فاز ١٢ برگ برنده ایران در مذاکرات هسته ای است

راه اندازی فاز ١٢ پارس جنوبی پیش از مذاکرات هسته ای لوزان برگ برنده ای بود که نشان داد ایرانیها با اقتدا به کلام رهبرشان از هیچگونه تهدیدی نمی هراسند.

 پس از ۱۶ ماه از توافقنامه ی ژنو و دو بار تمدید و نشستهای حساس و فنی در کشورهای مختلف، بالاخره در اجلاس لوزان دو ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ در بیانیه ی مشترکی تصمیم گرفتند تا به مناقشه هسته ای پایان دهند و با قبول حقوق هسته ای ایران تحریمهای اعمال شده را لغو کنند.

رهبری

البته لغو تحریمها و بازگشت ایران به بازارهای عمده اقتصادی جهان آنگونه که رژیم صهیونیستی و برخی دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران می خواستند رقم نخورد و چنان که بیانیه مشترک لوزان هم تاکید می کند ایران با اقتدار کامل توانست غرب را متقاعد کند که راهی را که تاکنون رفته است دوباره نیازماید و با محروم کردن اقتصاد ایران و جهان از تعامل سازنده با هم، بیش از این به طرفهای ذی نفع زیان وارد نکند.

در اینجا ایران به عنوان کشوری با شرایط خاص ژئوپولتیک و منابع عظیم نفت و گاز می تواند بازارهای اروپا را از وابستگی مفرط به انرژی دریافتی از روسیه خلاصی دهد و با گاز ارسالی از پارس جنوبی تهدیدهای امنیتی در بخش انرزی اتحادیه اروپا را کاهش دهد. اروپا هم می تواند با در اختیار قرار دادن فناوریهای جدید و سرمایه گذاری در ایران از درآمدهای سرشاری برخوردار شود که سالها خود را از آن محروم کرده بود.

در اینجا نکته مهم آن است که تا پیش از لوزان دو، رژیم صهیونیستی و همپیمانان آن در اروپا و آمریکا اصولا با هر گونه غنی سازی و تحقیق در ایران مخالفت می کردند و رفع تحریمها و آغاز تعامل مجدد با اقتصاد ایران را منوط به برچیده شدن همه تاسیسات هسته ای و نابود کردن سرمایه گذاریهای سنگینی می کردند که سالهاست در ایران انجام شده است. اما نتیجه بیانیه مشترک چیزی فراتر از آن چیزی بود که رژیم صهیونیستی و همپیمانان آن در رویاهای خود می پرورانیدند.

در پایان ماراتون سنگین هسته ای بین ایران و گروه ١+٥ نتیجه مذاکرات به گونه ای رقم خورد که عمده خبرگزاریها و رسانه های خارجی و داخلی نتیجه را بردی آشکار برای ایران اعلام کردند. بردی که به دلیل توانمندیهای جوانان و مهندسان ایران زمین در بهره گیری از منویات و راهنماییهای مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی رقم خورد و فاز دوازده پارس جنوبی را باید یکی از نمادهای بارز آن دانست.

در واقع، راه اندازی طرح توسعه فاز دوازده پارس جنوبی در عنفوان مذاکرات لوزان برگ برنده ای بود که نشان داد ایرانیها با اقتدا به کلام رهبرشان از هیچگونه تهدیدی نمی هراسند و با تکیه بر قدرت اقتصادی و دانش و فناوری بومی ایرانی می توانند سدهای تحریم را یکی یکی شکسته و به سمت اقتصادی بدون وابستگی به خارج گام بردارند.

در این زمینه رهبر معظم انقلاب در یکم فروردین ماه امسال در بخشی از بیانات در حرم مطهر رضوی فرمودند:
" یکی دیگر از فرصتها عبارت است از پیشرفتهای علمی‌ای که در دوران تحریم به‌وجود آمده است. یک وقت قدرتها و دولتها و پولها و سرمایه‌های جهانی و بین‌المللی به کمک یک ملّتی می‌آیند؛ یک‌وقت همه‌ی درها را به‌روی یک ملّت می‌بندند، در‌عین‌حال، آن ملّت می تواند در بخشهای مختلف کارهای بزرگ بکند. امروز شما این کارها را مشاهده می کنید؛ اینها را دست‌کم نباید گرفت. همین فاز دوازدهم پارس جنوبی که چند روز قبل از این به‌وسیله‌ی رئیس جمهوری افتتاح شد، یک طرح صنعتی بسیار بزرگ و پیچیده است که می تواند رشد اقتصادی کشور را و محصول تلاش عمومی کشور را به‌صورت محسوسی افزایش بدهد. از این قبیل چیزها فراوان داریم."

" نکته‌ی چهارم در زمینه‌ی اقتصاد این است که تحریم تنها ابزار دشمن است، این را بدانند. تنها ابزار دشمن برای مقابله‌ی با ملّت ایران امروز عبارت است از تحریم؛ اگر ما درست عمل کنیم، با تدبیر عمل کنیم، تحریم میتواند بی‌اثر بشود. همچنان‌که اشاره کردم، همین دستگاه‌های تولیدی و صنعتی‌ای که امروز خوشبختانه دستگاه‌های دولتی آنها را افتتاح میکنند – ازجمله همین فاز دوازدهم پارس جنوبی که قبلاً اشاره کردم و همین پیشرفتهای نظامی و همین پارک‌های علم و فنّاوری و امثال اینها – کارهایی است که میتواند این‌جور تحریم را از بین ببرد؛ اثر تحریم را اوّل کاهش بدهد، بعد هم از بین ببرد. تحریم، مشکل‌تراش بود امّا برای ما برکاتی هم داشت. تحریم به ما نشان داد که باید به خودمان متّکی باشیم و به ما ثابت کرد که میتوانیم از نیروهای درونی خودمان استفاده کنیم. اگر مسئولین دولتی و آحاد مردم و بخصوص فعّالان بخشهای اقتصادی همّت بکنند، تلاش بکنند و دستگاه‌های رسانه‌ای عمومی هم کمک بکنند – که حالا اشاره خواهم کرد – ان‌شاءالله خواهیم دید که تحریم قادر نخواهد بود که ملّت ایران را از پیشرفت باز دارد."

تحریمهای آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت علیه ایران

تحریمهای یکجانبه اعمال شده از سوی آمریکا و کشورهای حامی آن که با هدف محروم کردن برنامه هسته ای ایران از تامین منابع مالی وضع شده اند در نهایت با ورود به حوزه فروش نفت و صادرات نفتی ایران و محدود کردن بخش درآمدهای ارزی کشور به دنبال فشار وارد کردن به لایه های ضعیف جامعه و زمینگیر کردن صنعت نفت کشور است.

این تحریمها که نخستین آن به سالهای ملی شدن صنعت نفت باز می گردد همواره به عنوان عاملی بازدارنده در برابر رشد و توسعه کشورهایی که در مقابل تمامیت خواهی آمریکاییها و کشورهای استعماری ایستاده اند به کار رفته است و در این میان ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین تحریمهای اقتصادی به آن تحمیل شده است. در این گزارش سعی بر آن است تا هر چند مختصر به تاریخچه تحریمها در ایران بپردازیم.

نخستین تحریم قانونمند و جامع و نخستین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران، تحریم بریتانیاست که در واکنش به ملی شدن صنعت نفت در زمان نخست وزیری دکترمحمدمصدق صورت گرفت.

گام بعدی تحریمها علیه ایران مربوط می شود به دوران پس از انقلاب و بویژه پس از دستگیری جاسوسان آمریکایی مقیم در سفارت آمریکا که در ادامه در سه محور تحریمهای آمریکا، تحریمهای اتحادیه اروپا و تحریمهای سازمان ملل اعمال شد.

تحریمهای ایالات متحده آمریکا علیه ایران

نخستین تحریم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران پس از واقعه گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۷۹ انجام گرفت. به ‌دنبال جریان گروگانگیری در سفارت آمریکا، ایالات متحده متقابلاً ۱۲ میلیارد دلار از داراییهای دولت ایران را مصادره کرد و همچنین آمریکاییها قانونی وضع کردند که به موجب آن قرار شد به جز در مواردی مانند هدایای کوچک، مواد غذایی، بعضی فرشها و از این قبیل، از ورود محصولات تولیدی ایرانی به ایالات متحده جلوگیری به عمل آید.

پس از آزادی گروگانها توسط دولت ایران، این مصادره پایان نیافت و داراییهای ایران تا به امروز ضبط است.

در جریان جنگ تحمیلی، آمریکا تحریمات فروش سلاح را علیه ایران وضع کرد و در ادامه ورود وزیر کشور ایران به آمریکا به بهانه نقض حقوق بشرممنوع شد.

در سال ۱۹۸۷ به‌دنبال اتهام «حمایت از تروریسم» آمریکا علیه ایران، دولت رونالد ریگان تحریمات کاملتری علیه ایران وضع کرد.

در سال ۱۹۹۵ میلادی، واشنگتن نخست به دستور بیل کلینتون تحریمات کامل اقتصادی علیه ایران وضع کرد، و سپس کنگره  آمریکا با گذرانیدن قانون ایلسا (Iran and Libya Sanctions Act of ١٩٩٦) هر شرکتی را که با ایران به میزان بیش از ۲۰ میلیون دلار تجارت داشت  نیز تهدید به اعمال تحریم کرد.

در سال ۲۰۰۲، سازمان IEEE تحریم علمی علیه ایران وضع کرد. در سال ۲۰۰۶ یک دادگاه فدرال آمریکا دستور استرداد یکی از بزرگترین کلکسیونهای باستانی تخت جمشید متعلق به ایران را به نفع صدمه دیدگان ناشی از عملیات انتحاری در اراضی فلسطین اشغالی صادر کرد.

بازداشت، زندانی کردن و اخراج دست کم ۱۰ فارغ‌التحصیل دانشگاه صنعتی شریف در آمریکا کهجهت شرکت در «گردهمایی فارغ‌التحصیلان دانشگاه شریف» در کالیفرنیا در سال ۲۰۰۶ میلادی بخشی دیگر از این تحریمها بود.

همچنین در سال ۲۰۰۷، شرکتهای مایکروسافت و یاهو ایران را از فهرست کشور‌هایی که خدمات وب دریافت می‌کنند خارج کردند. پس از اعلام «اتهام» آمریکا مبنی بر این که بانک ملت، بانک ملی، و بانک صادرات ایران حامی مالی نهاد‌های تروریستی هستند، بانک جهانی از دادن خدمات به این بانکهای ایرانی خودداری کرد. وزارت خزانه داری آمریکا از آن زمان تاکنون بسیاری دیگر از بانکهای ایرانی را به فهرست سیاه خود اضافه کرده است.

علاوه بر اینها نهادهایی چون بانک ملی و بانک صادرات ایران، سپاه پاسداران، وزارت دفاع ایران و شخصیتهایی وابسته به سپاه پاسداران و صنایع فضایی جمهوری اسلامی ایران در روز پنجشنبه ، ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ ازطرف وزارت خزانه داری آمریکا مورد تحریم قرار گرفتند. همچنین ایالتهایی نظیر فلوریدا، کالیفرنیا، نیوجرسی، مریلند، تگزاس، اوهایو، ماساچوست، میزوری و میشیگان نیز تحریمهایی را علیه ایران علاوه بر تهدیدهایی که دولت آمریکا اعمال کرده است، به اجرا گذارده اند.

-در تاریخ ٢٤ ژوئن ٢٠١٠ کنگره آمریکا تحریمهای یکجانبه دیگری را علیه ایران تصویب کرد. هدف از این تحریمها افزایش فشار به بخش انرژی و بانکداری ایران بود.

-در ژوئن ٢٠١٠ میلادی آمریکایی ها قانون تحمیل مجازات علیه شرکتهایی را که محصولات نفت تصفیه شده با ارزش بیش از ٥ میلیون دلار در سال به ایران صادر می کنند، تصویب کرد. این قانون همچنین به طور موثر بانکهای خارجی را در صورت تجارت با بانکهای ایرانی و یا سپاه پاسداران از دسترسی به نظام مالی ایالات متحده محروم کرد.

-در ماه مه ٢٠١١، ایالات متحده تحریمهای جدیدی را علیه شرکت دولتی نفت ونزوئلا PDVSA و شش شرکت نفتی و حمل و نقل کوچکتر دیگر به جهت در گیر شدن در تجارت با ایران و تخطی از ممنوعیت وضع شده از سوی ایالات متحده اعمال کرد که این موضوع خشم دولت هوگو چاوز را به همراه داشت.

-در تاریخ ١١ ژوئن آمریکا تحریمهای جدیدی را علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی مقاومت بسیج، نیروی نظامی ایران و فرمانده آن اعلام کرد. بر اساس این تحریمها، قرار شد با صلاحدید دادگاههای ایالات متحده داراییهای هر یک از افراد مرتبط و موسسات آمریکایی برخوردار از این داراییها مسدود شود.

-در تاریخ ٢١ نوامبر ایالات متحده از ایران به عنوان منطقه ای برای شروع عملیات پولشویی نام برد که در آن مراحلی برای منصرف کردن بانکها در مقابله با پولشویی طراحی شده است. ایالات متحده همچنین ١١ سازمان مظنون به کمک به برنامه های هسته ای ایران را در فهرست سیاه خود قرار داد و تحریمهای گسترده ای را علیه شرکتهایی که به صنایع نفت و پتروشیمی ایران کمک می کنند در نظر گرفت.

- در تاریخ ٣١ دسامبر ٢٠١١، باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده، قانون اعمال تحریمهایی را بر موسسات مالی معامله کننده با بانک مرکزی ایران امضا کرد که مجرای اصلی برای درآمدهای نفتی ایران است. تحریم موسسات باید  بازارهای مالی خارج از آمریکا را هم متوقف می کرد.

- در تاریخ ١٣ ژانویه ٢٠١٢، ایالات متحده تحریمهایی را علیه تاجر دولتی انرژی چین Zhuhai Zhenrong اعمال کرد، که گفته می شد بزرگترین تامین کننده محصولات نفتی تصفیه شده ایران است. شرکتهای نفتی خصوصی Singapore's Kuo Oil Pte و FAL عمارات متحده عربی هم از دیگر شرکتهایی هستند که تحریم شدند.

تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران

-در تاریخ ١٢ اوت ٢٠١٠، اتحادیه اروپا تحریمهای خود را علیه ایران سخت تر کرد. اتحادیه اروپا در این تاریخ ایجاد سرمایه گذاری مشترک با حضور در ایران که در حوزه های صنایع نفت و گاز طبیعی و موضوعات وابسته به آن را ممنوع کرد.

- کشورهای عضو باید  تامین بیمه و بیمه اتکایی به دولت ایران را ممنوع کنند.

- واردات و صادرات تسلیحات و تجهیزات که می تواند در کمک به غنی سازی اورانیوم و یا "استفاده دوگانه" مورد استفاده قرار گیرد به ایران ممنوع است.

- منع فروش ،عرضه یا انتقال تجهیزات انرژی و فناوری مورد استفاده ایران برای پالایش، میعان سازی گاز طبیعی، اکتشاف و تولید.

- در ماه مه ٢٠١١، وزرای خارجه اتحادیه اروپا تحریمها را علیه ایران به طور قابل توجهی گسترش دادند و نام ١٠٠ شخص جدید را به فهرست شرکتها و افراد شامل تحریم خود اضافه کردند که از آن جمله می توان به خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران IRISL)) اشاره کرد.

-در ماه اکتبر، اتحادیه اروپا تحریمهای دیگری را علیه ٢٩ نفر اعمال کرد، این تحریمها به بهانه نقض حقوق بشر صورت گرفته است.

- در یکم دسامبر، اتحادیه اروپا نام ١٨٠ نفر افراد ایرانی  را به فهرست سیاه تحریمها اضافه کرد که هدف از آن مسدود کردن داراییها و اعمال ممنوعیت سفر برای افرادی اعلام شد که در رابطه با برنامه های هسته ای ایران هستند.

-در تاریخ ٢٣ ژانویه ٢٠١٢، اتحادیه اروپا به فوریت عقد هر گونه قراردادهای جدید واردات، خرید و یا حمل و نقل نفت خام ایران و فراورده های نفتی را ممنوع اعلام کرد. با این حال اعضای اتحادیه اروپا می توانند در صورت صلاحدید  نفت و فراورده های نفتی از ایران را تا ماه جولای همین سال خریداری کنند .

--مقامات اتحادیه اروپا گفتند که همچنین برای مسدود کردن داراییهای بانک مرکزی و ممنوعیت تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها با بانک و نهادهای دولتی ایران موافقت کرده اند.

تحریمهای سازمان ملل:
شورای امنیت سازمان ملل چهار دوره از تحریمها را علیه ایران اعمال کرده است که به سالهای ٢٠٠٦، ٢٠٠٧، ٢٠٠٨ و ٢٠١٠ مربوط می شود.

- شورای امنیت در تاریخ ٣١ ژوئیۀ ٢٠٠٦ قطعنامۀ ١٦٩٦ نخستین دور تحریمها را علیه جمهوری اسلامی ایران تحت مادۀ ٤٠ منشور ملل متحد علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. نخستین دور تحریمها تحت پوشش قرار داد مواد حساس هسته ای و مسدود کردن داراییهای افراد و شرکتهای ایرانی مرتبط با برنامه هسته ای بود.

در بند ٥ از بندهای اجرایی پیش نویس این قطعنامه آمده است: از همه کشورها می خواهد مطابق با اختیارات حقوقی ملی و قانونیشان از انتقال هرگونه اقلام، مواد، کالا و فناوری که می تواند به فعالیتهای مربوط به غنی سازی و بازفرآوری ایران مربوط شود، جلوگیری کنند.

علاوه بر این و در راستای نخستین دور تحریمها علیه ایران، شورای امنیت در تاریخ ٢٧ دسامبر ٢٠٠٦ قطعنامۀ ١٧٣٧ را علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
- شورای امنیت در تاریخ ٢٤ مارس ٢٠٠٧ قطعنامۀ ١٧٤٧ را علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.دور دوم تحریمها شامل سلاحهای جدید و تحریمهای مالی است. این دوره از تحریمها علیه ایران،  با هدف مسدود کردن دارایی بیش از ٢٨ گروه، شرکت و افراد درگیر در حمایت از کارهای حساس هسته ای و توسعه موشکهای بالستیک گسترش یافت.

برابر بند ٦ از همه کشورها تقاضا شده است که در تدارک،فروش یا انتقال هر گونه تانک رزمی،وسائل ترابری رزمی زرهی،سیستمهای توپخانه ای با کالیبر بزرگ،هواپیمای رزمی،هلیکُوپترهای آفندی،کشتیهای جنگی،موشکها یا سیستمهای موشکی، [به طور مستقیم یا غیر مستقیم از سرزمینشان یا توسط اتباعشان یا با استفاده از کشتیها یا هواپیمای] دارای [ پرچمشان به ایران،اعمال مراقبت و ممنوعیت کنند و در تدارک هرگونه کمک تکنولوژیک به ایران یا آموزش،کمک مالی،سرمایه گذاری،دلالی یا سایر خدمات،و انتقال منابع یا خدمات مالی مربوط به تدارک، فروش، انتقال، تولید یا استفاده از این فقرات]نیز اعمال مراقبت و ممنوعیت کنند؛

-شورای امنیت در تاریخ ٣ مارس ٢٠٠٨ سومین دور تحریمهای اقتصادی را علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. در این قطعنامه محدودیتهای سفر و مالی در مورد افراد و شرکتها افزایش یافت. این تحریمها  ممنوعیت نسبی در تجارت اقلام با مصارف نظامی و غیر نظامی مورد استفاده برای پوشش دادن فروش تمامی این نوع تکنولوژی را به ایران گسترش داد.
-شورای امنیت در تاریخ ٢٧ سپتامبر ٢٠٠٨و در ادامه دور سوم تحریمها علیه ایران قطعنامۀ ١٨٣٥ را علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد. در این قطعنامه که دارای چهار بند است تنها نسبت به قطعنامه های قبلی تاکید شده است.

- شورای امنیت در تاریخ ٩ ژوئن ٢٠١٠ قطعنامۀ ١٩٢٩ را علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد.

شورای امنیت همچنین تصمیم می گیرد که همه کشورها باید مانع از تامین آموزشهای فنی، منابع و خدمات مالی، رهنمود یا دیگر خدمات و کمکهایی که مرتبط با تامین، فروش، انتقال و تهیه، ساخت، نگهداری و استفاده از چنین تسلیحات و مواد مرتبط با آنها به ایران از طریق اتباع خود یا از طریق خاک خود شوند؛ شورای امنیت در این راستا از همه کشورها می‌خواهد تا هوشیاری و محدودیتها بر تامین، فروش، انتقال، تهیه، ساخت و استفاده از همه تسلیحات یادشده و مواد مرتبط با آنها را به اجرا درآورند.