از تبعات این بیماری گفت: آموزش بهترین راه‌حل است. در کنار آموزش و آگاهی‌بخشی NGOها نیز باید به کمک بیایند. همچنین مشارکت‌های مردمی می‌توانند نقش بسیار موثر و مفیدی داشته باشند. رسانه‌ها نیز –اعم از رسانه ملی و مطبوعات- باید در این آگاهی بخشی موثر عمل کنند.