ائتلاف ضد داعش،یک مانور تبلیغاتی بی‌خاصیت!

در روزهای آغازین تشکیل این ائتلاف که با مانور گسترده رسانه ای همراه بود، تصمیم برای هدف قرار دادن مواضع داعش در عراق و سوریه، امیدهایی را در محافل سیاسی و اجتماعی منطقه برانگیخت که با حضور یگان های نظامی این کشورها در مقابله با داعش، این سیلاب مخرب از منطقه پر التهاب خاورمیانه دفع شود. اما در اولین گام عدم دعوت رسمی از ایران برای حضور در این ائتلاف و لجاجت دوباره مبنی بر ساقط کردن نظام سوریه، نشانه های سیاسی بودن این ائتلاف و اهداف پشت پرده آن را تا حدودی مشخص ساخت.

اما آنچه پشت پرده اهداف این ائتلاف را بیشتر از قبل نمایان ساخت عملکرد و جهت گیری های خاص این ائتلاف از زمان آغاز فعالیت خود تا به امروز است. نشست بروکسل بار دیگر سیاست های مغرضانه این گروه از کشورها را نسبت به سوریه مشخص ساخت و بیانیه پایانی این نشست نیز بیشتر از آنکه برای مبارزه با داعش برنامه ای را معرفی کند، بیشتر خط و نشان برای نظام سوریه است.

با گذشت زمان و با نگاه به این دست نشست ها، شکست اهداف و برنامه های ائتلاف در مبارزه با داعش را در دو بعد سیاسی و نظامی می توان بیشتر درک نمود. در بعد سیاسی، کشورهایی که عضو این ائتلاف هستند و در پی اقدام مشترک علیه داعش اند، خود جزء حامیان اصلی داعش به شمار می آیند. هیچکس در منطقه خاورمیانه نیست که نداند ترکیه، عربستان و قطر حامیان اصلی گروهک تروریستی داعش هستند. ترکیه با باز گذاشتن مرزهای خود با سوریه شرایط انتقال نیروهای اروپایی داعش را به سوریه و از آنجا به عراق فراهم ساخته است.

شهرهای مرزی ترکیه مامن نیروهای داعش و دیگر گروهک های تروریستی فعال در سوریه هستند. طارق هاشمی معاون فراری رئیس جمهور عراق که به برنامه ریزی برای عملیات های خراب کارانه در عراق متهم است، همچنان در ترکیه به سر می برد و دولت اردوغان به او پناه داده است. عربستان تغذیه کننده ایدولوژیک این گروهک است و اکثر فرماندهان داعش نیز ملیتی عربستانی دارند. قطر نیز حامی اصلی مالی گروهک داعش است که گفته می شود چرخش اعتبارات مالی داعش از طریق بانک های قطر انجام می گیرد. در واقع حتی اگر آمریکایی ها هم به این کشورها فشار بیاورند آنها نمی توانند دست از حمایت داعش بردارند. دشمنی این کشورها با نظام سوریه آنها را برای پرورش و حمایت از داعش قانع ساخته است.

مثل مشهور دشمن دشمن من، دوست من است حکایت امروز کشورهای ائتلاف ضد داعش است. اما مهمتر از این کشورها، ستون مرکزی این ائتلاف است که خود به نوعی بستر ساز خلق گروهک های تروریستی به خصوص داعش در منطقه است. آمریکا در بهترین حالت اگر خود داعش را ایجاد نکرده باشد، هرچند اسنودن مامور امنیتی فراری از آمریکا بر این موضوع صحه گذاشته است که داعش را سرویس های اطلاعاتی غربی ساخته اند، باز با اعمال سیاست های غلط و خوی تجاوزگری خود، شرایط را برای شکل گیری تفکرات افراطی در منطقه خاورمیانه فراهم ساخته است.

حمله به عراق و اشغال آن در سال 2003 عاملی برای بستر سازی و ایجاد جریان های تندرو در عراق شد. حتی خود آنها اعتراف کرده اند که ابوبکر البغدادی خلیفه خودخوانده داعش در زندان های آمریکا در عراق و مناطق دیگر نگهداری می شده است. در واقع اشتباهاتی که روسها در تجاوز به افغانستان و تشکیل طالبان برای مقابله با این تجاوز مرتکب شدند، آمریکا نیز مرتکب شد. حتی امروز با حمایت ضمنی و آشکار از مخالفین سوری، یک بستر بزرگ تر برای پرورش گروهک های ریز و درشت تروریستی در سوریه فراهم شده است که بی شک با ادامه این سیاست اشتباه و خصمانه، کشورها و مناطق بیشتری حتی در غرب از ناحیه گروهک های تروریستی صدمه خواهند دید. شاید اگر روس ها به افغانستان حمله نمی کردند هرگز طالبان شکل نمی گرفت و شاید اگر آمریکا به عراق حمله نمی کرد امروز داعشی وجود نداشت.

در معادلات نظامی نیز پیروزی واقعی در یک نبرد زمانی اتفاق می افتد که نیروی زمینی یکی از طرفین نبرد، بتواند مواضع طرف مقابل را مال خود کرده و تصرف کند. در واقع نبرد هوایی و هدف قرار دادن مواضع زمینی از طریق هوا، در بهترین شرایط می تواند طرف مقابل را تضعیف سازد اما نمی تواند آن را به طور کامل نابود سازد. بمباران های شدید هوایی که میراثی از جنگ دوم جهانی ست زمانی می تواند موفقیت آمیز باشد که هدف یک ارتش کلاسیک با مواضع آفندی و پدافندی مشخص باشد که با هدف قرار دادن این مواضع، راه برای پیشروی زمینی و نهایتا فتح جبهه مقابل مهیا شود.

این استراتژی برای داعشی که در شهرها و روستاها در میان مردم غیر نظامی لانه کرده است، هرگز نمی تواند موثر باشد. این بمباران ها بارها مردم عادی و حتی نظامیان عراقی را هدف قرار داده است. تجربه کوبانی در سوریه و عملیات های آزاد سازی مناطق مختلف عراق نشان داد با حمله هوایی صرف نمی توان بر داعش پیروز شد و این مقابله زمینی و دفاع مردمی است که می تواند پاشنه آشیل داعش شود.

با این تفاسیر مادامی که نقص های محتوایی و استراتژیک در این ائتلاف حاضر باشد و این کشورها پرچمدار مبارزه با داعش باشند، ائتلاف در حد یک مانور تبلیغاتی بی خاصیت باقی خواهد ماند و نه تنها هیچ کمکی به کشورهای درگیر با داعش نخواهد کرد بلکه عاملی برای پیشرفت و جسارت داعش و جریان تکفیری –تروریستی خواهد شد تا مرزهای بیشتری را مورد تاخت و تاز خود قرار دهند.