آیا خاتمی باید مارکز شود؟

یک هفته مانده به مراسم تحلیف دکتر حسن روحانی در مجلس شورای اسلامی هنوز مشخص نیست که سید محمد خاتمی رییس جمهوری سابق، در این آیین حضور می یابد یا نه.

توجیه مسوولان مراسم سوگند ریاست جمهوری در مجلس این است که دعوت از « مقامات سابق» در مراسم تحلیف سابقه ندارد. این در حالی است که اساسا در ادوار گذشته – جز یک نوبت - عنوان  «رییس جمهور سابق» موضوعیت نداشته که دعوت سابقه داشته باشد یا نه؟
چرا که اولین رییس جمهور عزل شد، دومی به شهادت رسید، سومین رییس جمهور به رهبری عالی نظام انتخاب شدند و چهارمین نیز به ریاست مجمع تشخیص مصلحت رسید و دیگر مقام سابق تلقی نمی شد.

تنها پنجمین (خاتمی) بود که در دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد مصداق « مقام سابق» شناخته می شد و می دانیم که در حوادث پس از انتخابات 88 شماری از نمایندگان اصلاح طلب نیز در مراسم حاضر نبودند و اگر خاتمی حاضر می شد تعجب برانگیز بود. چندان که مقاماتی چون رییس مجمع تشخیص مصلحت نیز حاضر نشدند. 

با اصرار مجلس بر عدم دعوت از "رئیس جمهور سابق" ، یگانه امکان حضور رییس جمهور سابق در مراسم تحلیف رییس جمهور منتخب این است که در فهرست میهمانان ویژه شخص دکتر روحانی معرفی شود.
در این باره هم باز ظاهرا مجلس معتقد است که منظور از میهمانان ویژه بستگان و اعضای خانواده رییس جمهور منتخب هستند که باید به تأیید مجلس برسد و به بیان دیگر می خواهند بگویند آقای خاتمی در این فهرست هم نمی تواند جای بگیرد.

به بهانه ماجرای دعوت یا غیبت خاتمی و «ویزا»ی بهارستان به او ، یک اتفاق  نادر و بسیار جالب سیاسی در دهه 1980 را در خارج از ایران می توان یاد آور شد:

در دهه 1980 میلادی دولت ایالات متحده، سفر گابریل گارسیا مارکز- نویسنده مشهور کلمبیایی که از او به عنوان بزرگ ترین نویسنده نیمه دوم قرن بیستم یاد می شود- را  با اتهام واهی رابطه با کمونیست ها ممنوع کرده بود  و بر این اساس به او روادید نمی دادند. این رفتار  طبعا موجب اعتراضات بسیار در داخل و خارج آمریکا شد.

در این میان موضوع مذاکرات نهایی آمریکا و پاناما بر سر کانال پاناما پیش آمد و قرار شد "ژنرال عمر توریخوس" رییس جمهور وقت پاناما به آمریکا سفر کند.

توریخوس اما دست به یک ابتکار یا ترفند غافل گیر کننده زد و با اعطای ملیت پانامایی به گابریل گارسیا مارکز او را در فهرست همراهان خود به آمریکا برد و با این کار اسباب حیرت مقامات آمریکایی شد که مارکز را در آمریکا و در ضیافت کاخ سفید می دیدند!

مارکز، خود این داستان را در کتاب « یادداشت های پنج ساله» آورده است.( کتابی بسیار خواندنی و پر نکته که در ایران با ترجمه بهمن فرزانه و توسط نشر ثالث منتشر شده است). پس از این اقدام دولت آمریکا ناچار شد منع ویزای مارکز را بردارد.

حسن روحانی هم می تواند با نوع همراه بردن محمد خاتمی مجلسیان را غافل گیر کند. اما نه رییس جمهور منتخب و نه رییس جمهور سابق هیچ یک مانند عمر توریخوس و گابریل گارسیا مارکز ماجراجو نیستند و خاتمی نیز شان متفاوتی برای خود قایل است و بدیهی است که مایل به حضور با این شیوه نیست.

مهم تر این که حضور رییس جمهور سابق در کنار رییس جمهور منتخب در بهارستان و در خانه ملت نباید به ویزا نیاز داشته باشد تا به ترفند عمر توریخوس و همکاری مارکز نیاز افتد و این ماجرا ، تنها از باب شباهت و شگفتی ذکر شد.