مشتریان بازار خودرو کشور، برندگان اصلی "لوزان"

روزنامه دنیای اقتصاد در مطلبی نوشت :ایرانی ها امسال سیزده خود را با انتشار «بیانیه هسته ای لوزان» میان ایران و غرب به در کردند تا در این شرایط خیلی ها به دنبال برندگان و بازندگان این اتفاق مهم سیاسی بگردند، به نحوی که حالا این ماجرا به خودروسازی کشور نیز سرایت کرده است.

به عبارت بهتر این روزها این پرسش مطرح است که برندگان و بازندگان بیانیه لوزان، در صنعت و بازار خودرو ایران چه کسانی هستند؛ آیا شرکت هایی مانند پژو و رنو را می توان برندگان این میدان دانست و از چینی ها به عنوان بازنده ها یاد کرد؟ آیا خودروسازان داخلی برنده مذاکرات لوزان به شمار می روند؟ و در نهایت اینکه تکلیف مشتریان ایرانی در این ماجرا چیست؛ آنها برنده اند یا بازنده؟

کارشناسان در پاسخ به این پرسش ها دیدگاه های مختلفی دارند، چه آنکه برخی معتقدند شرکت های خودروساز چینی و البته روسی جزو بازنده های توافق لوزان محسوب می شوند و خودروسازانی مانند پژو و رنو برنده اند؛ به گفته آنها، اگر توافق لوزان در تیرماه امسال نهایی شده و امضای طرفین پای آن حک شود، راه برای ورود خودروسازان بزرگ دنیا به ایران باز خواهد شد و در این شرایط، چینی ها باید چمدان شان را ببندند و راهی کشورشان شوند؛ زیرا توان رقابت با غول های خودروساز جهان را نخواهند داشت.

در مقابل اما برخی کارشناسان نیز تاکید می کنند که نمی توان از چینی ها به عنوان بازنده لوزان یاد کرد؛ زیرا آنها تمام تلاش شان را برای حفظ و حتی ارتقای جایگاه فعلی خود در صنعت و بازار خودرو ایران خواهند کرد و به عبارت بهتر بیرون راندن شان به این سادگی ها نخواهد بود.

در این بین اما کارشناسان روی یک موضوع توافق نظر دارند، اینکه برنده اصلی «لوزان»، مشتریان ایرانی هستند، زیرا با حضور خودروسازان بزرگ دنیا در «جاده مخصوص»، آنها (مشتریان) می توانند به داشتن خودروهایی با کیفیت بهتر و قیمت عادلانه تر (قیمتی متناسب با سطح کیفی خودروهای عرضه شده) امیدوار باشند، حتی اگر چینی ها نیز از ایران نروند.

چینی ها می بازند؟

در این بین، فربد زاوه، کارشناس خودرو معتقد است که خودروسازان چین را باید یکی از بازندگان توافق لوزان دانست و شرکت های غربی مانند پژو و رنو را نیز در شمار برنده ها به حساب آورد.

وی با اشاره به اینکه توافق لوزان در حالت ایده آل خود، امکان حضور خودروسازان بزرگ خارجی در ایران را فراهم آورده، می گوید: با آمدن خودروسازان غربی (از جمله فرانسوی ها و آلمانی ها)، رقابت در خودروسازی ایران بالا خواهد گرفت و در این شرایط، شرکت های چینی نمی توانند دوام بیاورند.

در واقع زاوه دلیل اصلی بازنده بودن خودروسازان چینی در توافق لوزان را نداشتن توانایی کافی برای رقابت با خودروسازان غربی در ایران، می داند و به نوعی تاکید می کند که با لغو تحریم های بین المللی، تاریخ مصرف چینی ها در «جاده مخصوص» نیز به پایان خواهد رسید.

اظهارات این کارشناس در شرایطی است که یک مقام مسوول در صنعت خودرو کشور اعتقاد دارد نباید از چینی ها به عنوان بازنده «توافق لوزان» یاد کرد؛ زیرا آنها حتی با حضور رقبای غربی در ایران نیز همچنان برگ برنده ای برای ماندن و رقابت کردن خواهند داشت. به گفته وی، برگ برنده چینی ها، قیمت پایین محصولات شان است، چه آنکه آنها وقتی بدانند پایگاه شان در بازار ایران به خطر افتاده، از حربه کاهش قیمت استفاده خواهند کرد تا همچنان خریدار داشته باشند. این مقام مسوول صنعت خودرو در ادامه تاکید می کند: بسیاری از مشتریان ایرانی همچنان قدرت خرید اندکی در بازار خودرو دارند و این موضوع کاملا به نفع چینی هاست؛ زیرا آنها در مقایسه با خودروسازان غربی، از توانایی بیشتری در تولید محصولات ارزان برخوردارند و این «خاصیت ویژه»، بخش قابل توجهی از ایرانی ها را به سمت خودروهای چینی جذب خواهد کرد. وی بر این باور است که اگرچه چینی ها به دلیل کیفیت نه چندان مناسب خودروهای خود، به سختی در بازارهای خارجی نفوذ می کنند، اما وقتی بیایند و جایگاهی پیدا کنند، دیگر بیرون کردن شان به این سادگی ها نیست و آنها از هیچ تلاشی برای ماندن دریغ نمی کنند.

روس ها بازنده قطعی؟

از چین به روسیه برویم، کشوری که این روزها متاثر از تحریم های غرب، با کاهش ارزش پول ملی خود روبرو شده و از ماه ها قبل نیز تلاش برای نفوذ هرچه بیشتر در بازارهای صادراتی کشورهای منطقه از جمله ایران را آغاز کرده است.

روس ها چند ماهی می شود که جسته و گریخته از احتمال حضور خود در بازار خودرو ایران صحبت به میان می آورند و حتی آن طور که «روابط عمومی وزارت توسعه اقتصاد روسیه» به تازگی اعلام کرده، چند شرکت خودروساز روس به نام های «آتاوا»، «گاز» و «کاماز» در حال مذاکره برای راه اندازی خطوط مونتاژ خودرو در ایران هستند. به گفته این منبع،روس ها در مراحل ابتدایی مذاکرات خود قرار دارند، هرچند هنوز توافقی میان طرفین مذاکره صورت نگرفته است. خودروسازان روسیه البته پیش از این نیز اعلام کرده بودند که قصد دارند برای جبران کاهش فروش داخلی خود بر بازارهای خارجی از جمله ایران تمرکز کنند و حتی بنابر برخی شنیده ها، نوع خودروهای تولیدی آنها در «جاده مخصوص» نیز تعیین شده است. این در حالی است که به باور بیشتر کارشناسان، «توافق لوزان»، باخت خودروسازان روس را در پی داشته و بعید به نظر می رسد آنها بتوانند جایی در بازار خودرو ایران برای خود دست و پا کنند.

در این مورد، یکی از مسوولان خودروسازی کشور با تاکید بر اینکه روس ها توان رقابت با خودروسازان بزرگ را ندارند، می گوید: با توجه به آنکه مقدمات حضور خودروسازان بزرگ دنیا در ایران فراهم آمده، شرکت های خودروساز روس را باید یکی از بازندگان «لوزان» دانست، زیرا آنها نه تکنولوژی برتری دارند که به واسطه آن تن به رقابت دهند و نه از قطعه سازی بزرگ و معتبری برخوردار هستند. وی با قیاس خودروسازی چین و روسیه با یکدیگر، تاکید می کند که چینی ها حداقل از قطعه سازی بزرگ و گسترده ای بهره می برند و این موضوع می تواند آنها را به رقابت در بازار آینده خودرو ایران امیدوار کند، اما روس ها حتی از این مزیت نیز برخوردار نیستند و بنابراین نمی توانند در جنگ با امثال رنو و پژو و حتی خودروسازان چینی برنده شوند.

جاده مخصوصی ها بردند و باختند

اما کارشناسان جدا از اینکه برخی خودروسازان خارجی را برنده و برخی را بازنده توافق لوزان می دانند، از خودروسازان داخلی نیز به عنوان برنده ها و بازنده های این توافق نام می برند. به گفته آنها، ملاک برنده و بازنده بودن خودروسازان داخلی از ناحیه بیانیه لوزان، چرخش آنها به سمت شرکت های بزرگ دنیا است، به نحوی که هر خودروسازی قصد ارتباط با بزرگان دنیا را داشته باشد، برنده و هر که به سمت چینی ها رفته، بازنده خواهد بود.

در این بین، محمدرضا نجفی منش عضو انجمن قطعه سازان کشور با اشاره به اینکه ایران خودرو اقداماتی برای شراکت دوباره با رنو و پژوی فرانسه آغاز کرده است، می گوید: سایپا نیز همکاری خود با کیاموتورز کره را گسترده تر خواهد کرد و از آن سو مقدمات ارتباط دوباره پارس خودرو با رنو نیز فراهم شده است. به گفته وی، اگر طبق توافق لوزان، تحریم ها لغو و مشکلات مربوط به نقل و انتقال پول حل شود، رنو و پارس خودرو همکاری شان را از سر خواهند گرفت. نجفی منش تاکید می کند که با توجه به احتمال محکم تر شدن روابط سایپا و پارس خودرو با شرکای خارجی شان (کیا و رنو)، این دو خودروساز داخلی را باید جزو برندگان توافق لوزان دانست، همان طور که ایران خودرو نیز به واسطه شراکت آینده اش با پژو، از برندگان این «توافق» به حساب می اید.

گفته های عضو انجمن قطعه سازان کشور در شرایطی است که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند آن دسته از شرکت های داخلی که به سمت چینی ها چرخیده اند، بازنده توافق لوزان هستند. در این بین، «زاوه» با اشاره به شراکت برخی خودروسازان داخلی (به ویژه شرکت های بخش خصوصی) با خودروسازان چینی، می گوید: این دسته از خودروسازان نیز می توانند جزو برندگان توافق لوزان باشند، مشروط به آنکه تغییر مسیر داده و به جای چینی ها به سمت خودروسازان بزرگ دنیا بروند. به گفته وی، آن دسته از خودروسازان کشور که رفته رفته مقدمات شراکت با شرکت های معتبر دنیا را فراهم کردند، قطعا برنده توافق لوزان به شمار می روند، چه آنکه می توانند از دانش فنی و تکنولوژی روز آنها استفاده کرده و محصولاتی با سطح کیفی بهتر و قیمت مناسب تر تولید و عرضه کنند.

شانس بزرگ فرانسوی ها

بدون تردید باید خودروسازان بزرگ دنیا به ویژه رنو و پژوی فرانسه را یکی از برندگان اصلی «توافق لوزان» دانست، زیرا موانع حضور آنها در یکی از بزرگترین بازارهای خودرو آسیا برطرف شده و آنها حالا می توانند برای فروشی مناسب در این بازار، برنامه ریزی کنند.

آن طور که کارشناسان می گویند، خودروسازان بزرگ دنیا حساب ویژه ای روی بازار ایران باز کرده و برخی از آنها حتی پس از توافق لوزان نیز نتوانستند خرسندی خود را از این اتفاق پنهان کنند.

به عنوان مثال، مسوولان رنو و پژوی فرانسه پس از توافق لوزان اعلام کردند که از این موضوع خوشحالند و بازار ایران را بازاری استراتژیک برای خود می دانند. اتفاقا به باور بسیاری از کارشناسان، این دو خودروساز فرانسوی را باید از برندگان اصلی توافق لوزان دانست؛ زیرا سال ها در بازار ایران حضور داشته و توانسته اند ارتباط خوبی با مشتریان پیدا کنند. البته کارشناسان بر این نکته تاکید می کنند که خودروسازان فرانسوی باید نگرش خود به بازار ایران را تغییر دهند، زیرا با حضور رقبای بزرگ دیگر، پژو و رنو دیگر نمی توانند به سبک گذشته رفتار کرده و روزگار بگذرانند.

مشتریان ایرانی؛ برنده اصلی

با وجود آنکه کارشناسان بر سر برندگان و بازندگان «توافق لوزان» اختلاف نظرهایی دارند، اما بیشتر آنها «مشتریان ایرانی» را برنده اصلی این توافق در بازار خودرو می دانند. به گفته آنها، توافق لوزان می تواند به برطرف شدن چالش های بزرگ خودروسازی ایران کمک کند، چالش هایی مانند «کیفیت پایین»، «قیمت بالا» و «خدمات پس از فروش نه چندان مناسب». زاوه در این مورد تاکید می کند که چون توافق لوزان راه را برای حضور خارجی ها در ایران هموار کرده، شراکت و همکاری آنها با خودروسازان داخلی، رشد کیفی تولیدات را به همراه خواهد داشت. به گفته وی، نه اینکه قیمت خودرو از پس حضور خارجی ها در «جاده مخصوص» ارزان شود، اما به هر حال مشتریان ایرانی می توانند حداقل دلشان به این خوش باشد که در آینده ای نه چندان دور، محصولاتی با کیفیت بهتر و قیمت مناسب تر خریداری کنند.

همچنین نجفی منش نیز مشتریان بازار خودرو کشور را برنده اصلی «توافق لوزان» می داند، با این استدلال که از پس این توافق و حضور خارجی ها در ایران، بازار خودرو داخل، درگیر رقابتی مناسب و بزرگ خواهد شد و نفع این اتفاق برای مردم خواهد بود. به گفته وی، وقتی رقابت در بازار خودرو ایران افزایش یابد، در نتیجه سطح کیفی خودروهای تولیدی نیز بالا خواهد رفت و طبعا مشتریان ایرانی از ناحیه این اتفاق منتفع خواهند شد.