آیا پکن نیز میزبان هیاتی از حماس خواهد بود؟/چرخش سیاسی ریاض شامل حال تشکیلات و مقاومت است

استقبال عربستان از هیات حماس تمایل به ایجاد یک کانال ارتباطی را نشان‌ داد و پس از ماه رمضان دیگر روابط دو طرف دچار تنش نیست و چرخش منطقه‌ای در محاسبات استراتژیک عربستان می‌تواند جو نسبتا خوب و یا کم تنش‌تری را در ارتباط با حماس ایجاد کند.

به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای رأی الیوم، می‌توان گفت رویکرد نسبتا مثبتی که روابط حماس و عربستان در ماه رمضان گذشته به سمت آن پیش رفت، به استثنای برخی اقدامات مقدماتی مورد درخواست جنبش حماس که ارتباطی به بازگشت آن به عنوان یک چارچوب سازمانی به عرصه عربستان ندارد، هرگز در مرزهای یک ارتباط واقعی نخواهد ماند.

اما درباره اقدامات مقدماتی مورد درخواست حماس در ارتباط با آزادی ده‌ها تن از اعضای جنبش، فلسطینی‌ها و اردنی‌هایی که در دوره دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا به عنوان نمایندگان یک سازمان بدون مجوز در عربستان زندانی و متهم شدند، باید گفت، همه طرف‌ها بر این باور هستند که عربستان پیش از این در سطح اداری و مالی اجازه داد، برخی اعضای حماس در عربستان فعالیت‌هایی داشته باشند.

بر این اساس هیچ صحبتی درباره تمایل حماس به حضور در عربستان مطرح نیست هرچند که این موضوع به بازداشت حدود ۶۰ اردنی، فلسطینی و ساکنان نوار غزه در چند سال قبل به اتهام همکاری با حماس مربوط باشد، تنها گشایش در این پرونده استقبال از برخی سران جنبش و اجازه دادن به آنها برای ادای مناسک حج عمره در ماه رمضان بود که تا چند هفته قبل پایان یافت.

در آنجا از سران جنبش حماس به گرمی استقبال شد و رایزنی‌هایی میان برخی مقامات برجسته انجام شد که گمان می‌رود در سطح مسؤولان امنیتی عربستان بودند و نه در سطوح سیاسی آن، نحوه استقبال از هیات جنبش حماس که دستکم پنج تن بودند، تمایل به ایجاد یک کانال ارتباطی را نشان‌ داد به ویژه که دفتر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی از عمره‌گزاران درباره نیازهایشان سوال می‌کرد.

در اینجا مشخص شد که گام اول که یک اولویت محسوب می‌شود، آزادی زندانی‌ها و محکومان است و این موضع با کُندی بسیاری انجام شد و پس از آن هیچ مدرک و گواهی دال بر اینکه رایزنی‌ها می‌تواند موجب گشایش بیشتر در روابط میان حماس و ادارات سیاسی عربستان شود، وجود ندارند.

اما آنچه در ماه رمضان اتفاق افتاد، این باور را به وجود می‌آورد چراکه این ارتباط دیگر دچار تنش نیست و در نوع خود دستاوردی است که با آزادی برخی زندانی‌هایی که حماس درخواست آزادی‌شان را داده بود، هرچند در قالب برخی روال‌های قانونی کُند و بدون رایزنی با دولت اردن در این خصوص، محقق شد.

چارچوب‌های رهبری در جنبش حماس امیدهای زیادی را در مورد گشایش روابط با عربستان ایجاد نمی‌کند اما نشان می‌دهد که چرخش منطقه‌ای در محاسبات استراتژیک عربستان که به تازگی به ویژه در ارتباط با ایران، چین و روسیه حاصل شده، می‌تواند جو نسبتا خوب و یا کم تنش‌تری را در ارتباط با حماس ایجاد کند که به طور طبیعی روابط مثبتی با ایران دارد.

همانگونه که مسکو قبلا میزبان هیاتی از رهبران حماس بود و گفتگویی درباره مساله فلسطین میان دو طرف انجام شد، همزمان به نظر می‌رسد که دولت چین نیز قصد میزبانی از هیاتی از حماس را دارد، موضوعی که می‌تواند موجب تقویت این باور شود که اقدام دیپلماتیک و سیاسی سران حماس افق‌های جدیدی را گشود و حتی راهی را برای رایزنی با عرصه‌های مهمی در هر تصمیمی که کشورهای بزرگ منطقه اتخاذ می‌کنند، ابداع کرد.

امید می‌رود این امر در عمل به شکل روابط مثبت‌تر با کشورهایی همانند عربستان که در حال چرخش کامل بوده و برای تثبیت و موفقیت این چرخش تلاش می‌کنند، منعکس شود.

به گفته کارشناسان سیاسی، این چرخش نمی‌تواند بدون توجه بیشتر عربستان به مساله فلسطین در آینده، نتایج کامل خود را به دست آورد.

این همان موضوعی است که بن سلمان همزمان با حضور هیاتی از رهبران جنبش حماس در مناسک عمره سیاسی در ماه رمضان به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین یادآور شد و تعهد داد که دولت عربستان انتقال کمک‌های سابق خود به تشکیلات خودگردان را که متوقف شده بود، از سربگیرد، همچنین بن سلمان به این موضوع اشاره کرد که عربستان قصد دارد دوباره توجه به مساله فلسطین را ازسربگیرد و آخرین کشور عربی خواهد بود که به دنبال عادی‌سازی روابط با دولت اسرائیل خارج از چارچوب تشکیل کشور فلسطین و بدون اتکا به سند طرح صلح عربی است که آن را به منزله پدر معنوی آن می‌داند.

اینها تاکیدهایی بود که محمود عباس از طرف عربستان و از رأس هرم آن در ریاض دریافت کرد و در مقابل رایزنی‌ها و مشورت‌هایی با برخی مسؤولان حماس انجام شد، دستکم در محافل مقاومت فلسطین، به تحولات در رویکرد عربستان نسبت به پرونده فلسطین، به عنوان قطب‌نمای تغییر مثبتی برای کنار گذاشتن اختلاف‌نظرهای گذشته و فراهم کردن شرایط آزادسازی ده‌ها زندانی نگاه می‌شود.