پیشنهاد دولت برای خرید سربازی

  دولت در لایحه بودجه سال 94 به مجلس پیشنهاد كرده است كه فروش خدمت سربازی در قالب جدیدی احیا شود. در صورت تصویب نهایی این بند «به دولت اجازه داده می‌شود تا همه مشمولان خدمت وظیفه عمومی را كه بیش از 10 سال غیبت دارند، با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت، معاف كند». قرار است دولت از محل این بند، 10 هزار میلیارد ریال درآمد‌ كسب كند و این در‌آمد صرف تقویت بنیه دفاعی نیروهای مسلح، مطابق موافقت‌نامه متبادله با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشـور شود. اجرای این قانون به طور حتم با کاهش سربازان کشور همراه خواهد بود و این درحالی است که در یکی، دو سال اخیر سعی شده است که معافیت‌ها و کسری‌های خدمتی تا حد زیادی کم شود. پس از گذشت حدود 13 سال از متوقف شدن فروش خدمت سربازی، زمزمه‌ها برای فروش سربازی دوباره آغاز شده است. با وجود آنکه مسئولان نظام وظیفه در ماه‌های گذشته بارها و بارها تاکید کرده بودند که دیگر سربازی به فروش نخواهد رسید اما، انتشار بخشی از بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده نشان می‌دهد که دولت فکرهایی در سر دارد. براساس آخرین آمارهای اعلام شده سالانه نزدیک به 400 هزار نفر در کشور به خدمت وظیفه عمومی اعزام می‌شوند و نزدیک به 10‌درصد جمعیت نیروهای اعزام شده نیز تا قبل از تغییر قانون معافیت پزشکی و کفالت دریافت می‌کردند. این در صورتی است که با کاهش میزان موالید در اواسط دهه 70 و 80 میزان اعزام مشمولان به خدمت وظیفه عمومی کاهش پیدا کرده است.
 فروش خدمت از چه زمانی آغاز شد؟

طرح خرید خدمت سربازی اولین‌بار در سال 1370 برای مشمولان غایب داخل و خارج از کشور به تصویب رسید. مطابق این طرح مشمولان خارج از کشور با پرداخت معادل ریالی 16هزار و 300 دلار بر مبنای 175 تومان شامل طرح خرید خدمت سربازی و بخشودگی غیبت می‌شدند و این مبالغ برای مشمولین داخل کشور به مراتب کمتر بود اما این طرح در سال‌های 70 و 71 تنها به مشمولان خارج از کشور و غایب اختصاص نداشت و با گذشت زمان شامل حال جوانان و مشمولان داخل کشور هم شد.طبق این مصوبه مشمولین متولد تا سال 1347 دارای تحصیلات فوق‌دیپلم و کمتر (به ازای 350 هزارتومان برای زیردیپلم، 500 هزار تومان دیپلم و 600هزار تومان فوق‌دیپلم) از خدمت می‌توانستند معاف شوند. این طرح حداکثر نرخ را 2 میلیون و پانصدهزار تومان برای مشمولین با تحصیلات فوق‌تخصص پزشکی گذاشته بود که متولد سال 38 به قبل را شامل می‌شد. این مصوبه باعث شده بود که افراد عادی غایب با تحصیلات دیپلم که سن‌شان 23 سال بود از امکان خرید خدمت بهره‌مند شوند و در سخت‌ترین شرایط افراد بالای 33 سال که فوق‌تخصص پزشکی داشتند نیز امکان خرید خدمت داشته باشند. طبق برخی آمارها در بین سال‌های 70 تا 76 حدود 70 هزار نفر از این طرح خرید خدمت استفاده کردند. با آغاز فروش سربازی درسال 77، متولدین سال‌های 48 تا 57 نیز امکان خرید خدمت پیدا کردند. چند ماه پس از آغاز سال 1380 این روند به طور کلی متوقف شد.

 کاهش تعداد سربازان
 اولین زمزمه‌های کمبود سرباز و کاهش تعداد سربازان همزمان با اصلاح قانون خدمت وظیفه عمومی به گوش رسید. قانونی که آبان سال 90 در مجلس تصویب و براساس آن 36 ماده از قانون سابق اصلاح و 30 ماده نیز الحاقی شد. همزمان با اجرای این قانون برخی از معافیت‌ها حذف و شرایط تعدادی از آنها نیز سخت‌تر شد. در آن زمان بود که همزمان با اعلام کاهش نرخ موالید زمزمه‌هایی مبنی بر کاهش سربازان شنیده شد؛ موضوعی که هیچ‌گاه از سوی مسئولان ستادکل نیروهای مسلح نه رد و نه تائید شد. اما این طرح درحالی در مجلس مطرح شد که سال گذشته موسی کمالی، جانشین اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح درباره خرید و فروش خدمت سربازی و با بیان اینکه این اقدام به نوعی تبعیض میان غنی و فقیر بود، گفت: خرید و فروش خدمت سربازی نداریم؛ چراکه از نظر ما تفاوتی میان شهروندان وجود ندارد و تمامی افراد ذکور واجد شرایط باید به خدمت سربازی اعزام شوند و از این‌رو به صراحت می‌گویم که پرونده خرید و فروش خدمت سربازی بسته شده است.

 سربازی باید حرفه‌ای شود
یک عضو کمیسیون امنیت ملی درباره فروش سربازی به آرمان می‌گوید: در این بین نکته‌ای که مهم است این است که فروش خدمت سربازی برای افراد ثروتمند امکان‌پذیر است و دیگران توانایی خرید ندارند که همین امر با رویکرد عدالت اجتماعی و اسلامی متغایر است. محمدحسن آصفری ادامه می‌دهد: سربازی برای همه افراد واجب است. درصورتی که همه افراد سربازی نروند و فقط قشر ضعیف به سربازی اعزام شود این امر با اهداف انقلاب اسلامی سازگاری نخواهد داشت. او می‌افزاید: اصل سوم قانونی اساسی به موضوع  تبعیض می‌پردازد که این تبعیض با پول قابل خریداری نیست. به همین دلیل، رعایت مساوات در این زمینه لازم است. من به‌دلیل این مسائل مخالف فروش سربازی هستم. آصفری بیان می‌کند: سربازی باید حرفه‌ای شود و به‌جای آنکه افراد فقط دو سال خدمت از سر اجبار انجام دهند، سربازی را به‌عنوان یک شغل درنظر بگیرند، مانند ارتش کشور پاکستان که افراد به استخدام درمی‌آیند و حقوق و مزایایی به آنها داده می‌شود. او تصریح می‌کند: سربازی باید به نحوه‌ای باشد که سرباز از خدمت‌کردن برای کشورش احساس رضایت کند و از دو سال سربازی نهایت استفاده را ببرد و درمدت زمان سربازی، دارای فن و تخصص شود که بعد از اتمام سربازی از این فن برای اشتغال‌زایی خود استفاده کند. دبیر اول کمیسیون امنیت ملی اذعان می‌کند: حقوق سربازها به هیچ وجه مکفی نیست و باید به آنها تسهیلات بیشتری اعطا شود. اگر در کشور افزایش سرباز داریم به جای آنکه اقدام به فروش سربازی کنیم، بهتر است زمان خدمت را کاهش دهیم. او خاطر نشان می‌کند: در جامعه باید به سرباز احترام گذاشته شود اما اکنون در جامعه با سرباز به عنوان فردی مظلوم برخورد می‌شود.

 بدآموزی طرح خرید سربازی
دبیر دوم کمیسیون امنیت ملی درباره فروش سربازی به آرمان می‌گوید: من شخصا با اینکه فردی خدمت خود را بخرد و سربازی نرود، مخالفم زیرا، براساس قانون اساسی همه در برابر قانون یکسان هستند و باید مطابق آن عمل شود. عباس قائیدرحمت ادامه می‌دهد: این طرح فقط یک پیشنهاد است اما، وقتی کسی که غیبت کرده است و به خدمت نرفته است، با توجه به گذشت بیش از 10 سال از غیبت، دولت تنها او را جریمه می‌کند؛ به همین دلیل این کار فقط جریمه‌کردن است نه کسب درآمد. او می‌افزاید: شاید هدف این طرح این است که هزینه‌های لازم برای سایر نظامیانی که به‌عنوان مثال در مرز خدمت می‌کند فراهم شود و از این جریمه‌ها برای رفاه سایر سربازان استفاده شود. قائیدرحمت بیان می‌کند: این طرح ممکن است باعث بدآموزی شود و بعضی‌ها به عمد اقدام به فرار کند، چون معتقدند ممکن است در آینده آنها نیز بتوانند خدمت خود را خریداری کنند. این عضو کمیسیون امنیت ملی تصریح می‌کند: پادگان‌ها نباید به نحوی باشند که سربازان از آن فراری شوند. ما در زمانی که صلح برقرار است باید از تخصص‌های افراد استفاده کنیم و از آنها خدمات بگیریم تا آنها هم به کشور کمک کنند و هم در حوزه تخصصی خود مجرب شوند.

منبع: آرمان