وی با بیان این‌که دستاورد یک محقق در خلأ به دست نمی‌آید، کشورهای سوسیالیستی را نمونه‌ای از بی‌توجهی به این موضوع دانست و گفت: ما دیدیم کشوری که اولین انسان را به فضا فرستاد فروپاشید، زیرا امر پژوهش فقط به‌خاطر تزریق پول به یک نفر یا یک بخش پیشرفت نمی‌کند.
کم‌تحملی در جامعه عامل بسیاری از مشکلات است از جمله عدم صبوری برای شنیدن صدای مخالف و بر هم زدن جلسات سخنرانی که روز گذشته یادگار امام (ره) به آن ایراد گرفت. اما برای اصلاح این رویه‌های ناصواب به زمان نیاز است و نمی‌توان یکشبه انتظار داشت جامعه‌ای عاری از خطا ساخته شود. در این مسیر پژوهش دارای ارزش زیادی است از همین رو آیت‌ا... سید حسن خمینی در مراسم گرامیداشت هفته پژوهش و روز وحدت حوزه و دانشگاه که در دانشگاه آزاد قم برگزار شد، به نتایج پژوهش اشاره داشت و در لوای آن بر رعایت اخلاق سیاسی و اسلامی هم تاکید کرد. یادگار امام با تأکید بر توجه به لوازم امر پژوهش در محیط‌های علمی افزود: اگر شرایط التهاب در جامعه فراهم باشد، نمی‌توانیم انتظار آرامش داشته باشیم، زیرا محیط‌های علمی جزیره‌هایی میان آب‌های سرگردان نبوده و جزئی از همین کشور هستند.آیت‌ا... سیدحسن خمینی «فضای آرام محیط‌های پژوهشی و دانشگاهی» را اولین ضرورت و لازمه پژوهش خواند و اظهار داشت: شرط تحقیق در هر محیط علمی، آرامش است. یادگار امام سپس به تقسیم انواع «آرامش» پرداخت و تصریح کرد: یک نوع آرامش، «آرامش قبرستانی» است که چون موضوعی برای بحث وجود ندارد، در نتیجه فضا هم آرام است؛ مانند آرامش مردگان. این آرامش بدان معناست که اساسا فکر و اندیشه‌ای در جامعه وجود ندارد که اصلا قابل قبول نیست. وی نوع دیگر آرامش را «آرامش پادگانی» خواند که ممکن است هزاران التهاب درون افراد وجود داشته باشد، اما او به‌خاطر دستوری که آمده، آرام است. سیدحسن خمینی ادامه داد: آرامش دیگر که مختص محیط‌های علمی و دانشگاهی است، «آرامش عدم اقتضاء» است؛ شما نمی‌توانید به یک محیط علمی بگویید نسبت به دردهای موجود در جامعه ابراز حساسیت نکند. زیرا حتما دردهایی در جامعه وجود دارد که دانشگاهیان باید آن را بر تحقیق و پژوهش مقدم بدارند؛ همانطور که در روز حمله صدام به ایران جنگ و جهاد مقدم بود.
لذا آرامش در فضای دانشگاه لازم است اما اقتضائات آن را باید فراهم کرد والا اگر شرایط التهاب در جامعه فراهم باشد نمی‌توانیم انتظار آرامش در دانشگاه داشته باشیم، زیرا محیط‌های علمی جزیره‌هایی میان آب‌های سرگردان نبوده و جزئی از همین کشور هستند. یادگار امام گفت: اگر انتظار داریم دانشگاهها تحولی در فضای علمی در سطح جهانی ایجاد کنند که انتظار درستی هم هست، نمی‌توان فقط به حوزه آموزش و وزارت علوم و وزارت بهداشت توجه کرد؛ بلکه بدون نگاه به جامعه نمی‌توان چنین انتظاری داشت. امکان ندارد در یک جامعه عقب افتاده و فقیر، حوزه علمی پیشرفته پدید آید. اگر می‌خواهیم مراکز علمی پیشرفته ایجاد کنیم باید از کف، تمام لوازم آن را فراهم کنیم. لذا تمام کسانی که در فضای جامعه هستند در پیشرفت دانشگاه نیز نقش دارند.
تحمل شنیدن در ما کم است
وی با بیان این‌که دستاورد یک محقق در خلأ به دست نمی‌آید، کشورهای سوسیالیستی را نمونه‌ای از بی‌توجهی به این موضوع دانست و گفت: ما دیدیم کشوری که اولین انسان را به فضا فرستاد فروپاشید، زیرا امر پژوهش فقط به‌خاطر تزریق پول به یک نفر یا یک بخش پیشرفت نمی‌کند. اگر به تمام لوازم کار توجه نکنیم ممکن است در یک بعد موفق شویم اما سایر موارد را از دست داده‌ایم. سیدحسن خمینی «آزاد اندیشی» را دیگر لازمه امر پژوهش خواند و یادآور شد: رهبر معظم انقلاب چندین سال است که بحث کرسی‌های آزاداندیشی را مطرح می‌کنند. معنای این حرف این نیست که آزاداندیش باشیم تا دست آخر به حرف من برسید! بلکه ممکن است کسی آزادانه بیندیشد و به حرف من نرسد. امروز باید موانع اجرای سخن رهبری که هر سال هم بر آن تأکید می‌کنند را برداریم.
وی سپس به بیان لوازم آزاداندیشی پرداخت و گفت: اولین عامل این است که «تحمل شنیدن» باید بالا برود که این امر واقعا نیازمند تمرین است زیرا تحمل شنیدن در ما کم است. در حالی که امام می‌گویند انتقاد و بلکه تخطئه از الطاف خفیه الهی است. اگر فکر کنیم بدون آزاداندیشی به یک پژوهش کامل و نقطه اوج تحقیق و پیشرفت رسیده‌ایم اشتباه کرده‌ایم. یادگار امام «شجاعت» را عامل دوم در آزاد اندیشی خواند و تأکید کرد که باید از کودکی این خصلت را به آنها تعلیم داد و این ویژگی را در محیط‌های علمی بعضا با برخی کارهای کوچک و ساده می‌توان تعلیم داد. سیدحسن خمینی سپس به انتقاد از رویه‌ای جدید در محیط‌های علمی پرداخت و گفت: باید تحمل کردن را در دانشگاه تمرین کنیم؛ سنت بدی در محیط‌های دانشگاهی ما رایج شده است که هرکس سخنرانی می‌کند، گروه مخالف جلسه را به هم می‌زند که در روزهای اخیر هم نمونه‌های آن را شاهد بوده‌ایم. این کار بسیار غلطی است. هرکسی می‌خواهد سخنرانی کند، موافقانش باید سخنانش را بشنوند و مخالفان هم اگر می‌خواهند در جلسه باشند و اگر نمی‌خواهند نباشند؛ از هر گروهی باشند فرقی ندارد.
اگر محیط دانشگاهی پیشرفت می‌خواهد، آزاداندیشی لازمه آن است و اگر آزاداندیشی می‌خواهد شجاعت می‌خواهد، اگر شجاعت می‌خواهد تحمل می‌خواهد. معنا ندارد که این حلقه‌ها، یکی باشد و دیگری نباشد؛ نمی‌شود انتظار داشت یک تیغ در دست من بِبُرّد و در دست دیگری نَبُرّد! اگر اینگونه بود خواهید دید که محیط دانشگاهی چگونه پیشرفت خواهد کرد. وی به تعبیر «بحث طلبگی» از سوی امام اشاره کرد و گفت: این بحث‌ها بعضا با فریاد و پرخاش همراه است اما در صورت انجام این بحث‌ها شاهد باروری محیط علمی خواهیم بود. یادگار امام گفت: اگر لوازم موجود باشد، از دل دانشگاهها پژوهش بیرون می‌آید، اگر لوازم باشد از دل حوزه‌ها انقلاب پدید می‌آید. فلسفه انتظار اگر در جایگاه خودش قرار گیرد از درون آن انقلاب اسلامی و اگر در جای خودش قرار نگیرد انجمن حجتیه بیرون می‌آید. مشکل از فلسفه انتظار نیست؛ مشکل از دستی است که آن را به کار می‌گیرد. اگر لوازم پژوهش را رعایت کنیم اگر بسیاری از لوازم مادی موجود نباشد؛ باز هم پژوهش‌های خوبی بیرون خواهد آمد. البته قطعا مسائل مادی و و مالی هم مهم است و باید تأمین شود، اما شرط کافی نیست. سید حسن خمینی در پایان همت عالی و عزم دانشجویان را نیز لازمه دیگر برای پژوهش‌های قوی در محیط‌های علمی دانست.
منبع: آرمان
ارسال نظر
