عراقچی: راه برای بازگشت آمریکا به برجام بسته نیست اما اینطور نیست که هر کس هر وقت خواست برود و هر وقت خواست برگردد؛ در چهار سال گذشته تحولاتی رخ داده که باید در مورد آن صحبت و تفاهم شود / آتش بس ارمنستان و آذربایجان همان پیشنهاد ایران بود

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: ما نه از ماندن آقای ترامپ وحشت زده می‌شویم نه از آمدن بایدن ذوق زده. ما بر اساس منافع خودمان تصمیم می‌گیریم و رفتار می‌کنیم.

به گزارش ایرنا، سید عباس عراقچی امروز چهارشنبه در گفت و گویی در خصوص انتخابات آمریکا گفت: به عنوان یک کارشناس روابط بین‌الملل عبارت بهتری نسبت به عبارتی‌ که رهبر معظم انقلاب درباره انتخابات ‌آمریکا استفاده کردند، نمی‌توانم به کار ببرم. واقعاً این انتخابات تماشایی است.

وی افزود: کشوری که ادعای بزرگترین دموکراسی دنیا را دارد و قدیمی‌ترین سنت‌های دموکراتیک در آن حاکم است به وضعیتی می‌رسد که همه مواردی که کشورهای دیگر را به آن متهم می‌کردند الان در داخل خودشان اتفاق می‌افتد که همدیگر را به تقلب متهم کنند و کل انتخابات را به خاطر تقلب‌هایی که مدعی هستند، فاسد بدانند.

معاون سیاسی وزارت امور خارجه ادامه داد: اینکه طرفداران خودشان را به خیابان بکشانند، اردوکشی‌های خیابانی کنند و چیزهایی که به دیگران خرده می‌گرفتند و بعضاً مسخره می‌کردند الان خودشان تجربه می‌کنند. به نظرم اینها هیبت دروغین دموکراسی آمریکایی را کاملاً نشان داد و این هیبت را فرو ریخت و نشان داد که آنها هم از چه نقاط ضعف ساختاری برخوردار هستند.

جامعه ‌آمریکا دوقطبی شده است

این دیپلمات عالیرتبه کشورمان اضافه کرد: انتخابات آمریکا واقعیت دیگری را هم نشان داد و آن دو قطبی شدن جامعه آمریکا است. آمریکا به شرایطی رسیده که دقیقاً دو قطب تقریباً مساوی در آن وجود دارد و این دو قدرت با یکدیگر رقابت می‌پردازند و نمی‌توانند همدیگر را تحمل کنند.

وی گفت: ترامپ با همه خصایصی که از او می‌شناسیم تقریباً ۵۰ درصد جامعه آمریکا به وی رای می‌دهند. همه آن خصایص و رذایلی که در شخص ترامپ وجود دارد- آن سیاست‌های زورگویانه، قلدری‌ها و خلاف همه آن قواعد حرکت کردن-با همه اینها نصف جمعیت آمریکا طرفدار او هستند که به نظرم این موضوع قابل مطالعه است و این موضوع می‌تواند تهدیدی برای جهان باشد.

تفکر ترامپی در جامعه ‌آمریکا طرفدار دارد

عراقچی افزود: ترامپ چه برود چه نرود ولی تفکر ترامپیست و فکری که خود را برتر از همه دنیا می‌داند و قائل به هیچ همکاری نیست و همه توافقات و تعاملات بین المللی را کنار می‌گذارد و خود را اول می‌داند و هر چیز را قربانی می‌کند، در جامعه آمریکا ۵۰ درصد طرفدار دارد و این نشان می‌دهد که رهبران آمریکا غیر از خودشان جامعه آمریکا را هم به سمت انحطاط سیاسی پیش بردند و اینها چیزهایی است که دنیا به آن توجه می‌کند.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره رفتارهای دو ماه آینده ترامپ گفت: این روزها حدس و گمان هایی زده می‌شود و شایعاتی وجود دارد مبنی براینکه در دو ماه آینده ترامپ در سطح بین المللی و به خصوص در رابطه با ایران چه می خواهد بکند.

وی خاطرنشان کرد: ترامپ نشان داد که به چیزی پایبند نیست و هر کاری ممکن است انجام دهد بنابراین ما باید این را بدانیم ولی نکته دوم که از نکته اول مهمتر است، اینکه هر کاری هم انجام دهد نتیجه‌ای نخواهد گرفت. ترامپ چهار سال هر کاری خواسته کرده است و خودشان دو سه هفته پیش گفتند دیگر تحریمی نمانده که بخواهیم اضافه کنیم بعد دوباره از سیلاب تحریم‌های جدید نام می برند. مشخص است که می‌خواهند با فضای روانی ما بازی کنند و نسبت به آینده نا امید کنند.

عراقچی این فضاسازی‌ها را در ادامه سیاست فشار حداکثری ذکر کرد و افزود: سیاست فشار حداکثری آمریکا غیر از تحریم‌هایی که در عرصه میدانی تحمیل کرد و فشارهایی که در فضای بین‌المللی وارد آورد، به لحاظ ذهنی و فکری هم خیلی کار کرد و سعی کرد مقاومت مردم ایران را بشکند ولی ناموفق بود.

این دیپلمات عالیرتبه کشورمان گفت: الان یکی از نکاتی که همه دنیا در مورد آن صحبت می‌کنند و همه دنیا پذیرفته‌اند این است که سیاست فشار حداکثری سیاست شکست خورده و به هیچ یک از اهداف خود نرسیده البته نمی‌گویم برای ما هزینه و سختی نداشته است ولی سیاست ما مقاومت بوده و این مقاومت را به احسن وجه تا آخر جلو بردیم و ایستادگی کردیم.

وی خاطرنشان کرد: در دو ماه آینده ممکن است ابعاد جدیدی به این فشار اضافه کنند بعضی‌ها می‌گویند می‌خواهد زمین سوخته تحویل دولت بعدی بدهد. به نظر من کاری بیشتر از این تا الان انجام داده نمی‌تواند انجام دهد مگر یکسری تلاش هایی که روی روان مردم تاثیرات منفی بگذارد که باید مراقب باشیم.

عراقچی تصریح کرد: مردم ما تا الان در برابر این سیاست به خوبی ایستادگی کردند و در آینده هم ایستادگی خواهند کرد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره سیاست احتمالی بایدن درخصوص برجام گفت: در خصوص برجام باید بگویم ما نه از ماندن آقای ترامپ وحشت زده می‌شویم نه از آمدن بایدن ذوق زده می شویم ما بر اساس منافع خودمان تصمیم می‌گیریم و رفتار می‌کنیم.

وی ادامه داد: آقای بایدن و حزب دموکرات در مانیفست سیاسی خود قبل از انتخابات اعلام کردند که می‌خواهند به برجام برگردند که البته راه برای بازگشت به برجام بسته نیست. میز مذاکرات برجام و میز ۱+۵ را ما ترک نکردیم آنها ترک کردند و می‌توانند دوباره برگردند ولی چالش هایی هم وجود دارد.

عراقچی ادامه داد: باید بپذیریم در چهار سال گذشته واقعیاتی اتفاق افتاده و تحولاتی در عرصه میدانی و سیاسی رخ داده که باید مد نظر قرار بگیرد و در مورد آن صحبت و تفاهم شود. اینطور نیست که برجام دروازه ای باشد که هر کس هر وقت خواست برود و هر وقت خواست برگردد به هر حال قواعد و شرایطی دارد که باید مذاکره کرد ولی راه بازگشت باز است.

این دیپلمات عالیرتبه کشورمان گفت: همانطور که رهبر معظم انقلاب هم فرمودند ما با آمریکا هیچ مذاکره ای نداریم جز سر میز مذاکره ۱+۵. اگر می‌خواهند مذاکره کنند باید در چهارچوب ۱+۵ و نه دوجانبه برای منافع خودمان مذاکره خواهیم کرد.

وی یادآورشد: ما منتظر میمانیم که اولا ببینیم بایدن سرکار می‌آید و دوما لابی‌های صهیونیستی و غیرصهیونیستی آیا اجازه می‌دهند که آمریکا سیاست خود را عوض کند و ثالثا با چه رویکردی می‌خواهد بیاید که ما براساس منافع خودمان تصمیم خواهیم گرفت که آیا با تقاضای آمریکا برای ورود مجدد به برجام چگونه برخورد کنیم.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه اظهارداشت: طبیعتاً نیاز به یک سری مقدمات و گفت و گوها و صحبت‌هایی وجود دارد که به یک تفاهمی برای چگونگی بازگشت به برجام داشته باشیم.

وی درباره جبران خسارت‌ها هم گفت: اگر آمریکا برگردد تمامی تحریم‌هایی که گذاشته اند، باید برداشته شود یعنی این نه شرط برجام و بلکه خود برجام است. حضور آمریکا در برجام یعنی برداشتن همه تحریم‌هایی که به خاطر موضوع هسته‌ای به مردم ایران تحمیل کردند بنابراین به طور طبیعی باید این اتفاق بیفتد که البته چالش‌های دیگری هم هست که باید درباره آنها صحبت کنیم و شرایط بازگشت آمریکا به برجام را به گونه‌ای که منافع مردم ایران تامین شود را فراهم کنیم.

عراقچی با تکذیب تعطیلی رایزنی‌های اقتصادی و بازرگانی سفارت‌خانه‌ها گفت: رایزنی‌های بازرگانی و رایزنی‌های اقتصادی ما توسط وزارت امورخارجه اعزام نمی‌شوند بلکه از سوی وزارت صمت اعزام می شوند اما همه سفارتخانه‌های ما رایزن اقتصادی و کارشناس اقتصادی که خود وزارت خارجه اعزام کرده را دارند.

این دیپلمات عالیرتبه کشورمان گفت: به نظر من افراد و تعداد آنها مهم نیست مهم مأموریت هایی هست که به سفارتخانه‌های ما داده می‌شود. الان در شرایط تحریمی سفارتخانه‌های ما در خارج از کشور چند ماموریت دارند که اولین آن ماموریت اقتصادی است. خود سفیر و همه کارمندان از نظر ما رایزنان و کارشناسان اقتصادی هستند و باید ماموریت های اقتصادی را دنبال کنند که در راس آنها مقابله با تحریم و راههای جبرانی برای عبور از سدهایی است که آمریکا ایجاد کرده است.

وی یادآورشد: مقداری تعدیل نیرو بوده آن هم به خاطر کمبود بودجه ای و بعضی تحولات ساختاری بوده است. اما به نظر من اصلا این موضوع که کجا رایزن داریم یا نداریم مهم نیست، مهم این است که کل سفارتخانه رایزن اقتصادی است و خود سفیر و کارمندان ماموریت اقتصادی دارند.

معاون وزیر امور خارجه گفت: ماموریت دوم سفارتخانه های ما که بسیار مهم است، جلوگیری از اجماع سازی آمریکا علیه ایران است که نمود آن را مدتی پیش دیدید که جامعه جهانی در مقابل آمریکا در شورای امنیت ایستاد و آمریکا نتوانست اجماعی علیه ما ایجاد کند و خود آمریکا منزوی شد.

عراقچی اظهارداشت: بنابراین ما به جای اینکه در نمایندگی‌هایمان به افراد نگاه کنیم، باید به ماموریت‌ها نگاه ‌کنیم که ماموریت اقتصادی در راس آن است.

وی در این گفت و گو درباره آخرین وضعیت پول‌های بلوکه شده هم گفت: در این زمینه رایزنی‌هایی با کشورهایی مورد نظر داریم و هر روز به طور خاص رایزنی با عراق، کره جنوبی و ژاپن داریم به خاطر این که مبالغی که در این کشورها هست بیشتر از کشورهای دیگر است.

این دیپلمات عالیرتبه گفت: موانعی که وجود دارد مقداری واقعی است. به هر حال تحریم های آمریکا و تهدید آمریکا به این که اگر این پول‌ها را بلوکه نکنند و به ایران بدهند با مجازات‌های آمریکا مواجه خواهند شد اگر چه غیرقانونی است اما به خاطر سلطه مالی آمریکا یک واقعیت است که باید بپذیریم. یک مقداری هم بهانه جویی است که آن کشورها از فرصت سوء استفاده هم می‌کنند. با این که گاهی اوقات راه‌هایی هم باز می‌شود می‌توانند انجام دهند ولی به بهانه تحریم‌ها خودداری می‌کنند.

عراقچی اظهارداشت: رایزنی‌های ما به طور مستمر وجود دارد. در قالب مکانیسم های خلاقانه‌ای که توانستیم ابداع کنیم بخشی از این پول‌ها برگشته است. بقیه هم در حال کار است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به بحران قره باغ تحولات اخیر این منطقه اظهار داشت: وقوع این بحران در مرزهای شمالی ایران نگرانی‌های بسیاری را برای ما فراهم کرده بود. ما با آذربایجان وارمنستان روابط دوستانه و تاریخی داشته و داریم، البته با آذربایجان به خاطر هموطنان آذری زبان خودمان ‌روابط عمیق تر بوده است و با ارمنستان هم باز به خاطر هموطنان ارمنی، ارتباطات خوبی داشته و داریم.

وی گفت: در بعضی مواقع این درگیریها خسارت‌هایی را در مرزهای ما به بار آورد و نگرانی‌های دیگری پدید آمد که اقتضا می‌کرد این درگیری سریعتر خاتمه پیدا کند.

عراقچی با اشاره به ریشه های تاریخی تنش بین آذریها و ارامنه گفت: شرایط اقتضا می کرد جمهوری اسلامی ایران نقش خود را در کاهش این درگیری و حتی امکان خاتمه آن ایفا کند. ما طرح پیشنهادی را با مشورت‌هایی که با همه طرف‌ها داشتیم، آماده کردیم و بعد قرار شد این طرح را در سفر به منطقه ارائه کرده و هم تلاش کنیم در مورد اصول این طرح اجماع به وجود بیاید و هم از طرف دیگر نگرانی‌های ایران را به این کشورها منتقل کنیم.

فرستاده ویژه رییس جمهوری به کشورهای حوزه قفقاز گفت: اصولی و چهارچوبی که برای یک آتش‌بس و شروع مذاکرات معرفی کردیم، جای خود را باز کرد و توافقی که نهایتاً دو شب گذشته بین ارمنستان و آذربایجان با وساطت روسیه صورت گرفت، در حقیقت در همان چارچوب طرح جمهوری اسلامی و براساس پیشنهادات ما بوده است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت:‌مهمترین اصل در این زمینه آزادسازی مناطق اشغالی آذربایجان بوده است. موضع ایران از روز اول این درگیری‌ها مخالفت با اشغالگری بوده است. ما علیرغم روابط خوبی که با این دو کشور داشتیم ولی مخالفت با اشغال از همان ابتدای درگیری از اوایل دهه ۹۰ موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران بوده است و این موضع را در طول ۳۰ سال گذشته حفظ و در این راستا تلاش کردیم.

وی افزود: ارمنستان و جمهوری آذربایجان خودشان ترجیح دادند که امور از طریق گروه مینسک حل شود اما این گروه هم در ۳۰ سال گذشته نتوانست این بحران را حل و فصل کند و نهایتاً به درگیری منجر شد. آتش بسی که این روزها برقرار شده طبق همان پیشنهاد ما برقرار شده است و بر اساس جدول زمانی ارمنستان از سرزمین‌های اشغالی خارج شده و حقوق ارامنه و امنیت آنها باید تضمین شود و بازگشت آوارگان و تبادل اسرا و اجساد همه اینها پیش‌بینی شده بود.

عراقچی اضافه کرد: بر اساس یک سری اصول و مبانی بین‌الملل که از نظر ما تغییرناپذیر هستند و مهمترین آنها حفظ تمامیت ارضی همه کشورها و احترام به حاکمیت کشورها، تغییرناپذیری مرزها و حفظ ژئوپلتیک سیاسی منطقه است، ‌اینها نگرانی‌های بود که ما منتقل کردیم.

حضور نیروهای تکفیری را در مرزهای خود تحمل نمی‌کنیم

معاون امور سیاسی وزارت امور خارجه با بیان اینکه نگرانی‌های خود را خیلی صریح به همه طرف‌های درگیر منتقل کردیم، گفت: حضور نیروهای تکفیری قطعاً خطراتی برای امنیت منطقه به دنبال خواهد داشت و حضورشان در این بحران غیر ضروری بوده و الان که آتش‌بس شده حتماً باید از منطقه خارج شوند و ما حضور اینها را در مرزهای با تحمل نخواهیم کرد.

وی افزود: نقش توطئه آمیز رژیم‌صهیونیستی در این درگیری هم کاملاً مشهود است واین هم نگرانی هایی را برای آینده منطقه ایجاد می‌کند این هم نکته ای بود که به همه طرف‌هایی که به نوعی درگیر بودند، تذکر و هشدار دادیم که نباید اجازه دهند این رژیم بتواند در منطقه جای پایی را به دست بیاورد که نقطه‌ای برای تنش و بحران دائم در منطقه ایجاد کند. آنها قطعاً هیچ نیت خیری در کمک به هیچ کشور منطقه ندارند و پیگیر سیاست‌های خباثت آمیز خود هستند و این نگرانی‌ها منتقل شد. در این سفر هم به خاتمه درگیریها و هم انتقال نگرانی‌ها بسیار مفید و لازم بود.

عراقچی حضور نیروهای تکفیری در این بحران را فاقد هر گونه توجیه دانست و گفت: هیچ توجیحی برای حضور این افراد وجود ندارد. همه باید بدانند که حضور این‌ها در نزدیکی مرزهای ما به هیچ وجه تحمل نخواهد شد و هر اقدامی که لازم شد و به صورت مستقل انجام خواهیم داد. این نگرانی در حال رفع شدن است و کشورهای منطقه به ما اطمینان دادند که حضور این افراد موقتی خواهد بود و آنها به زودی خارج خواهند شد.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره خسارت‌هایی که به مناطق مرزی وارد شده، گفت: خوشبختانه ما تلفات انسانی نداشتیم و خسارات‌هایی که به بعضی از روستاها و منازل وارد شده بود، هم خیلی گسترده نبود ما همه اینها را در زمان خود ثبت کرده و طی یادداشتی به طرفهای ارمنی و آذری تذکر دادیم. در بعضی مواقع مجبور شدیم هشدار بدهیم که حتماً از مرزهای ما فاصله بگیرند و در تیراندازی ها و شلیک ها دقت کنند. همه اینها ثبت شده و الان هم ازستاد کل و وزارت کشور خواستیم که جمع‌بندی خسارت‌ها را به ما بدهند که ما اینها را برای طلب خسارت های وارده از دو کشور پیگیری کنیم.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان داشت: یکسری خسارت‌ه هم به خاطر استمرار درگیری‌ها در ۳۰ سال گذشته بوده است. به عنوان مثال سد خداآفرین با هزینه جمهوری اسلامی در توافق مشترک با آذربایجان ساخته شده است در حالی که این سد تحت اشغال ارمنستان بود ما با آذربایجان توافق کردیم و سد را خودمان ساختیم و هزینه آن را هم دادیم. قریب ۱۰ سال است که این سد آماده بهره‌برداری به دلیل همین درگیری‌ها، اشغال و عدم امکان حضور طرف آذری در سد و ساخت نیروگاهی که در طرف آنها بود، به بهره‌برداری کامل نرسید.

عراقچی افزود: امیدواریم با بازگشت سرزمین‌های اشغال شده به آذربایجان و صلحی که در مناطق برقرار می‌شود، هم مناطق مرزی ما آرامش باشند و هم امکان بهره برداری از سد فراهم شود.

به گفته این دیپلمات عالیرتبه در تعاملات اقتصادی و تجاری مرزی وضعیت متفاوت خواهد شد. از فرصت‌هایی که خاتمه درگیری‌ها برای ما به وجود آورده که باید از اینها هم استفاده کنیم.