خیز ایران به سوی میادین مشترک نفتی

دولت یازدهم با توجه به اینکه مخازن مشترک نفتی عمر محدودی دارند در برنامه‌های توسعه‌ای کشور تجدید نظر کرده است و محور را بر توسعه میادین مشترک متمرکز کرده است تا سهم 7 درصدی این میادین را در تولید نفت کشور ارتقا دهد برنامه‌های اقتصادی دولت یازدهم الزام دیگری نیز در بخش نفتی کشور به وجود آورده است و آن هم رسیدن ظرفیت تولید نفت خام کشور به بیش از پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه تا 4 سال دیگر است بر اساس هدف‌گذاری انجام شده تا سال 97 تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون به ٧٠٠ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت دولت برای تحقق این اهداف تا سال 97 بیش از 21 میلیارد دلار در این میدان‌ها سرمایه‌گذاری خواهد کرد

بر اساس آمار رسمی وزارت نفت، ایران بیش از 102 میدان نفتی دارد که از این تعداد 28 میدان به صورت مشترک میان کشور ما و کشورهای مجاور قرار گرفته است. در این بین مخازن مشترک واقع در خشکی در همجواری کشور عراق قرار دارد و سایر مخازن در خلیج فارس و دریای عمان واقع‌اند. اما مشکلی که در خصوص این میادین مشترک وجود دارد اتمام عملیات توسعه در کشور همسایه و نیمه تمام بودن عملیات توسعه‌ای ایران در بخش ایرانی این میادین است. این درحالی است که کشورهای رقیب برای برداشت از این میادین منتظر به پایان رسیدن عملیات توسعه بخش ایرانی نخواهند ماند و هر روز حجم ذخایر بدون آنکه ایران نفت از مخزن مشترک برداشت کند کمتر می‌شود. از این رو دولت یازدهم با توجه به اینکه مخازن مشترک نیز عمر محدودی دارند در برنامه‌های توسعه‌ای کشور تجدید نظر کرده است و محور توسعه را در میادین نفتی بر توسعه میادین مشترک متمرکز کرده است تا سهم 7 درصدی این میادین را در تولید نفت کشور ارتقا دهد. ضمن آنکه برنامه‌های اقتصادی دولت یازدهم الزام دیگری نیز در بخش نفتی کشور به وجود آورده است و آن هم رسیدن ظرفیت تولید نفت خام کشور به بیش از پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه تا 4 سال دیگر است. از این رو می‌توان گفت اهداف توسعه جدید صنعت نفت کشور در کنار محوریت میادین مشترک مأموریت بسیار دشواری را برای صنعت نفت ترسیم کرده است. اخیراً نیز در راستای این تصمیم یعنی تسریع در توسعه میادین مشترک بیژن زنگنه وزیر نفت دستوری مبنی بر انتقال دستگاه‌های حفاری از میادین نفتی مستقل به مشترک صادر کرده است که نوید دهنده تحقق اهداف صنعت است. بر این اساس برخی دستگاه‌های حفاری از جمله دستگاه‌های حفاری ۸۳ و ۸۶ فتح که در شرکت مناطق نفت خیز جنوب کار می‌کردند، به میدان مشترک آزادگان جنوبی منتقل شدند. همچنین دولت یازدهم توسعه برخی از میادین را که به دلیل درصد پیشرفت کم در اولویت پایین قرار دارند کنار گذاشته است و سرمایه‌ها را بر توسعه میادین مشترک با پیشرفت بالا متمرکز کرده است که در این میان می‌توان به اولویت دهی به میادین مشترک غرب کارون در دولت یازدهم اشاره کرد.
میادین مشترک غرب کارون در اولویت نخست
بر اساس هدف‌گذاری انجام شده تا سال 97 تولید نفت خام از میدان‌های مشترک غرب کارون به ٧٠٠ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت و دولت برای تحقق این مهم تا سال 97 بیش از 21 میلیارد دلار در این میدان‌ها سرمایه‌گذاری خواهد کرد. در این خصوص مشتاقعلی گوهری، معاون بررسی و امکان سنجی اقتصادی و مالی طرح‌های مدیریت برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار کرد: توسعه میادین نفتی غرب کارون از جمله آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی و یاران اولویت نخست طرح‌های توسعه‌ای صنعت در بخش نفت است بدین منظور ترتیباتی را اتخاذ کرده‌ایم که به طور میانگین سالانه 7 میلیارد دلار در این میادین از محل منابع صندوق توسعه ملی و فرصت‌های پدید آمده در بند «ق» بودجه و... سرمایه‌گذاری شود.

انتقال 11 دستگاه دکل حفاری به میادین مشترک

از سوی دیگر در جهت تسریع توسعه این میدان‌ها حیدر بهمنی مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» از انتقال 11 دکل حفاری از میادین مستقل به میادین مشترک آزادگان شمالی و جنوبی و یاران خبر داد و گفت: فقط 13 دکل حفاری شرکت ملی حفاری اکنون در این سه میدان متمرکز شده است. همچنین قائم مقام مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران با بیان اینکه هم‌اکنون پیشرفت طرح حفاری در این میدان بیش از 36 درصد ارزیابی می‌شود اظهار کرد: هر چند هنوز قراردادی رسمی میان شرکت مهندسی و توسعه نفت و شرکت ملی حفاری ایران امضا نشده اما ضرورت اولویت و شتاب بخشی به میدان‌های مشترک سبب شده تا 7 دستگاه حفاری را در میدان آزادگان جنوبی مستقر کنیم.

 به گفته تاکایدی، هم‌اکنون دستگاه‌های حفاری 26، 27، 32، 33، 65، 81 و 89 فتح در طرح توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی مشغول عملیات حفاری هستند. دستگاه‌های حفاری 83 و 86 فتح نیز پیش از این در محدوده عملیاتی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به عنوان متقاضی حفاری، مشغول ارائه خدمات بودند که به دلیل اهمیت توسعه میدان‌های مشترک مبنی بر دستور وزیر نفت، به میدان آزادگان جنوبی انتقال داده شدند. تاکایدی با بیان اینکه هم‌اکنون همه این دستگاه‌های حفاری در مراحل انتهایی حفاری نخستین چاه خود هستند، یادآوری کرد: پیش از این نیز با استفاده از ناوگان عملیاتی این شرکت، 2 حلقه چاه برای شرکت چینی CNPCI حفاری و تکمیل شده بود.  به گفته تاکایدی، طرح حفاری در میدان آزادگان جنوبی به صورت EPDS انجام می‌شود، در این طرح تمامی مراحل اجرایی از جمله طراحی، مدیریت، اجرا، تأمین کالا و مواد و ارائه خدمات فنی و جانبی حفاری از سوی شرکت ملی حفاری ایران ارائه می‌شود ضمن اینکه برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از انتشار آلودگی، همه دستگاه‌های حفاری فعال در میدان مشترک آزادگان جنوبی به سیستم پیشرفته مدیریت پسماند مجهز هستند.

میدان مشترک گازی پارس جنوبی اولویت نخست گاز

دولت یازدهم در بخش گاز نیز میادین مشترک گازی بخصوص میدان مشترک گازی پارس جنوبی را در اولویت توسعه قرار داده و تمام انرژی و منابع مالی کشور را متوجه این میدان کرده است تا از عقب افتادگی ایران در استحصال گاز از این میدان بکاهد. پارس جنوبی حدود هشت درصد گاز جهان و نیمی از ذخایر گاز ایران را در اختیار دارد. در این میدان مشترک حدود 14 هزار میلیارد مترمکعب گاز و 19 میلیارد بشکه میعانات گازی وجود دارد. اما متأسفانه در حالی طرح‌های توسعه‌ای کشور رقیب یعنی قطر در این میدان به اتمام رسیده که ایران فقط از 10 فاز از 24 فاز این میدان گاز برداشت می‌کند. با وجود این دولت یازدهم با اتخاذ برنامه توسعه‌ای جدید و در اولویت قرار دادن فازهایی با پیشرفت بالا در صدد است تا از زیان متوجه کشور بکاهد. بر این اساس قرار است تا پایان سال 5 فاز دیگر یعنی فازهای اولویت دار 12، 15 الی 18 نیز به بهره‌برداری کامل برسد. به این ترتیب حجم تولید گاز از پارس جنوبی تا پایان سال‌جاری با افزایش 100 میلیون متر مکعب در روز به روزانه 430 میلیون مترمکعب و تا پایان سال 96 به 750 میلیون مترمکعب در روز می‌رسد. این مهم در دست یافتن کشور به اهداف توسعه‌ای خود در بخش گاز یعنی رسیدن حجم تولید گاز کشور به یک میلیارد متر مکعب در روز نقش بسزایی خواهد داشت.

منبع: ایران