روگوزین گرد و خاک کرد، ناسا عقب نشست

با گذشت دو روز از حمله روسیه به اوکراین، پای کشمکش‌های سیاسی آمریکا و روسیه به فضا نیز کشیده شده است.

به گزارش ایسنا؛ روز پنجشنبه جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی علیه روسیه وضع خواهد شد و به اقداماتی اشاره کرد که باعث تضعیف برنامه‌ فضایی این کشور می‌شوند.

روابط میان آمریکا و روسیه از زمان آغاز فعالیت ایستگاه فضایی تاکنون همیشه دچار مشکلاتی بوده با این حال ایستگاه فضایی بین‌المللی همیشه به عنوان یکی از مشارکت‌های ژئوپولیتیکی بین دو کشور باقی مانده است. اما حمله روسیه به اوکراین می‌تواند آینده بلندمدت این مشارکت را تهدید کند.

روز پنجشنبه رئیس جمهور آمریکا در بیانیه‌ای عمومی درباره تحریم‌های جدیدی که علیه روسیه وضع خواهد شد صحبت کرد و اظهار داشت که محدودیت‌هایی که در مورد صادرات به روسیه ایجاد می‌شود به برنامه فضایی این کشور نیز آسیب خواهد زد. او در سخرانی روز پنجشنبه برنامه فضایی روسیه را در کنار سایر بخش‌های اقتصادی هدف تحریم‌های جدید آمریکا دانست و گفت: این اقدامات هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد روسیه خواهد  داشت. وی افزود:‌ ما تخمین می‌زنیم که بیش از نیمی از واردات فناوری‌های پیشرفته روسیه متوقف شود. این کار به توانایی آنها برای نوسازی ارتش‌شان ضربه‌ای وارد می‌کند و صنعت هوافضای آنها از جمله برنامه‌های فضایی این کشور تنزل پیدا خواهد کرد.

فکت شیت کاخ سفید در مورد تحریم‌های جدید با صراحت به برنامه‌های فضایی روسیه اشاره نکرده است اما به ممنوعیت صادرات "فناوری‌های حساس" به بخش‌های دفاعی، هوانوردی و دریایی روسیه اشاره شده است.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا نیز در روز پنجشنبه در مجلس عوام از تحریم‌های جدیدی علیه روسیه سخن گفت و از وی نیز در مورد ایستگاه فضایی بین‌المللی سوال شد.

او گفت که به ادامه همکاری علمی و هنری با روسیه علاقه‌مند بوده است اما در شرایط فعلی سخت است که بتوان به فعالیت‌های عادی ادامه داد.

واکنش مدیر آژانس فضایی روسیه به سخنان بایدن

اما پس از سخنرانی بایدن در مورد تحریم‌ها علیه روسیه، دیمیتری روگوزین، مدیر آژانس فضایی روسیه موسوم به "روسکاسموس" در چند رشته توییت به این بیانیه‌ واکنش نشان داد.

او در توییت‌های خود نوشت: بایدن می‌گوید که تحریم‌ها بر برنامه فضایی روسیه اثر خواهد گذاشت. آیا می‌خواهید دسترسی ما را به میکروالکترونیک‌های فضایی ضد تشعشع مسدود کنید؟ همانطور که در سال ۲۰۱۴ این کار را انجام دادید؟ به نظر می‌رسد روگوزین به تحریم‌های دولت اوباما در سال ۲۰۱۴ اشاره می‌کند که پس از الحاق منطقه "کریمه" به فدراسیون روسیه صورت گرفت. الحاق کریمه باعث بازنگری در مورد استفاده صنعت فضایی آمریکا از قطعات روسی شد. روگوزین در سال ۲۰۱۴ در واکنش به تحریم‌های آمریکا در توئیتی نوشت: من پس از بررسی تحریم‌هایی که علیه صنعت فضایی ما انجام شده است پیشنهاد می‌کنم که ایالات متحده آمریکا فضانوردانش را با "ترامپولین" به ایستگاه فضایی بفرستد. اشاره او به استفاده ناسا از فضاپیمای سایوز روسی و برای انتقال فضانوردان آمریکایی و متحدانش بوده است.

پس از آن که شرکت "اسپیس‌ایکس" در سال ۲۰۲۰ ارسال فضانوردان به ایستگاه فضایی را آغاز کرد، ایلان ماسک مدیر عامل این شرکت در توییتی نوشت: ترامپولین ما کار می‌کند!

روگوزین دیروز در توییت دیگری افزود: همانطور که می‌دانید ما در هر صورت به ساخت فضاپیماهایمان ادامه می‌دهیم و این کار را با توسعه تولیدات قطعات و دستگاه‌های لازم در کشور خود انجام خواهیم داد. شما می‌خواهید که همه‌ی کشورها را از پرتاب با فضاپیماهای روسی که قابل‌ اعتمادترین در جهان هستند، منع کنید؟ این همان کاری است که در حال انجام آن هستید و در حال برنامه‌ریزی برای نابود کردن بازار جهانی رقابت‌های فضایی تا یکم ژانویه ۲۰۲۳ با اعمال تحریم بر موشک‌های ما هستید. ما به این موضوع آگاهیم و آماده مقابله هستیم.

رییس روسکاسموس گفت: آیا می‌خواهید همکاری ما در ایستگاه فضایی بین‌المللی را نابود کنید؟ این کاری است که با محدود کردن تبادلات میان فضانوردان ما و مراکز آموزش فضانوردان انجام داده‌اید. یا شاید می‌خواهید ایستگاه فضایی را به تنهایی مدیریت کنید؟ شاید رییس جمهور بایدن "در باغ نباشد" اما به وی تفهیم کنید که فضانوردان ما چطور مدار حرکت ایستگاه فضایی را تصحیح می‌کنند که به این زباله‌ها برخورد نکند. آن هم زباله‌هایی که تاجرین با استعداد شما در مدار نزدیک زمین ایجاد کرده‌اند.

به نظر می‌رسد روگوزین در این توئیت به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ایلان ماسک اشاره کرده باشد. در حال حاضر بیش از ۲۱۰۰ ماهواره استارلینک به فضا پرتاب شده‌اند و استارلینک را تبدیل به بزرگ‌ترین ناوگان فضایی در مدار کرده‌اند.  

با این وجود روگوزین به آزمایش موشکی ضد ماهواره‌ای روسیه اشاره‌ای نکرد که سال گذشته باعث ایجاد هزاران قطعه زباله فضایی در مدار چندصد مایلی از زمین شد.

ناسا و روسکاسموس دو شریک بزرگ در ایستگاه فضایی بین‌المللی هستند که بدون کمک‌های مهم ماژول‌های ایالات متحده و روسیه نمی‌توانند به راحتی کار کنند. بخش ایالات متحده، میزان عمده‌ای از نیروی الکتریکی این ایستگاه فضایی را تولید می‌کند و آن را در مدار حفظ می‌کند.

ماژول‌های روسیه و فضاپیماهای پروگرس منابع اصلی سوخت‌رسانی هستند که ارتفاع ایستگاه فضایی را حفظ می‌کنند و گاهی اوقات آن را از مسیر برخورد با زباله‌های فضایی دور می‌کنند. روسیه همچنین در حال برنامه‌ریزی برای بازگرداندن ایستگاه فضایی به مدار حوالی سال ۲۰۳۰ است و این ایستگاه در پایان عمر مفید خود به اقیانوس سقوط خواهد کرد.

روگوزین با توجه به این موارد نوشت:  اگر همکاری‌ با ما را متوقف کنید چه کسی از خروج ایستگاه فضایی از مدار و سقوط کنترل نشده‌ی آن بر ایالات متحده یا اروپا جلوگیری خواهد کرد؟ امکان سقوط این سازه ۵۰۰ تنی بر چین و هند نیز وجود دارد. آیا می‌خواهید آنها را با چنین چشم‌اندازی تهدید کنید؟ ایستگاه فضایی از فراز روسیه عبور نمی‌کند بنابراین همه‌ی خطرها متوجه شماست. برای این خطرها آماده‌اید؟ آقایان وقتی در حال برنامه‌ریزی برای تحریم هستید، آلزایمر داشتن(اشاره به بایدن) آن فردی که این تحریم‌ها را نوشته نیز بررسی کنید تا تحریمهایتان روی سر خودتان خراب نشود. بنابراین، در حال حاضر، به عنوان یک شریک، به شما پیشنهاد می‌کنم که مانند یک بازیکن غیرمسئول رفتار نکنید.

بیانیه‌ی ناسا به دنبال تنش‌های ایجاد شده

به دنبال این توییت‌ها ناسا در اوایل روز جمعه بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که این آژانس فضایی آمریکایی قصد قطع همکاری با روسیه را ندارد و فعالیت‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی به صورت عادی پیش خواهد رفت. این آژانس فضایی در بیانیه‌ی خود نوشت: ناسا همکاری خود را با تمام شرکای بین‌المللی از جمله شرکت فضایی دولتی روسکاسموس روسیه برای انجام عملیات ایمن در ایستگاه فضایی بین‌المللی، ادامه خواهد داد. قوانین نظارت بر صادرات نیز امکان ادامه همکاری فضایی غیرنظامی روسیه و آمریکا را می‌دهد. هیچ برنامه‌ای برای تغییر حمایت این آژانس از عملیات‌های در حال انجام در مدار و در ایستگاه‌های زمینی وجود ندارد.

در حال حاضر چهار آمریکایی، دو روس و یک آلمانی در ایستگاه فضایی بین‌المللی که در فاصله حدود ۴۰۰ کیلومتری در مدار زمین قرار دارد، حضور دارند. ۱۵ کشور در نگهداری از این ایستگاه همکاری می‌کنند. بخشی از آن را روسکاسموس و بخش دیگر را ناسا و همتایانش در کانادا، ژاپن و اتحادیه اروپا اداره می‌کنند این در حالی است که این ایستگاه از نظر هدایت، ناوبری و مانورها به بخش روسی متکی است.

تیمی متشکل از سه فضانورد روسی قرار است در روز ۱۸ مارس با موشک سایوز از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان به ایستگاه فضایی پرتاب شوند. آنها جایگزین فضانوردان ناسا مارک وندهی (Mark Vande Hei)  فرمانده فعلی ایستگاه، آنتون شکاپلروف(Anton Shkaplerov) و پیوتر دوبروف(Pyotr Dubrov) خواهند شد که قرار است در ۳۰ مارس با یک فضاپیمای سایوز دیگر به زمین بازگردند.

ناسا گفت که آموزش برای سفرهای آتی ایستگاه فضایی ادامه دارد. این آژانس در بیانیه‌ای گفت: دو فضانورد ناسا در اوایل فوریه قبل از بازگشت به خانه، آموزش‌های خود را در روسیه به پایان رساندند. طبق برنامه، سه فضانورد در حال حاضر در مرکز فضایی جانسون ناسا در هیوستون برای مأموریتهای ایستگاه فضایی آموزش می بینند.

دیوید بورباخ(David Burbach)، استاد امور امنیت ملی در کالج جنگ نیروی دریایی ایالات متحده، گفت که عملیات کوتاه مدت ایستگاه فضایی بین‌المللی احتمالا تحت تأثیر حمله روسیه به اوکراین قرار نخواهد گرفت. این دو کشور آنقدر به هم وابسته هستند که حد وسطی برای همکاری یا لغو همکاری‌ها وجود ندارد. او با اشاره به اینکه به عنوان یک فرد نظر شخصی خود را بیان می‌کند گفت: مطمئنم که ایالات متحده خواستار قطع همکاری نیست و فکر نمی‌کنم پوتین نیز خواهان آن باشد. من گمان می‌کنم که ایستگاه فضایی بین‌المللی امروز برای روسیه اهمیت کمتری نسبت به آمریکایی‌ها دارد، اما هنوز تا حدودی مهم است. او ادامه داد: اما بدتر شدن روابط آمریکا و روسیه می‌تواند برنامه های فضایی این کشورها را در طول زمان از یکدیگر جدا کند و احتمال شروع برنامه‌های مشترک در آینده را تبدیل به امری محال کند.

روگوزین در پاسخ به بیانیه‌ی ناسا واکنش نشان داد و در توییت جدیدی نوشت: همانطور که دیپلمات‌ها می‌گویند، نگرانی‌های ما شنیده شده است.

او ناسا را نیز در این توییت منشن کرد و ادامه داد: ناسا تمایل خود برای ادامه همکاری‌ها با روسکاسموس را اعلام کرده است. در عین حال ما همچنان به تجزیه و تحلیل تحریم‌های جدید ایالات متحده ادامه می‌دهیم.