سید حسین موسویان:فرمول "هژمونی صفر" نیاز فوری برای رفع تشنجات روابط عربستان و ایران است

  سید حسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا و عضو سابق گروه مذاکره کننده هسته ای در مقاله ای در میدل ایست آی اشاره دارد که فرمول هژمونی صفر در قالب همکاریهای مشترک و جمعی، نیاز فوری برای رفع تشنجات روابط عربستان و ایران است.

به گزارش دوشنبه شب ایرنا، موسویان در این مقاله ادامه داد: بحران و بی ثباتی همچنان بر ویرانی های خاورمیانه می افزاید.اخیرا عربستان سعودی حوثی های یمن را بخاطر پرتاب موشک مورد سرزنش قرار داده، انفجاری در یک کشتی اسرائیلی در دریای عمان صورت گرفته، آمریکا هم یک مرکز نیروهای حامی ایران در سوریه را با ادعای تلافی حمله به یک پایگاه نظامی کشورش در اربیل، مورد حمله قرار داده است. این واقعیت ها نشان می دهد که انتخاب بایدن، تا کنون تاثیری در بهبود شرایط خاور میانه نداشته است.

وی خاطرنشان ساخت :در چند دهه اخیر، مدل امنیت منطقه بر اساس مداخله آمریکا بوده است. بعد از جنگ جهانی دوم، کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس، برای تامین امنیت خود به اتحاد با آمریکا بعنوان یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی متکی بوده اند. در دوران جنگ سرد هم شاه ایران بعنوان متحد اصلی آمریکا، نقش ژاندارم منطقه را بعهده داشت.

**توسعه حضور نظامی آمریکا

این پژوهشگر افزود :بعد از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ ایران و سقوط شاه، آمریکا حضور نظامی خود در منطقه را افزایش داد. کشورهای عربی هم تصور کردند با خرید سنگین تسلیحات و وارد کردن نظامیان آمریکایی، می توانند امنیت خود را تامین کنند. این موضوع به اضافه دشمنی آمریکا و ایران موجب شد که کشورهای عربی مثل عربستان نتوانند رابطه حسنه با ایران داشته باشند.

به گفته موسویان ، وجود بحرانهای خانمان سوز در خاورمیانه، عواقب شوم حملات نظامی آمریکا به عراق و افغانستان، ظهور تروریسم تکفیری، خشونت های فرقه ای و خشونت های قرون وسطایی تروریست های داعشی؛ همه و همه حاکی از این واقعیت است که فرضیه "خرید امنیت"، ناکارآمدی خود را به اثبات رسانده است.

**چهار سناریو برای تامین امنیت خلیج فارس

موسویان در این رابطه معتقد است که چهار سناریو برای تامین امنیت خلیج فارس وجود دارد :

سناریو اول: ادامه سلطه و هژمونی آمریکا بر منطقه و تکیه کشورهای عربی به آمریکا برای تامین امنیت خود. این سناریو در چند دهه گذشته اعمال شده و نتیجه آن هم بروز بحرانهای متعدد در خاورمیانه است.

سناریو دوم: "چرخش به شرق" و تمرکز بر روی قدرتهای رقیب مثل چین و روسیه. در این سناریو خلاء حضور آمریکا توسط سایر قدرتهای جهانی مثل چین یا روسیه پر شود که حلال مشکلات نخواهد بود.

سناریو سه: طرحی که اسرائیلی ها دنبال می کنند؛ تشکیل یک اتحاد امنیتی- نظامی با کشورهای عربی بعنوان به اصطلاح  "ناتو عربی" علیه ایران. «بنی گاتز » وزیر دفاع اسرائیل اخیرا گفته که اسرائیل دنبال "ترتیبات امنیتی مخصوص" با متحدین عرب برای مقابله با ایران است. این سناریو که اساس آن در دوران ترامپ گذاشته شد، قطعا اوضاع ناامنی و بی ثباتی در منطقه را افزایش خواهد داد و نه کاهش.

پی ریزی یک بنیان جدید با عنوان "هژمونی صفر"

  "سناریو چهارم": به عقیده من، مناسب ترین سناریو برای صلح و امنیت پایدار در خلیج فارس، مدلی است که بر اساس آن امنیت توسط خود کشورهای این منطقه و در قالب همکاریهای مشترک و جمعی تامین شود. من و «عبدالعزیر الصقر» رئیس مرکز مطالعات عربستان، در مقاله مشترکی در روزنامه گاردین ۱۲ اصل برای روابط خوب بین هشت کشور حاشیه خلیج فارس را معرفی کردیم که این اصول می توانند اساس همکاری مشترک باشد. برخی از این اصول عبارتند از: احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، مقابله با فرقه گرایی و عدم حمایت از گروههای شبه نظامی غیر قانونی در منطقه.

این اصول می توانند ریسک تقابلات را کاهش داده ، بنیان یک صلح پایدار و روابط دوستانه بین ایران و عربستان و سایر کشورهای منطقه را پی ریزی نموده و زمینه ایجاد یک مدل جدید امنیت جمعی در منطقه را فراهم کند.

دیپلمات سابق ایرانی ادامه داد :درحالی که ریاض و تهران، علیه یکدیگر متمرکز شده اند، کشورهای کوچک تر حاشیه خلیج فارس از ظرفیت هژمونی هر سه کشور عربستان و ایران و عراق نگرانند. لذا یک سیستم همکاری مشترک در خلیج فارس باید بر اساس "هژمونی صفر" استوار باشد. آغاز مسیر صلح در خلیج فارس نیز مستلزم گفتگوست.

درعین حال از یک واقعیت دیگر نباید غافل بود و آن اینکه یکی از مهمترین چالشهای امنیت منطقه، موضوع فلسطین است که بخاطر چند دهه نقض حقوق فلسطینی ها توسط اسرائیل، لاینحل مانده است. هیچکس نباید فراموش کند که صلح پایدار در خاورمیانه بدون احقاق حقوق فلسطینی ها  و یک راه حل عادلانه قابل دسترس نخواهد بود.