هراس از تصویب آئین‌نامه حقوق مسافران

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی در این آئین‌نامه 3 بُعدی حقوق مسافران در زمان خرید بلیت، زمان پذیرش در فرودگاه و در حین پرواز مدنظر قرار گرفته است.

در حال حاضر مهم‌ترین خواسته مسافران حمل‌ونقل هوایی کشور ساماندهی تاخیرات پروازی است که در سال‌های اخیر به آفتی برای این بخش تبدیل شده است. از این رو تصویب و ابلاغ آئین‌نامه حقوق مسافران شرکت‌های هواپیمایی را ملزم به پرداخت جریمه در قابل تاخیرات پرازی می‌کند، موضوعی که نارضایتی ایرلاین‌های داخلی را به دنبال داشته است.

شرکت‌های هواپیمایی داخلی چند دهه است که عدم رعایت حقوق مسافران را به موضوع "تحریم‌ها" گره زده‌اند و همواره برای رهایی از بار سنگین افکار عمومی به حربه تحریم‌ها متوسل شده‌اند. حال آن‌که واقعیت این نیست و به گفته برخی از مدیران و مسئولان، تاخیرات پروازی نه به خاطر تحریم بلکه به دلیل ضعف مدیریت‌ها حادث می‌شود.

در شرایطی که مصرف‌کنندگان از تاخیرات بی حد و اندازه پروازها به ستوه امده‌اند، شورای عالی هواپیمایی کشوری در حال بررسی آئین‌نامه حقوق مسافران برای تصویب و ابلاغ آن است.

سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در خصوص این آئین‌نامه گفته است؛ «اعمال برخی مسائل در آئین‌نامه حقوق مسافران مشکلاتی را برای شرکت‌های هواپیمایی به وجود می‌آورد. ‌در مراحل تصویب این آئین‌نامه تغییراتی اعمال شده که مورد نظر شرکت‌های هواپیمایی نیست. شرکت‌های هواپیمایی بر اساس استاندارد‌های بین‌المللی عمل می‌کنند و اگر جریمه یا خسارتی پرداخت می‌کنند باید منطبق با استانداردهای بین‌المللی باشد، اما اینها آمده‌اند و یک سری مسائلی را اضافه کرده‌اند که مشکلاتی را برای شرکت‌های هواپیمایی ایجاد می‌کند. مقررات یاتا می‌گوید تاخیر پرواز اگر ناشی از قصور شرکت‌ها باشد مشمول جریمه می‌شود اما اگر مربوط به مسائل برون سازمانی شرکت باشد، جریمه ای به آن تعلق نمی‌گیرد.»

با آن‌که به گفته سامانی بر اساس مقررات شرکت‌های هواپیمایی ملزم به پرداخت جریمه به مسافران هستند، اما تاکنون هیچکدام از ایرلاین‌های داخلی به این وظیفه قانونی خود عمل نکرده‌اند. حال با جدی‌تر شدن بحث تصویب آئین‌نامه حقوق مسافران شرکت‌های هواپیمایی به تکاپو افتاده‌اند. مانند سه سال پیش در زمان نیکزاد وزیر وقت راه‌ و شهرسازی بحث حضور هواپیمایی قطر در کشور برای انجام پروازهای داخلی مطرح شد که شرکت‌های هواپیمایی این اقدام را در تضاد با منابع ملی کشور اعلام کردند.

سال 90 به دلایلی حضور قطرایرویز برای انجام پروازهای داخلی در ایران به سرانجام نرسید تا دوران خوش ایرلاین‌های همیشه بدهکار داخلی روند خود را همچنان طی کند. اما به نظر می‌رسد دوران انحصار بخش حمل‌ونقل هوایی که در آن شرکت‌های هواپیمایی حرف اول و آخر را می‌زنند رو به پایان است.

می‌توان پیش‌بینی کرد با تصویب و ابلاغ آئین‌نامه حقوق مسافران در آینده‌ای نزدیک دیگر خبری از اعتراض مسافران و امتناع آنها از پیاده شدن از هواپیما نخواهد بود، چراکه ایرلاین‌ها موظف به پرداخت جریمه به مسافران به ازای تاخیرات پروازی هستند.

قرار بود آئین‌نامه حقوق مسافران اوایل بهمن‌ماه امسال نهایی شود، اما این پروسه طولانی شده و احتمالا به نوروز امسال نمی‌رسد، مهم‌ترین دلیل این تاخیر نیز اصلاحاتی است که در راستای الزام ایرلاین‌ها به پرداخت جریمه بابت تاخیر پروازی اعمال شده است.

وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری در دو سال اخیر همواره بر تغییر ساختارها در حمل‌ونقل هوایی کشوری تاکید کرده‌اند، باید منتظر ماند و دید آیا مسئولان و دست‌اندرکاران این بخش موفق به تغییر ساختارها در راستای رعایت حقوق شهروندی می‌شوند؟